O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi
Suvdan foydalanish samaradorligini hisoblash va nahlil qilish
Download 1.68 Mb. Pdf ko'rish
|
@uz baza iqtisodiy tahlil va audit
|
8.2.Suvdan foydalanish samaradorligini hisoblash va nahlil qilish
uslubi O‟simlikchilikda ishlab chiqarishning rivojlanishida suvdan samarali foydalanish muhim rol o‟ynaydi. Suvdan foydalanish samaradorligi deganda nima tushuniladi va u qanday aniqlanadi? 1 ming M 3 sarf bo‟lgan suv hajmi hisobiga yetishtirilgan mahsulot miqdori suvdan foydalanish samaradorligi deb tushuniladi.Buni aniqlash( S sf ) uchun 1 gektardan olingan mahsulot miqdorini,ya‟ni hosildorlikni (H) 1 gektarga sarf bo‟lgan suv hajmiga (SS) bo‟lish kerak: 𝐒 𝐬𝐟 = 𝐇 𝐒𝐒 Hisobot yilidagi suvdan foydalanish samaradorlik ko‟rsatkichidan bazis yilidagi samaradorlik ko‟rsatkichini chegirib tashlash orqali uning umumiy o‟zgarishi (oshgan yoki kamayganligi) aniqlanadi: 𝑯 𝟏 𝑺𝑺 𝟏 − 𝑯 𝟎 𝑺𝑺 𝟎 = ±∆ 𝒔𝒔,𝒉 Ushbu o‟zgarishga bevosita ikki omil ta‟sir qilgan: 31 1) 1 gektar ekin maydoni hisobiga sarf bo‟lgan suv hajmining o‟zgarishi; 2) 1gektar ekin maydonidan olingan mahsulot mivdorining o‟zgarishi. Ushbu omillarning ta‟sirini «Zanjirli bog‟lanish» usulidan foydalanib aniqlaymiz. Omillar ta‟sirini aniqlashdan oldin “Sartli suvdan foydalanish samaradorligi” ko‟rsatkichi aniqlab, olinadi: 𝑯 𝟎 𝑺𝑺 𝟏 . Shundan keyin omillarning ta‟sirini aniqlansh mumkin. 1 ga maydonga sarf bo‟lgan suv hajmi o‟zgarishining ta‟siri: 𝑯 𝟎 𝑺𝑺 𝟏 − 𝑯 𝟎 𝑺𝑺 𝟎 = ±∆ 𝒔𝒔 2.Hosildorlik darajasi o‟zgarishining ta‟siri: 𝑯 𝟏 𝑺𝑺 𝟏 − 𝑯 𝟎 𝑺𝑺 𝟏 = ±∆ 𝒉 Omillar ta‟sirlarining yig‟indisi suvdan foydalanish samaradorligining o‟zgarishiga teng kelishi kerak: ∆ 𝒔𝒔 ± ∆ 𝒉 = ±∆ 𝒔𝒔,𝒉 Shundan keyin omillar tasiriga baho beriladi va suvdan foydalanish samaradorligini oshirish imkoniyatlari ko‟rsatilib, ilmiy asoslangan xulosa qilinfdi. Download 1.68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|