O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta talim vazirligi mirzo ulig’bek nomidagi o’zbekiston milliy

Jinsiy a’zolarning faoliyati tugaydi va ular asta-sekin yo‘qolib ketadi. Faqat shoxcha libacha don saqlanib qoladi. Bular etilgan bo‘g‘inlardir.
Qoramol solityorining rivojlanishi xo‘jayinlarning almashish bilan
o‘tadi. Voyaga etgan chuvalchang odamlarning ingichka ichagida
parazitlik qiladi.Tanasining oxirgi qismidagi prog lottidlar etilgan tuxumlar bilan to‘lgan holatdau zilibtashqariga chiqadi. Bunday tuxum lardashar shaklidagi va oltiilmoq liembrion onkosfera rivojlanadi. Bu oraliq xo‘jayin qoramollarni zararlashga qobiliyatlili chinkalardir. Qoramollarem-xashak bilan bunday tuxumlar niyut ganidan keyin hazm fermentlarining ta’siridan
tuxumning qobig‘ichiriydi vaundan chiqadigan lichinka -onkosfera
ichak devorini teshib qon tomirlargao‘tadi.Qonoqimibilanuyurak,
o‘pka, jigarvakeyinchalikmuskullarorasigako‘chadi.Anashudavrda
onko sferaning ilmoqlari yo‘qoladiva u o‘ziga xos lichinka-finna yoki
sistitserkka aylanadi. Sistitserkn o‘xatkattaligi chakeladi ganpufak bo‘lib,
uning ichi suyuqlik bilan to‘lgan. Bundantash qaripufakichiga solityorning to‘rt so‘rg‘ichga ega bo‘lgan boshi –skoleks qayrilib kirgan bo‘ladi.
‘a,cho‘rtan,
Serbar gijjaning keying qismidan uzilib tashqariga chiqqan
bo‘g‘inlardagi tuxumlardan suvda koratsidiyalar rivojlanadi. Ularning usti kiprikchalar bilan qoplangan ,unda oltiilmoq chalion kosferarivojlanadi. Bu lichinkalar nibirinchioraliq xo‘jayini bo‘lgan siklop laryutadi .Sikloplarning tanasida onkosfera ikkinchilichinkalik davri-protser koidga aylanadi.U uzunchok shaklda bo‘lib ,tanasining keying uchida ilmoqchalarga ega bo‘lgan doirasimon yopishish organi-serkomeri bor. Protserkoid siklop
tanasida parazitlik qilish davrida unisiklop bilan birga olabula Baliqlarningichagiorqaliprotserkoidularningjigarigavamuskullariga
o‘tib,u erda uchinchilichinka davriplerotserkoidga aylanadi.Uning
chuvalchangsimontanasi6mm uzunlikdabo‘lib,aniqrivojlanmaganbosh
qisminingyontomonidabotriyalarbo‘ladi.
Plerotserkoidningkeyingirivojlanishiuchunuoxirgixo‘jayiniodamlar,
itlar,tulkilarvamushuklargabaliqgo‘shtiniiste’molqilishorqalio‘tadi.
Odamlarningichakdevorigayopishibolib,bo‘yinqismidanyoshbo‘g‘inlar
ylanadi..hosilqilaboshlaydiva10-15m uzunlikdagitasmasimonchuvalchangga
a ylanadi.oladi.
Chuvalchangning uzunligi4-8 sm bo‘lib,uning yetilgan tuxumlarbilan
to‘lgankeyingibo‘g‘imiasosiyxo‘jayinningichagiorqalitashqarigachiqadi.
Tuxumlar o‘t,suv bilan qo‘ylarga o‘tib,ularning ichagida onkosfera
rivojlanadivaichakdevoriorqaliqongao‘tib,qo‘ylarningmiyasidapufak
hosilqiladi.Taxminanbiroyvaqto‘tgachpufakdevoriningichkiyuzasida
o‘nlab qo‘y miya solityorining skolekslaririvojlanadi(39 – rasm).
Tasmasimonchuvalchanglarningpufakbosqichiningbutarzdatuzilishini
senurdeyiladi.Qo‘ylarmiyasolityoriningtuxumibilanzararlanganidankeyin
2– 3oyo‘tgach,senurdagiskolekslardaso‘rg‘ichlar,ilmoqchalarto‘la
rivojlanadivaasosiyxo‘jayinlarnizararlayoladigandarajagaetadi.Shuning
uchunham bittapufakniebzararlanganitlarningichagidabirdanigajuda
ko‘p chuvalchanglarrivojlanadiva45-50 kundankeyinularning keyingi bo‘g‘inlariuzilibtashqarigachiqaboshlaydi. rasm.Tasmasimonchuvalchanglarningpufakichidagilichinkalari:
A-sistitserk;B-senur;D-exinokokk:1-pufakdevori;2-lichinkaningboshqismi;
3-kattapufakichidagikichikpufakchalardanlichinkalarningrivojlanishi.
TokshilliqqurtiJanubiyYevropadakengtarqalgan.Uniuzumzorlarda,
bog‘lardavabutazorlardauchratishmumkin.Uo‘simliklarningbargibilan
oziqlanadivaqishloqxo‘jaliko‘simliklariningzararkunandasihisoblanadi.
Uningtanasiustkitomonidanmollyuskalargaxosbo‘lganuchqatlamli