Oʻzbekiston respublikasi sogʻliqni saqlash vazirligi

K oʻr s a t k i ch l a r
Baholar
5	4	3	2
Tayanch bilimlari ni aniqlash: “ Namoyish , koʻrsatish” usulidagi faolliklari	Savollarga toʻliq javob beradi.	Savollarga notoʻliq javob beradi.	Savollarga qisman javob beradi.	Savolllarga umuman javob bermaydi.
Bilimlarini mustahkamlash: “ Tayanch- soʻz ibora lar” usulidagi faolliklari	Tayanch- soʻz iboralarga toʻliq javob beradi.	Tayanch-soʻz iboralarga notoʻliq javob beradi.	Tayanch- soʻz iboralarga qisman javob beradi.	Tayanch- soʻz iboralarga javob bermaydi.
Test savollar	Test savollarga toʻliq javob beradi.	Test savollarga notoʻliq javob beradi.	Test savollarga qisman javob beradi.	Test savolllarga umuman javob bermaydi.
Jami:	5	4	3	2

Ilova -3

Bakteriya -xloroflldan maxrum bo’lgan bir hujayrali mikroorganizm. Turmorfologik,fiziologik xossalariga ko’ra bir-biriga o’xshash mikroorganizmlar Patogen mikroorganizmlar-kasallik chaqiruvchi mikroorganizmlar Sarofit mikroorganizmlar-foydali mikroorganizmlar Shartli patogen mikroorganizmlar—ma’lum sharoitdagina kasallik keltirib chiqaruvci mikroorganizmlar. Hujayra devori- Hujayrani ximoya qiladi. Sitoplazma- tiniq kalloid suyuqlik Kapsula-shilliq qavatni tashqi tomonidan yopishib turadi. Spora- ba’zi bakteriyalar noqulay yashash sharoitiga tushib qolganda spora hosil qiladi
TAYANCH SOʻZ IBORALAR:
4-ilova


YANGI OʻQUV MATERIALINING SLAYDLI TAQDIMOTI

Mikroorganizmlar klassifikatsiyasi
«Berdji» klassifikatsiyasi bo’yicha mikroorganizmlar:
I. SHarsimon
II. Tayoqchasimon
III. Egilgan - Vibrion
IV. Spiralsimon
V. Ipsimon





1924 yilda Berdji 3ta guruxga buladi:

• 
  Jonivorlar
  
• 
  Usimliklar
  
• 
  Protistalar
  

Protistalarga eukariotlar va prokariotlar kiradi




Eukariotlarga:

• 
  Zamburuglar
  
• 
  Sodda jonivorlar kiradi
  

Prokariotlarga:

• 
  Bakteriyalar (19ta guruxga bulinadi)
  
• 
  TSianobakteriyalar (kuk yashil suv utlari) kiradi
  

Mikroorganizmlar klassifikatsiya printsipi

• 
  Taksonomik kategoriyasi:
  

- Podsholik
- Sinf
- Qator
- Oila
- Avlod
- Tur




4ta podsholik bor:

• 
  Eukariot
  
• 
  Prokariot
  
• 
  Viruslar
  
• 
  Plazmidlar
  

• 
  1980 yilda mikroorganizmlarning nomenklatura birligini kilib tur kabul kilindi
  
• 
  Tur – mikroorganizmlarning kon karindoshlik alokalarining yigindisidir
  
• 
  Turni ta’riflashda binomal (kushalok) nomenklatura kabul kilingan
  
• 
  Bunda mikroorganizmning avlod va turi belgilanadi. Masalan: Bacillus anthracis
  

• 
  1980 yilda mikroorganizmlarning nomenklatura birligini kilib tur kabul kilindi
  
• 
  Tur – mikroorganizmlarning kon karindoshlik alokalarining yigindisidir
  
• 
  Turni ta’riflashda binomal (kushalok) nomenklatura kabul kilingan
  
• 
  Bunda mikroorganizmning avlod va turi belgilanadi. Masalan: Bacillus anthracis
  

Odam organizimi uchun patogen bulgan mikrorganizmlar 9ta guruxga bulinadi:

• 
  Bakteriyalar
  
• 
  Spiroxetalar
  
• 
  Rikketsiyalar
  
• 
  Xlamidiyalar
  
• 
  Mikoplazmalar
  
• 
  Aktinomintsetlar
  
• 
  Zamburuglar
  
• 
  Sodda jonivorlar
  
• 
  Viruslar
  

• 
  Shtamm – bir turdagi mikroorganizmlarning bitta manbadan ajratib olingan kulturasiga aytiladi
  
• 
  Klon - mikroorganizmlarning fakat bitta xujayradan kupaygan yigindisiga aytiladi
  

Spiroxetalar(spira – buralgan, cheta–soch,kokil)

• 
  Ular juda ingichka (0,1 mkm) shuning uchun bakterial filьtrlardan utib ketadi.
  
• 
  Strukturasi jixatdan:
  

a) protoplazmatik tsilindr
b)O’qsimon fibrilla v) Tashqi qobiq
g) Nukleoid DNK d) protoplazmatik membrana
Xarakatiga ko’ra 4 xil:
Aylanma Ilgarilanma
To’lqinsimon Buralma

• 
  Tabiatda juda ko’p: Saprofitlar, SHP, Patogenlari.
  
• 
  Patogenlarini 3ta avlodga kiritiladi:
  
  • 
    Treponema – zaxm
    
  • 
    Borrelia – qaytalama tif
    
  • 
    Leptospira – suv isitmasi
    
• 
  Ularni Romanovskiy-Gimza va Morozov, Buri usullarida bo’yaladi.
  

Mikoplazmalar (Mollicutes – yumshoq teri)
Bu sinfga Micoplazmaceae oilasi kiradi.
Ularda xujayra devori yo’q.
- Surtmada polimorf (kokkksimon, ipsimon, disksimon)
- Ularning ichida: Sapr., SHP, Patogen.
- Odamning:
nafas olish organ. – M.pneumonia. Siydik-tanosil org. – M.hominis.




Kupayishi

• 
  Binar bulinish yuli bilan
  
• 
  Kurtaklanib
  

Usishi:
Maxsus oziq muxitlarda o’sadi :

• 
  ED – 1
  

- izotonik va gipertonik muxitda, purin, pirimidin, lipidli ozik muxit.
O’ziga xos koloniya xosil qiladi (pishgan tuxum)

5-ilova