O`zbekiston respublikasi qishloq xo`jaligi vazirligi termiz agrotexnologiyalar va innovatsion rivojlanish instituti

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
QISHLOQ XO`JALIGI VAZIRLIGI
TERMIZ AGROTEXNOLOGIYALAR VA INNOVATSION RIVOJLANISH INSTITUTI

“Agrologistika va biznes” fakulteti

“Biznesga kirish” fanidan


KURS ISHI

Mavzu: Xalqaro strategiya turlari

“Iqtisodiyot qishloq xo`jaligi” ta`lim yo`nalishi

Bajardi: 1-kurs 116-guruh talabasi Karshiyeva Gulshonoy Jabborovna


Kurs ishi taqrizga Kurs ishi taqrizdan
topshirilgan sana qaytarilgan sana
“ ”______2023-yil “____”_____2023-yil


Kurs ishi himoya Komissiya a`zolari
qilingan sana _
F.I.Sh. Imzo
“ ”______2023-yil ________________ _ _ _ _ _
F.I.Sh. Imzo
____________________ ________________ _ _ _ _ _
Imzo F.I.Sh. Imzo
Termiz- 2023
Mavzu: Xalqaro strategiya turlari


I.Kirish
II.Asosiy qism
2.1. Ko`p millatli strategiya
2.2. Global strategiyalar
2.3. Faoliyat turlarini joylashtirishni tanlash
2.4 Firma strategiyasi
III.Xulosa
IV.Foydalangan adabiyot


Kirish
Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik iqtisodiyotni rivojlantirish, aholi bandligi va daromadlarini oshirishda muhim omildir. Hozirgi kunda Respublikamizda kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishga alohida e’tibor berilmoqda. Chunki, kichik biznes va tadbirkorlikni rivojlantirish masalasiga davlatimiz iqtisodiy siyosatining strategik vazifasi sifatida qaralmoqda.
2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasini amalga oshirish sharoitida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik milliy iqtisodiyotni yaratish, jamiyatning ijtimoiy barqarorligini asosi hisoblanuvchi o‘rta mulkdorlar sinfini shakllantirish, raqobat muhitini vujudga keltirish va barqaror iqtisodiy o‘sishga erishishda muhim omil bo‘lib hisoblanadi. Respublikamizda iqtisodiy o‘sishni ta’minlash, yangi ish o‘rinlarini tashkil etish, bandlik muammosini hal etish, aholining daromadlari va farovonligini oshirishda tobora muhim o‘rin tutayotgan kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni jadal rivojlantirish, ularni rag‘batlantirish va qo`llab-quvvatlashga alohida e`tibor qaratilmoqda.
Ammo, o`z biznesini boshlayotganlar sohada ayrim muammolarga duch kelmoqdalar. Buning asosiy sababi kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatini boshlayotgan shaxslarning ishni nimadan boshlash kerakligi, uni qanday tashkil etish zarurligi va boshqarish sirlari haqida to‘la tasavvurga ega emasligidadir. Shu jihatdan olib qaraganda, mazkur o‘quv qo‘llanma yuqoridagi muammolarni samarali bartaraf etishga muhim hissa qo‘shadi.
Kichik biznesni rivojlantirish asosida bir qator ijtimoiy-iqtisodiy vazifalar hal etilishi nazarda tutiladi.
Birinchidan, jahon tajribasi shuni ko‘rsatadiki, kichik biznes ichki bozorni zarur tovar va xizmatlar bilan to‘ldiradigan, iqtisodiyotning tarkibiy negizini belgilab beradigan eng muhim sektor hisoblanadi, shuningdek, aholini ish bilan ta'minlashda, uning daromadlarini oshirishda eng asosiy omil va manba bo‘lib xizmat qiladi.
Ikkinchidan, hozirgi sharoitda jahon va mintaqaviy bozorlarda raqobatkeskinlashib borayotgani hammaga ayon. Aynan kichik biznes o‘zining harakatchanligi, kam sarmoya talab qilishi hisobidan ishlab chiqarishni yengilroq va tez modernizatsiya qilish, ishlab chiqarilayotgan mahsulot turlarini yangilash imkoniyatiga ega ekani hamda shu tariqa bozor konyunkturasining o‘zgaruvchan talablariga yaxshi moslasha olishi bilan e’tiborlidir.
Uchinchidan, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik o‘sishi bilan mamlakat tayanchi va suyanchi bo‘lgan mulkdorlar o‘rta sinfini shakllantirish vazifasi bevosita hal etiladi. Umuman aytganda, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik bugungi kunda aholi bandligini ta’minlaydigan va uning asosiy daromad manbayi bo‘lgan muhim bo‘g‘in hisoblanadi. Shuning uchun, Respublikamizning bozor iqtisodiyotiga o‘tishi sharoitida iqtisodiyotning ijtimoiy yo‘naltirilishini kuchaytirish, ishlab chiqarishni iste’molchilar talablari asosida amalga oshirish va tashkil etish hamda fuqarolarni tadbirkorlik bilan shug‘ullanishlariga keng yo‘l ochib berish, ularning mavjud imkoniyatlardan to`la foydalanishi, yuqori samara, tashabbus va tashkilotchilik asosida tadbirkorlik faoliyatini olib borishlariga katta e’tibor qaratilyapdi. Tadbirkorlarimiz oldilariga qo`ygan yuksak maqsadlariga erishishda bir qator muammolarga duch kelishmoqda, bular — qonuniyatlarni yetarli darajada to‘la anglamaslik, biznesni tashkil etish, rejalashtirish, moliyalashtirish, soliqqa tortish va boshqarishda kerakli bilim hamda ko‘nikmaga ega emasliklarida namoyon bo‘lmoqda. Ushbu o‘quv qo‘llanmadan hozirda o‘z biznes faoliyatini olib borayotgan hamda faoliyatini endi boshlayotgan kichik va xususiy biznes tadbirkorlari qo‘llanma sifatida foydalanishlari mumkin. Strategiya - bu korxona maqsadlariga erishish uchun mo‘ljaljangan harakatlarning yaxlit modeli. Strategiyaning mazmuni - faoliyatning asosiy yo‘nalishlarini aniqlash uchun foydalaniladigan qarorlar qoidalari to‘plami. Strategik rejalashtirish bo‘yicha adabiyotda strategiyani tushunish bo‘yicha qarama-qarshi ikkita fikr mavjud. Birinchi holda, strategiya - bu m a’lum bir maqsadga erishish uchun m a’lum bir uzoq muddatli rejadir va strategiyani ishlab chiqish - bu muayyan maqsadni topish va uzoq muddatli rejani tuzishdir. Ushbu yondashuv yuzaga keladigan barcha o‘zgarishlami oldindan taxmin qilish mumkinligiga, atrof-muhitda sodir bo‘layotgan jarayonlar deterministik xarakterga ega ekanligi va o‘zlarini to ‘liq boshqarish va boshqarish uchun qarz berishiga asoslanadi[3], Ikkinchi holda, strategiya deganda korxona rivojlanishining uzoq muddatli, sifat jihatidan aniqlangan yo‘nalishi, uning faoliyati sohasi, vositalari va shakllari, ishlab chiqarish ichidagi munosabatlar tizimi, shuningdek, korxonaning atrof-muhitdagi mavqeyi to‘g‘risida tushuniladi. Ushbu tushunchani qo‘llagan holda strategiyani tanlangan faoliyat yo‘nalishi sifatida tavsiflash mumkin, uning faoliyati va uning asoslari tashkilotni o ‘z maqsadlariga erishishiga olib kelishi kerak. Strategik rejalashtirishda faoliyat yo‘nalishi odatda BCG matritsasi va boshqa matritsalar yordamida amalga oshirilgan strategik tahlil natijalari, shuningdek, korxonaning SWOT-tahlil natijalari asosida tanlanadi. Odatda, strategiya bir necha yilgacha ishlab chiqiladi, turli loyihalarda, dasturlarda, amaliy harakatlarda konkretlashtiriladi va ulami amalga oshirish jarayonida amalga oshiriladi. Korxona strategiyasini yaratish uchun talab qilinadigan ko‘plab odamlarning mehnat va vaqt sarf-xarajatlari uni tez-tez o‘zgartirishga yoki jiddiy ravishda tuzatishga imkon bermaydi. Shuning uchun, u juda umumiy ma’noda tuzilgan. Bu mo‘Ijallangan strategiya. Shu bilan birga, tashkilot ichida ham, tashqarisida ham yangi kutilmagan holatlar paydo bo‘lib, ular dastlabki strategiya tushunchasiga to‘g ‘ri kelmaydi. Ular, masalan, yangi rivojlanish istiqbollari va ishlaming hozirgi holatini yaxshilash imkoniyatlarini ochishlari yoki aksincha, ulami tavsiya etilgan siyosat va harakatlar rejasidan voz kechishga majbur qilishlari mumkin. Ikkinchi holda, dastlabki strategiya amalga oshirilmaydi va korxona shoshilinch strategik maqsadlami ko‘rib chiqish va shakllantirishga kirishadi. Umuman olganda, korxonada to‘rtta asosiy strategiya turlari ishlab chiqilishi va amalga oshirilishi mumkin: 1. Konsentratsiyali o‘sish strategiyalari - bozor pozitsiyalarini mustahkamlash strategiyasi, bozomi rivojlantirish strategiyasi, mahsulotni ishlab chiqarish strategiyasi. 2. Integratsiyalashgan o‘sish strategiyalari - teskari vertikal integratsiya strategiyasi, oldinga vertikal integratsiya strategiyasi. 3. Diversifikatsiya o‘sish strategiyasi - markazlashtirilgan diversifikatsiya strategiyasi, gorizontal diversifikatsiya strategiyasi. 4. Kamaytirish strategiyalari - yo‘q qilish strategiyasi, o‘rimyig‘im strategiyasi, kamaytirish strategiyasi, xarajatlarni kamaytirish strategiyasi. Har qanday strategiya umumiy prinsiplami o‘z ichiga oladi, buning asosida m a’lum bir tashkilot menejerlari uzoq muddatli istiqbolda maqsadlarga muvofiqlashtirilgan vatartibli erishishni ta’minlash uchun o ‘zaro bog‘liq qarorlar qabul qilishlari mumkin. Bunday tamoyillar (qoidalar) ning to‘rt xil guruhi mavjud: 1. Hozirgi va kelajakdagi kompaniyaning faoliyatini baholashda foydalaniladigan qoidalar. Baholash mezonlarining sifat tomoni, odatda, etalon deb nomlanadi va miqdoriy mazmuni bu vazifa. 2. Firmaning tashqi muhiti bilan o‘zaro munosabatlari shakllanadigan qoidalar, u qaysi turdagi mahsulotlar va texnologiyalami rivojlantirishini, qayerda va kimga mahsulotlarini sotishini, raqobatchilardan ustunlikka qanday erishishni belgilaydi. Ushbu qoidalar 10 to‘plami mahsulot-marketing strategiyasi yoki biznes strategiyasi deb ataladi. 3. Tashkilot ichida munosabatlar va protseduralar o‘matiladigan qoidalar. Ular ko‘pincha tashkiliy konsepsiya deb nomlanadi. 4. Firma asosiy operatsion texnikasi deb nomlangan kundalik faoliyatini olib boradigan qoidalar. Regressiv integratsiya deganda, korxonaning egalik huquqini olishga yoki yetkazib beruvchilarga nisbatan qattiqroq nazorat o‘rnatishga urinishlari tushuniladi. Progressiv integratsiya - bu korxonaning tarqatish va marketing tizimini o ‘z zimmasiga olishga yoki nazoratni qo‘lga kiritishga urinishi. Landshaft integratsiya - bu korxonaning egalik huquqini olishga yoki bir qator raqobatdosh korxonalarni qattiqroq nazorat ostiga olishga urinishi. Kompaniyadagi strategiya strategik boshqaruvning barcha darajalarida ishlab chiqilgan va amalga oshirilgan: Birinchi daraja - korporativ. Biznesning bir nechta sohalarida faoliyat yuritadigan kompaniyalarda mavjud. Bu yerda sotib olish, sotish, tugatish, ayrim biznes yo'nalishlarini qayta profillashtirish to‘g‘risida qarorlar qabul qilinadi, alohida biznes yo‘nalishlari o ‘rtasidagi strategik yozishmalar hisoblab chiqiladi, diversifikatsiya rejalari ishlab chiqiladi va global moliyaviy resurslarni boshqarish amalga oshiriladi. Ikkinchi daraja - biznes sohalari. Bu biznes yo‘nalishi strategiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish uchun mas’ul bo‘lgan ko‘p tarmoqli bo‘lmagan tashkilotlarning yoki umuman mustaqil bo‘lganlarning top-menejerlari darajasidir. Ushbu darajada korporativ strategik rejaga, asosiy maqsadga asoslangan strategiya ishlab chiqiladi va amalga oshiriladi. Ikkinchi daraja - biznes yo‘nalishlari - ko‘p tarmoqli boMmagan tashkilotlarning birinchi rahbarlari darajasi yoki umuman mustaqil, biznes zonasi strategiyasini ishlab chiqish va amalga oshirish uchun javobgardir. Ushbu darajada korporativ strategik rejaga asoslangan strategiya ishlab chiqiladi va amalga oshiriladi, uning asosiy maqsadi tashkilotning raqobatdoshligi va uning raqobatbardosh salohiyatini oshirishdir. Uchinchi - funksional. Funksional sohalar menejerlari darajasi: moliya, marketing, ilmiy-tadqiqot, ishlab chiqarish, xodimlarni boshqarish va boshqalar. To‘rtinchi - chiziqli. Tashkilot bo‘limlari yoki uning geografik jihatdan uzoq bo‘limlari, masalan, vakolatxonalari, filiallari rahbarlarining darajasi. Turli xil bo‘lmagan tashkilot tegishli ravishda uchta darajadagi strategiyaga ega. 1.3. Tashkilotl

1. 
   Ko`p millatli strategiya
   

Ko`pmillatli strategiya firma faoliyat ko‘rsatayotgan joyda har bir mamlakat sharoitlariga strategik yondashuvga moslashishdan iborat. Bu maqsadli mamlakatlarda yuridik mustaqil kompaniyalar tashkil qilish, ushbu mamlakat sharoitlariga mos keladigan xususiy strategiyalar ishlab chiqishni anglatadi. Mazkur strategiya shuningdek, mahalliy ta`minotchilarga yo`nalganlik va milliy talab, madaniyat va an’analarga moslashuv bilan ham tavsiflanadi. Ko`pmillatli strategiyaning asosiy maqsadi, jahon hattoki mamlakat miqyosida raqobatli afzalliklarga erishish emas, balki mamlakatning mahalliy sharoitlariga muvofiqlikni ta`minlash hisoblanadi. KMK uchun ko‘pmilliy strategiya – bozorning o‘ziga xosliklari bilan asoslanadigan majburiy qadamdir. Firmaning jahon bozorida xalqaro faoliyatni amalga oshirishida quyidagi variantlar mavjud:
1) firmaning o‘z texnologiyalaridan foydalanish, mahsulot ishlab chiqarish va sotish huquqini xorijiy firmalarga berish;
2) o‘zining va boshqalarning sotuv kanallaridan foydalanib, mahsulot ishlab chiqarish va chetga olib chiqishni kuchaytirish;
3) ko‘pmilliy strategiyaga amal qilish, uning doirasida har bir mamlakat uchun uning iste’molchilari xohish-istaklari va raqobatli afzalliklariga javob beradigan alohida strategiya ishlab chiqiladi. Firmaning bitta mamlakatdagi harakatlari uning boshqa mamlakatdagi faoliyatiga bog‘liq bo‘lmaydi;
4) past xarajatlar global strategiyasiga amal qilish, bunda firma barcha strategik ahamiyatga molik jahon bozorlarida past xarajatli ishlab chiqarishga yo‘naltiriladi. Maqsad — jahon bozori doirasida raqobatchilar solishtirganda past xarajatlarga erishish;
5) global differentsiyatsiya strategiyasiga amal qilish, bunda firma jahon bozorida o‘zining doimiy imidjini yaratish maqsadida o‘z tovarlarini turli mamlakatlarda bir xil tavsfinomada differenstiyalaydi;
6) barcha mamlakatlarda faoliyat qattiq tartibga solinadi;
7) global fokuslash strategiyasiga amal qilish, bunda firma strategik ahamiyatga molik har bir milliy bozorda aynan bir xil «nisha»larga xizmat ko‘rsatadi; harakatlar past xarajatlar va differentsiyatsiya asosida muvofiqlashtiriladi. Litsenziyalar sotish jiddiy texnik ishlanmalarga ega bo‘lgan holda firma resurslarning etishmasligi yoki xorijiy tashkiliy tuzilmalar yo‘qligi sababli boshqa mamlakatlarda mustaqil faoliyatni amalga oshirishga qodir bo‘lmagan hollarda maqsadga muvofiq. Texnologiyalardan foydalanish huquqi va patentlarni boshqalarga berishda firmalar royalti hisobiga daromad olish imkoniga ega bo‘ladi.
Mahalliy ishlab chiqarishni rivojlantirish va boshqa mamlakatlarga mahsulot eksportini oshirish jahon bozorida sotuvni yanada kengaytirish maqsadida yaxshi bir boshlang‘ich strategiya sifatida namoyon bo‘ladi. Bu chet el mamlakatlariga to‘g‘ridan-to‘g‘ri investitsiyalarni minimal qilgan holda moliyaviy resurslarga ehtiyoj va riskni pasaytiradi. Bunday strategiyalar masalan, koreys kompaniyalari orasida keng tarqalgan: tovar mamlakat hududida ishlab chiqariladi, sotuv faoliyati esa mamlakat chegaralaridan tashqarida amalga oshiriladi. Xalqlar, davlatlar, madaniyatlar va insonlar o‘rtasidagi do‘stlik tinchlikni ta’minlash bilan bog‘liq harakatlarga ilhomlantirishi mumkin va madaniy xilma-xillikni hurmat qiladigan jamiyatlar o‘rtasida ko‘priklar o‘rnatish imkoniyatini taqdim etadi” – bu Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasining 2011 yil 3 maydagi 65/275-sessiyasida Xalqaro do‘stlik kunini tasdiqlash to‘g‘risidagi rezolyusiyasida qayd etilgan. Yangi xalqaro bayramning ta’sis etilishiga 2001-2010 yillarga mo‘ljallangan Jahon madaniyati sohasida deklaratsiya va harakat dsturi sabab bo‘ldi. Birlashgan Millatlar Tashkiloti ushbu keng ko‘lamli tadbiri yakuni bo‘yicha Xalqlar do‘stligi kunini joriy etishga qaror qildi. BMT Bosh Assambleyasi ushbu sanani turli davlatlar millatlari o‘rtasida muloqotni yo‘lga qo‘yish, birdamlik, totuvlik va o‘zaro hamkorlikni mustahkamlash ruhida nishonlashni tavsiya etadi. Do‘stlik kunini nishonlash YuNESKOning o‘zaro toqatlilik ruhini singdirish va mavjud nizolarni murosa yo‘li bilan hal etishdan iborat tinchlik madaniyati tamoyillariga to‘la mos keladi. Davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoev o‘zining tashabbusi asosida o‘tgan yili jamiyatda barqarorlik, tinchlik va totuvlikni ta’minlash, fuqarolar ongida katta, ko‘p millatli yagona oilaga mansublik tuyg‘usini mustahkamlash, milliy madaniy markazlar va do‘stlik jamiyatlari faoliyatini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash va yanada rivojlantirish, xorijiy mamlakatlar bilan madaniy-ma’rifiy aloqalarni kengaytirish maqsadida 30 iyulni “Xalqlar do‘stlik kuni” deb belgilash bo‘yicha maxsus qonunni imzoladi.
Mamlakatimizda o‘tgan yil ushbu yangi bayram keng ko‘lamda, katta tantana va shodiyonalar bilan nishonlandi. Yurtimizda millatlararo do‘stlik va totuvlikni mustahkamlashga o‘zlarining katta hissasini qo‘shayotgan 60 dan ortiq vatandoshlarimiz orden va medallar bilan taqdirlandi. Faollar uchun «Xalqlar do‘stligi» ko‘krak nishoni ham ta’sis etildi. Buyuk Alisher Navoiy ta’riflaganidek , “Olam ahli, bilingizkim, ish emas dushmanlig‘, Yor o‘ling bir-biring‘izgakim, erur yorlig‘ ish”. O‘zbekiston barcha fuqarolari, millati, tili va dinidan qat’i nazar, teng huquq va erkinliklarga ega bo‘lgan, millatlar va konfessiyalararo totuvlik qaror topgan, yosh avlod bag‘rikenglik, milliy va umumbashariy qadriyatlarga hurmat, vatanparvarlik ruhida tarbiyalanayotgan davlatdir. Mamlakatimizda turli millat va din vakillarining o‘z salohiyatini to‘laqonli amalga oshirish, ularning huquq va manfaatlarini himoya qilish uchun konstitutsiyaviy kafolatlar belgilangan. Bunda, eng avvalo, fuqarolarning jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e’tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar, teng huquq va erkinliklari, ularning qonun oldida tengligini kafolatlangan. Keyingi yillarda millatlararo munosabatlar va din sohasida 50 dan ortiq qonun hujjatlari va 40 ga yaqin qarorlar qabul qilindi. Bu huquqiy hujjatlarning aksariyati fuqarolarning dini va millatidan qat’i nazar, huquq va erkinliklarini kengaytirish, shu jumladan, jamiyat va davlat ishlarini boshqarishda ishtirok etish imkoniyatini oshirishga qaratilgan. Respublikamizda, shuningdek Millatlararo munosabatlar sohasida davlat siyosati konsepsiyasiham ishlab chiqilgan. Ushbu hujjatda millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do‘stlik aloqalarini yanada rivojlantirish sohasida davlat organlari va tashkilotlarining, mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organlarining fuqarolik jamiyati institutlari bilan o‘zaro hamkorlik darajasini yanada oshirish belgilangan. Shu maqsadda ko‘p millatli O‘zbekiston xalqining birligini, millat va elatlarning tiliga, huquqiy maydon doirasidagi urf-odatlari va an’analariga izzat-hurmat munosabatlari, jamiyatda do‘stlik, o‘zaro hamjihatlik, jipslik, insonparvarlik va bag‘rikenglik madaniyati yanada mustahkamlanadi, barcha fuqarolarimizning to‘la huquqli rivojlanishi uchun barcha shart-sharoitlar yaratib beriladi. Chet mamlakatlar bilan do‘stona aloqalar yanada rivojlantirilib, xorijdagi vatandoshlarimiz qo‘llab-quvvatlanib, o`zbek diasporalari bilan qalin va chuqur hamkorlik rivojlantiriladi. Konsepsiyada O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do‘stlik aloqalari qo‘mitasi qoshidagi Jamoatchilik kengashining rolini oshirish ko‘zda tutilgan. Millatlararo munosabatlar sohasida ilmiy va innovatsion tadqiqotlar yanada kengaytiriladi, ular loyihalarni amalga oshirishga har tomonlama huquqiy va tashkiliy yordam ko‘rsatiladi. O‘zbekistonda yashab o‘tgan va yashab kelayotgan, jahon sivilizatsiyasini rivojlantirishga bebaho hissa qo‘shgan millat va elatlar atoqli vakillarining ma’naviy-madaniy va ilmiy merosi keng targ‘ib qilinadi. Yurtimizdagi millat va elatlarning o‘ziga xos xususiyatlarini saqlab qolish maqsadida etnoturizmni yanada rivojlantirish choralari ko‘riladi. O‘zbekimton fuqarolarning milliy mansubligi va ona tilidan qat’i nazar ularning barchasi uchun mamlakatning ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy va madaniy hayotida teng huquqli ishtirok etishlari uchun barcha sharoitlar yaratib berilgan, ularning mehnat qilish, kasbni va ish joyini erkin tanlashda teng huquqlari ta’minlangan. Bugungi kunda mamlakatimizda 130 dan ziyod millat va elat vakillari yagona va ahil oila bo‘lib yashab kelmoqda. Ular Vatanimiz iqtisodiyotning turli tarmoqlari, ta’lim, sog‘liqni saqlash, ilm-fan va madaniyat kabi ijtimoiy sohalarida samarali mehnat qilib, O‘zbekistonning ravnaqi va gullab-yashnashi, mustaqilligimizni mustahkamlashga, Vatanimizning xalqaro maydondagi obro‘-e’tiborini oshirishga munosib hissalarini qo‘shib kelmoqdalar. Mamlakatimizda millatlararo munosabatlarni yanada uyg‘unlashtirishda 150 ta milliy madaniy markaz katta rol o‘ynamoqda. Ularning ko‘p qirrali faoliyati har tomonlama qo‘llab-quvvatlanmoqda. Xususan, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlis huzuridagi jamoat fondi ushbu maqsadlar uchun zarur mablag‘larni yo‘naltirmoqda, turli subsidiya va grantlar ajratilmoqda. Davlat ta’lim muassasalarida o‘qish 7 - o‘qitish o‘zbek, rus, qoraqalpoq, qozoq, qirg‘iz, tojik va turkman tillarida olib boriladi, O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi ko‘rsatuv va eshittirishlarini 12 tilda ko‘rish va eshitish imkoniyati yaratilgan. Xalqlar, davlatlar, madaniyatlar va turli millatlar vakillari o‘rtasidagi do‘stlik, hamkorlik, bag‘rikenglik ularni bir-biriga yanada yaqinlashtiradi, butun jahonda tinchlik va totuvlikni ta’minlashga xizmat qiladi.

2.