O‘zbekiston respublikasi qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Турли қувурларни таъмирлаш ва хизмат кўрсатиш

Қувур тури йил	Қувурларни умумий қийматининг йиллик фоизда				Хизмат муддати, йил		Капитал таъмирлаш,
	Жами	Капитал таъмирлаш %	%	Қайта тиклаш %
Полиэтилен	3.2	0.3	0.3	2.6		50		20
Пўлат қувур	6.2	0.5	0.7	5		20		10
Чўян қувур	3.4	0.7	1	1.7		60		10
Асбест-цемент қувур	7.3	0.5	1.6	5.2		20		10

Ишқаланишдаги босим йўқолишига сарфланган электр энергия Пэл қуйидагича аниқланади:

Пэл= Сэл (µ+С)
Бу ерда Сэл – янги қувур учун йиллик босим йўқолишига сарфланадиган электр энергия,
µ - доимий элект энергия сарфи коэффициенти бўлиб, қувурнинг хизмат кўрсатган йилига боғлиқ.
С – қувурдаги чанг ва бошқа чўкиндилар натижасида қувурдаги қаршиликни ҳисобга олиш коэффициенти. Босим йўқолиши бўйича янги қувурларда элект-энергия миқдори қуйидагича аниқланади:

С

Бу ерда, Qp – қувурдан ўтаётган ҳисобий сув сарфи, м3/соат.
δ – 1 киловатт соат энергия баҳоси, сўм. l - қувур узунлиги, км. h – 1 км узунликдаги босим баландлигини йўқолиши (м).
Кс – қувурни мавсумий ишлашини ҳисобга олувчи коэффициент. (Кс= 365/ tр)агар қувур доимий ишласа Кс=1 га тенг.
- насос агрегатини ф.и.к (диаметри d≤200 мм қувур учун =0.143)қуйидаги жадвалда сарф харажатлар келтирилган.
Ёнғинни ўчириш учун сув сарфи меъёрлари. Ёнғинга қарши қуриладиган сув таъминоти тармоқлари кўпинча шаҳар ёки қишлоқ ичимлик-хўжалик сув таъминоти тармоқлари билан бирлаштирилган бўлади. [16]
Шаҳрисабз тумани маиший-хўжилик, саноат корхоналаридан ҳосил бўлган оова сувларни тозалаш учун иншоотнинг лойихалаш ва реконструкция қилишдан лойихасини сарф харажатлар тармоқ учун қўйидагича харажатлар ишлаб чиқилди.

САМАРҚАНД ВИЛОЯТИДАГИ ШАҲАР ТИПИДАГИ ПОСЕЛКАНИ ОҚОВА СУВЛАРИНИ ОҚИЗИШ ҚИЛИШДА ҚУРИЛИШ ХИСОБИ
№	ХАРАЖАТЛАР ТУРЛАРИ	БАҲОСИ
		(минг.сўм)
1	2	3
1	УСКУНАЛАР, МЕБЕЛЛАР ВА ИНВЕНТАРЛАР ХАРАЖАТЛАРИ	0,000
2	ҚУРИЛИШ МАТЕРИАЛЛАРИ, БУЮМЛАРИ ВА КОНСТРУКЦИЯЛАРИ ХАРАЖАТЛАРИ	1 217 044,000
3	ЯГОНА ИЖТИОМИЙ СУҒУРТА БИЛАН ҲИСОБЛАНГАН АСОСИЙ ИШ ҲАҚИ ХАРАЖАТЛАРИ	313 603,000
4	ҚУРИЛИШ МАШИНА ВА МЕХАНИЗМЛАРИДАН ФОЙДАЛАНИШ ХАРЖАТЛАРИ	32 336 708,000
5	ЖАМИ ТЎҒРИ ХАРАЖАТЛАР	9,000
6	ПУДРАТЧИНИНГ БОШҚА ХАРАЖАТЛАРИ	5 886 000,000
7	БУЮРТМАЧИНИНГ БОШҚА ХАРАЖАТЛАРИ	0,000
8	ҚУРИЛИШ ОБЪЕКТИНИ СУҒУРТАЛАШ ХАРАЖАТЛАРИ	0,000
9	НАВБАТДАГИ ЙИЛДА ҚУРИЛИШИ НАРХИНИНГ ОШИШИНИНГ ИНДЕКСИ ПРОГНОЗИ ҚАРАБ АНИҚЛАНАДИГАН ТАВАККАЛЧИЛИК КОЭФФИЦИЕНТИ	1,00
10	ЖАМИ ТАЪМИРЛАШ ҚУРИЛИШ ИШЛАРИНИНГ ЖОРИЙ БАҲОДА	3 880 730 299,000
11	ҚҚС 20%	78 146 059,800
12	ЖАМИ ТАЪМИРЛАШ ҚУРИЛИШ ИШЛАРИ ЖОРИЙ БАҲОДА ҚҚС 20% БИЛАН	111780154099

МЕҲНАТ МУҲОФАЗАСИ


Режа

1. Оқова сув таъминоти иншоотларида мехнат мухофазаси

2.Корхоналарда ва ташкилотларда меҳнат муҳофазаси
ҳизматини ташкиллаштириш.
3.Ҳаёт фаолияти ҳавфсизлиги.
4. Экологик тусдаги фавқулодда вазиятлар.
Битирувчи: Махмудов Р.М.
Текширди: кат.ўқи Садуллаев А.Б.


4. МЕҲНАТНИ МУҲОФАЗА ҚИЛИШ
4.1. Оқова сув тармоқларини лойиҳалаш ва оқова сувларини оқизишда мехнат мухофазаси шаҳар типидаги поселкани

Лойиҳа бўйича Самарқанд вилоятидаги шаҳар типидаги посёлкани оқова сувларини оқизиш берилган бўлиб, мехнат жараёнида инсоннинг хавфсизлик соғлиги ва иш қобилиятини сақлаб қолишни таъминлайдиган қонунлар акти ва уларга тегишли социал-иқтисодий, техникавий ва ташкилий тадбирлар мажмуидир.

Умумий иш жараёнида одамнинг сиҳат саломатлиги ва ишлаш қобилиятини сақлашнинг қонун тизимининг ижтимоий – иқтисодий санитар гигиенасини ташкил қилиш чоралари ҳисобланади.
Асосан меҳнат муҳофазаси умумий 4 бўлимдан иборат. [17]
1) "Меҳнат муҳофазасининг ҳуқуқий ва ташкиллаштириш асослари" да корсатилган ҳуқуқда ишчиларнинг орасида касаллик ва жароҳатланишнинг олдини олишга ва камайтиришга қаратилган ҳуқуқий чоралар киради.
2) "Ишлаб чиқариш санитария", яни иш бажаришларга ишлаб чиқаришнинг зарарли манбаларининг таъсир этишининг олдини олишнинг ташкиллаштирилган гигиеник санитар техник системасининг чоралари ва қураллари билан таништиради.
3) Меҳнат ҳавфсизлигининг асослари, яни бунда жароҳат олиб келадиган, ишлаб чиқаришда иш бажарувчиларга таъсир этадиган ҳавфли ишлаб чиқариш манбаларининг олдини олишнинг ташкил қилинган чоралари ва мураккаб тизими келтирилади,
4) "Ёнғин ҳавфсизлиги" яни одам умрига ва давлат мулкини сақлашни таминлаш ёнғин ҳавфсизлиги чораларига бағишланган.
4.2 Корхоналарда ва ташкилотларда меҳнат муҳофазаси ҳизматини ташкиллаштириш.

Меҳнат муҳофазасининг қонуний асослари

Меҳнат муҳофазаси Ўзбекистон Республикасида давлат барча ишчиларни ва ҳизматчиларни иш билан таминлаш билан бирга ғамҳурликка олади.
Ўзбекистон Республикасида Олий Мажлиснинг 12 – чақириқ 11 – сессиясида 1992 – йили 8 – декабрда қабул қилинган конституцияси 37 – моддасида корсатилган ва шундай дейилган.
"Ҳар – бир одам меҳнат қилишга, ишни эркин танлаб олишга , одил меҳнат ҳолатига ва қонун билан белгиланган тартибда ишсизликдан ҳимоялашга ҳақли:»
Ҳоҳлаган корхонада, маҳкамада ва ташкилотда мамурий меҳнат муҳофазаси соҳаларида аниқ ишлай олиши Обекистон Республикасида меҳнат қонуни асосида ва меҳнат қонунининг кодексида корсатилган.
Корхоналарда ва ташкилотларда зарарсиз ва ҳавфсиз ишлаш шу жойнинг бошлиқларига юкланади. Ишлаб чиқариш тизимида бошлиқларнинг жавобгарчилигида меҳнат муҳофазаси ҳақида қонунда корсатилган одамга зарарсиз ва ҳавфсиз тарафларини ишлаши керак болади. [17]
Меҳнат муҳофазаси бўйича умумий раҳбарлик ва меҳнатни ташкиллаштириш ҳавфсиз меҳнатни таъминлаш учун ўтказилган ишлар қуйидаги жавобгарчиликли одамга топширилади. Бош мутаҳассислар, маҳкаманинг ва ташкилотнинг ўз хизмати бўйича ухшаш келадиган соҳада иш ўринларини зарарсиз қилиб таъминлаш керак. Ишлаб чиқариш ҳудудларининг раҳбарлари раҳбарнинг ҳўжаликнинг бошлиғига бош мутаҳассисга кўрсатма бериш қонуний ҳужжатларга, актларга ва буйруқларга асосланиб иш олиб борилади.
Меҳнат муҳофазаси бўйича инженер юқори органнинг келишими билан маҳкама раҳбарининг белгилаши билан юқори ёки орта мутаҳасисли билими бор ишчидан сайланиб ва бушатилиб борилади, ҳамма белгиланган меҳнат муҳофазаси текшириб камчиликлар бўлса кўрсатма бериб, кўрсатилган тартибда ишнинг транспорт қуроли оператив бўлимининг раҳбарига юкланади ва олиб борилади.
Ташкилотларда ва қурилиш идораларида теҳника ҳавфсизлиги ҳизматини ташкиллаштириш вазифалари ҳавфсиз меҳнат билан таъминлаб ишчиларни зарарсиз меҳнат ҳолатини туғдириш.
Теҳника ҳавфсизлигининг асоси ҳисобланади: ишлаб чиқаришда санитария ишларини бажарганда зарарли манбанинг таъсир етишини камайтириш ташкиллаштирилган гигиеник ва санитар – теҳник чоралар тизими бўлади.
Қурилишда атроф – муҳитни, ҳавонинг ифлосланиши теҳнологик жараёнлардан келиб чиқади. Жамиятда, қурилишда ишчиларнинг сиҳат саломатлигини сақлаш учун тебраниш ва шовқиндан сақланиши керак. Электр ҳавфсизлигида, одам умрига ҳавфли бўлган элктр токидан, электр учқунидан ҳимояни таъминлаши керак.
Ишлаб чиқаришда шунинг билан бир қаторда ёнғин ҳавфсизлигидан сақланиш керак бўлади. Иншоотларда ёнғинга қарши маълум теҳник чоралар ишланган бўлади. Умумий қурилиш ташкилотларида, идораларда меҳнат муҳофазаси қонунга таяниб олиб борилади.