O`zbekiston respublikasi xalq ta`lim vazirligi ajiniez nomidagi nukus davlat pedagogik instituti tarix fakul`teti
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
|
Xalqlarning kelib chiqish- tarixini (etnogenezini) va shakllanish jarayonini wrganishda ijtimoiy fanda «etnos» (yunoncha «xalq») va «etnik birlik» iboralari qwllanildi. Etnos atamasi juda keng va tor ma`noda ishlatiladi: masalan dunyo xalqi, Amerika, Rossiya xalqi, Wzbekiston xalqi, 28 viloyat xalqi va boshqa kichik bir gurux kishilariga nisbatan ham «xalq» iborasi qwllanilgan. Shuning uchun ham ma`lum bir ijtimoiy tuzumda vujudga kelgan etnik uyushmaga «Etnik birlik» (rus tilida «etnicheskaya obshnost`») swzi ishlatiladi. Etnik birlik «xalq» atamasiga nisbatan ma`no jihatidan aniq tushunchadir. Etnik birlik aniq sharoitda, tabiiy tarixiy taraqqiyot jarayonida vujudga kelgan ijtimoiy uyushmadir. Fanda etnik birlik bosqichining uch turi mavjud: qabila, elat va millat. Ketmaket almashib kelgan bu atamalar turli davrlarda vujudga kelgan; ular wz davrlariga xos xususiyatlari bilan birbirlaridan farq qiladilar. Qabila — ibtidoiy bosqichga xos etnik birlik. Qabila a`zolari birbirlari bilan qonqarindoshlik munosabatida bwlishi hamda urug`larga bwlinishi xususiyatlari bilan keyingi bosqichdagi etnik birlikdan (elatdan) farq qiladi. Bundan tashqari, qabilaning wziga xos tili, hududi, qabila a`zolarining wzaro hamkorlikda bwlishi (masalan, jamoa bwlib ov qilishi, qabila hududini himoya qilishi, birbirlariga yordam berishi va boshqa), qabila nomining (etnonim) mavjudligi, an`analarini bilishi va boshqa qabila uyushmasining xususiyatlaridan hisoblangan. Ibtidoiy bosqichning taraqqiy etgan etnik jamoalarida wzwzini idora qilish, urug`qabila boshliqlaridan tashkil topgan, maslahat (yig`in) majlisi orqali boshqarilgan. Ular barcha jamoa masalalarini hal qilish, jamoa yig`inlarida qabila boshliqlarini saylash hamda qator qabilachilik munosabatlarini boshqarganlar. Uzbeklarning eng qadimiy ajdodlari twg`risida ma`lumotlar juda kam. Sharq mustabidlari, ayniqsa, qadimgi Eron, bobil, Ossuriya hukimdorlari wzlarini ulug`lash maqsadida toshga bittirilgan zafornomalarida bosib olingan va bwysundirilgan elat va xalqlarni tilga olganlar. Shular ichida wrta osieliklarning qadimiy ajdodlari twg`risida ham ayrim ma`lumotlar mavjud. Ilk ezma manbalardan qadimgi Yunoniston va Rim mualliflarining asarlarida Orol bwyi va Oks hamda Yaksart, Movarounnahr va Baktriyada yashagan qabila va elatlar tilga olindi. Masalan antik davr mualliflaridan miletlik Gekatey, Strabon, Geradot, Arrian, Ptolomey va Ktesiy, sitsilyalik Diodor, Pompey Trog, Tatsitlar uz asarlarida sak-massaget qabilalari, xorazmliklar, baktriyaliklar, parfiyaliklar va swg`diylar twg`risida ayrim ma`lumotlar keltirilgan. Eramizdan avvalgi II-I asrlardan boshlab arab istilosigacha Urta Osie xalqlariga tegishli ba`zi axborotlarni Eron mustabidlari salnomalarida, Xitoy sayehlarining ezuvlarida uchratamiz. Jumladan, qadimgi Farg`ona va Xorazm aholisi twg`risida eramizdan avvalgi II asrda bu erga kelgan Xitoy elchisi va sayehi Chjan Tszyanning ma`lumotlari diqqatiga sazovordir. Arab hukumronligi wrnatilgandan keyingi davrlvrda ilk wrta asr (IX-XII asrlar) mualliflaridan mashhur geograf va sayehlar ibn Xurdodbeh, al-Balxiy, al-Istaxriy, ibn Havqal, Mas`udiy, Equtlar uz saehatnomalarida zamondosh elatlar twg`risida nisbatan boy ma`lumotlar ezib qoldirganlar. Masalan, Xurosanda yashagan atoqli geograf olim Abu Zayd Balxiy 60 ga yaqin asarn ezgan. Uning asarlaridagi xaritalardan biri Buxorodagi somoniylar kutubxonasida saqlangan. Muallif mahalliy elatlar twg`risida ma`lumotlar beradi. Eronlik geograf va sayeh al-Istaxriy Balxiy bilan Samarkandda uchrashib, uning asarlarini wrganib yangi ma`lumotlar bilan twldirgan. X-asrda Balxiy va uning muxlislari butun Sharq xaritografiyasining samaralarini jam qilib, yaxlit bir asar shakliga solishgan. Ularning asarlarida er yuzi ta «iqlim» ga bwlingan. Urta Osiening buyuk mutafakkirlari-ajoyib entsiklopedist olim Muhammad al- Xorazmiy, faylasuf va musiqashunos Abu Nasr Forobiy, ulug` entsiklopedist olim Abu Rayxon beruniy va buyuk tabib Abu Ali ibn Sino, gnograf va tarixchi al-Farg`oniy, Abu Sa`d Abdul Karim, ibn Muhammad Sa`moniy kabilarning asarlarida wzbeklar va boshqa wrta osielik xalqlarning bevosita ajdodlari, ularning mayshiy turmush va madaniyatining ayrim tomonlari ta`riflangan. Shu ma`noda tarixiy va etnografik jihatdan nihoyatda muhim manbalardan biri «Dada-Kwrkut» qissasi ham diqqatga aszovordir. Xorazmda tug`ilib, Bag`dodda ta`lim olib, mashhur Ma`mun akademiyasi «Bayt al - hikma» da eng yirik namoyandalardan biri bwlib tanilgan 70 ta olimga xalifa dune atlasini tuzishni topshirib, unga Muhammad al-Xorezmiy boshliq qilib tayinlangan. Taxminan 840 yili bu topshiriq bajarilib «Jahon xaritalari» eki «Ma`mun dune xaritasi» nomi bilan mashhur bwlgan. Dastlabki ilmiy etnografik ma`lumotlar, ayniqsa, ajoyib entsiklopedist mutafakkir olim Abu Rayxon beruniy asarlarida erqin ifodasini topgan. Ayrim tadqiqotchilarning fikiricha, Urta 29 Osie va Xuroson geografiya tarixini aslida «Beruniyning geografik maktabi» deb atash mumkin. Etnografiya fani ham asli geografiya bilan enma-en shakillanib kelganligini inobatga olsak, Urta va Janubiy Osie etnografiyasini ham Beruniy maktabidan boshlasak xato bwlmaydi. Nazariy va amaliy masalalarni yangi muayyan pog`onaga kutargan va jahon Etnografiya fanida uziga xos obruga ega bulgan maktabning paydo bulishi va shakllanishi ajoyib etnograf va sharqshunos, atoqli olim S.P.Tolstov nomi bilan bevosita bog`liqdir. U etnografiya fanini jahon ilm sahnasiga kupatrib, uning ham nazariy, ham amaliy jihatdan yagona, izchil, barcha xalqlarni teng tadqiq qiluvchi tarixiy fan ekanligini tasdiqlash yulida hormay-tolmay xizmat qildi. S.P.Tolstov etnografiya fanining maqsadi va vazifalarini belgilab, bu fan xalqlar madaniyatining milliy va etnik xususiyatlarini urganadi, «turli tarixiy davrlarda paydo bulgan qatlamlarini» ochib beradi, deb ta`kidlagan edi. Bu mavzuda «Suxvat» utkazish Nihoyatda keng va teran bilim egasi bulgan S.P.Tolstov sharq xalqlari moddiy va ma`naviy madaniyatini urganishdagi katta xizmatlari uchun Uzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining faxriy a`zosi qilib saylandi. Bu mashhur tadqiqotchi hozirgi etnik jaraenni urganishga alohida e`tibor berar edi. Mazkur olijanob vazifani bajarishda bir qator iste`dodli etnolog olimlar ham hormay-tolmay mehnat qilib, ancha yutuqlarga erishdilar. Bular ichida S.P.Tolstov bilan birga ishlagan atoqli tadqiqotchilar P.I.Kushner, I.I.Potexin, L.P.Potapov, G.F.Debes, M.O.Kosmen, S.A.Tokarev, M.G.Levin, N.N.Cheboksarov, V.O.Dolgix, D.A.Olderogge, N.A.Kislyakov, T.A.Jdanko buldilar. Sunggi yillarda yetishib chiqqan va etnografiya fanining rivojiga salmoqli hissa qushgan tadqiqotchilar Yu.V.Bromley, Yu.P.Averkieva, S.I.Bruk, V.P.Alekseev, V.I.Kozlok, F.F.Its, G.E.Markov, V.A.Andrianov, V.K.chistov, S.I.Vaynshteyn, R.K.Kuzeyev, V.V.Ginzburg, M.V.Kryukov, R.N.Ismagilova, Yu.V.Anutyanyan, Yu.I.Semenov, N.A.Butinov, S.Kamolov, K.Shoniyzovlar uzlarining ajoyib asarlari bilan tanildilar. Savol-javob utkazish 1.Keyingi davrda Etnografiya fanini uz asarlari bilan boyitib zamonaviy dolzarb muammolarni har qilishda uzlarining muayyan hissalarini qushgan etnograflardan kimlarni bilasiz? 2. S.P.Tolstov bilan birga ishlagan atoqli tadqiqotchilardan kimlarni bilasiz? 3. «Jahon xaritalari» eki «Ma`mun dune xaritasi» nomi bilan mashhur bwlgan olim kim? Insoniyat paydo bwlgandan beri uzoq tarixiy davr mobaynida turli tabiiy-geografik sharoitga moslashib yashab kelmoqda. Odamlar azaldan muzli Arktikada va jazirama issiqli tropik changalzorlarda, tibet va Pomirning baland tog`liqlarida, tundra va tayga wrmanlarida, Osie, Avstraliya va Afrikaning bepoen dashtu bieobanlarida istiqomat qilmoqdalar. Ibtidoiy davrdv odamzot tabiatda mavjud tayer mahsulotlarni turli usul va ywllar bilan topib istemol qilib kelgan. Odamlar dastavval muayyan tabiiy sharoitga moslab uzlarinng peshana teri, mehnati va aql-idroki tufayli wziga xos xwjalik-madaniy tiplarini yaratishga majbur bulganlar Asta-sekin odamlar mehnati va istedodi bilan zarur mahsulotlarni sun`iy ravishda xonakilashtirib etkaza boshlagan. Erga ishlov berish va usimliklarini parvarish qilish madaniyati tufayli inson tab iatning farzandi safatida uzining bunedkorlik qoblyatini munosib ravishda davom qildirib kelgan va mehnati tufayli su`niy turda madaniylashtirib, qishloq xwjalik maxsulotlariga aylantirgan. Oqibatida qadimiy davrlardan inson uchun zarur bwlgan donli ekinlardi paydo etgan. 30 Aqliy hujum (Xaritadan foydalanish orqali bu mamlakatlarn kursatish va ma`lumotlar berish ) Sholi va tariq - Sharqiy Osie Bug`doy -Hindiston, Evropa, Amerika, Avstraliya maka -Deyarli butun jahonda Arpa -Sharqiy Evropa Jwxori -Afrika va qisman G`arbiy Osieda Guruch -Italiya, Pireney yarim oroli, Hind va Tinch okeani bwylab Evropaga kelgan Urta Osieda nwxat, yasmiq, sabzi, paxta, bodom, wrik, zig`irpoya va boshqa qadimiy ziroatchilik mahsulotlari yaratilganligini juda kwp olimlar, ayniqsa mashhur biolog N,N,vavilov wz asarlarida isbotlab bergan. Uzbeklarning kwp qirrali qishloq xwjaligi asrlar osha twplangan an`anaviy tajribaga tayanadi. Uzbekistonning hozirgi xududi tabiiy-geografik sharoitiga qarab uchta qishloq xwjaligi zonalariga bulinadi. Statistik ma`lumot Uzbekstonning hozirgi xududining tabiy-geografik sharoitiga qarap uch qishloq xwjalik zonasiga bulinadi` - Tog` va tog` aldi zonasi (20,5 protsent), - suwg`arma erlar zonasi (18,2 protsent) sahro va jaylov-utloqlar (13,2 protsenti) erlaridan ibarat. Uzbekiston xududidagi ziroatchilik sug`arish xususiyatlari va ekin turlari bilan ham farqlangan. Masalan, sug`arma dehkonchilikni mahalliy aholi «suvli er», «Tirama» eki «Obikor», «Obi», sug`arilmaydigan erlarni «Lalmi» eki «Bahori» deb nomlaganlar. Fargonaliklar Tirma ekinlarni yana ekkiga buladilar. Erta ekiladigan «oq» va kechiroq hosil beradigan «kwk» ekinlar. Xorazmda ham Lolmikor sug`arma erlar «oq er» deb atalib ariqlardan ortgan qwyi oqimdagi suvli erlarga sholi ekilib, unga «Sholikor er» deb nom berganlar. Xorazmliklar qadimgi davrlardan suv chiqorishning boshqa usullarin ham bilganlar. Ular qul kuchi bilan harakatga kelidigan «sepma», «dapma», «nova» kabi usullarni ishlatganlar. Uzbekistondagi sug`orish shoqobchalari katta ariq eki arna, ariq eki er, wqariq eki solma, oqava ariq va boshqalarga bwlinadi. Odatda bitta ariq bir qishloqni ta`minlaydi. Siz bilasizmi? 1. 1939-yilda 270-km li katta kanal qay erda qurildi? 2. Urta Osiening eng katta Farhad GES ning qurilishining tarixiy ahamiyati nimada? 3. Hayvon kushi islatiladigan suvg`orma dihkonchilik Uzbekstonda qachon paydo bulgan? Sovet hokimyati urnatilgannan keyin uzbekistonda suv xwjaligini takommillashtirish, yangi kanallar qurish tadbirlari kwrilgan edi. Qashqadare viloyati tumanlarini suv bilan tamin qilish maqsadida hashar ywli bilan (14 ming kishi ishtirok qilgan) Langar kanali qurilgan. 1939 yilning bahorida 45 ta kanal hasharchilar yardamida bined etilgan. Usha yili ezda 270km li Katta Farg`ona kanalining 1,5 oyda qurilishi uzbek xalqi mehnat jasoratining namunasi buldi. Katta Farg`ona kanalini qurishga Uzbekistondan 160 ming, Tojikstondan 20 ming kishi qatnashgan. Urta Osieda qore yili eng yirik bulgan Farqod GES ning qurilishi tarixiy ahamiyatga ega edi. Uzbek ziroatchiligi asirimiz arafasida nisbatan qoloq moddiy texnika bazasiga ega bulgan edi. Arxeologik ma`lumotlarga qaraganda bu erda ziroatchilik qurollarining kupchiligi, ayniqsa er haydash va ekin urish qurollari ming yillar davomida uzgarmay hozirgacha etib kelgan. Ziroatchiligda eng muxim mehnat qurollari omoch, ketmon, bel va uroq xisoblangan. Uzbekistonda ziroatchilikning yirik sohalaridan biri g`allakorlik xisoblangan. Bu sohadagi bosh ekin bug`doy, makka, arpa, oqjwg`ori, sholi, suli, tariq, mosh, lobiya va hakozalar dur. Dehqonchilikda pillachilik, ipakchilik, savzavodyailik, bog`darchilik va Chorvachilikda qorakulchilik, qwychilik, yilqichilik, tuyachilik, parrandachilik rivojlangan. 31 3 MAVZU Jahon xalqlari klassifikatsiya tamoyillari 2 soat 3.1. Ma`ruzani olib borish texnologiyasi Mashg`ulot shakli Ma`ruza – vizuallastirish Ma`ruza rejasi 1. Jahon xalqlarining geografik joylashuvi. 2. Jahon xalqlarining antropologik, lingvistik, klassifikatsiyasi 3. Jahon xalqlarining xwjalik – madaniy tiplari, tarixiy etnografik oblastlar. O’quv mashg`ulotining maqsadi -Mavzuning maqsadi- talabalarning bilim va kunlikmalarii uqutuvchi boschiligida vajarish bulib xisoblanadi. -har bir savol buyicha yangi bilimlarni mukommal urganish: -mavjud ma`lumotlarni, jumladan tarixiy malumatlarni urganish, aniqlosh; -axborot manbalari va urinlaridan o’rinli foydalana olish; -elektron o’quvliklar, adebietlar va ma`lumotlar banki bilan ishlashish; Tayanch tushuncha va iboralar Jahon xalqlarining geografik, antropologik, lingvistik, klassifikatsiyasi. Xwjalik – madaniy tiplari, tarixiy etnografik oblastlar. Pedagogik vazifalar: O’quv faoliyati natijalari: Jahon xalqlarining geografik joylashuvi haqida aytib o’tiladi; Jahon xalqlarining geografik joylashuvi haqida aytib bera oladilar; Jahon xalqlarining antropologik, lingvistik, lassifikatsiyasi haqida tushuntiriladi; Jahon xalqlarining antropologik, lingvistik, klassifikatsiyasi haqida aytib bera oladilar; Jahon xalqlarining xwjalik – madaniy tiplari, tarixiy etnografik oblastlar haqida ma`lumot beriladi; Jahon xalqlarining xwjalik – madaniy tiplari, tarixiy etnografik oblastlar haqida ma`lumotlar bera oladilar; O’qitish usullari Ma`ruza, namoyish, blits-so’rov, aqliy xujum, klaster O’qitish vositalari Ma`ruza matni, komp`yuter texnologiyasi, slaydlar O’qitish shakllari Frontal, kollektiv ish O’qitish sharoiti Texnik vositalar bilan ta`minlangan, o’qitish usullarini qo’llash mumkin bo’lgan o’quv xona Monitoring va baholash Kuzatish, og`zaki nazorat, yozma nazorat, o’quv topshiriq 32 Ma`ruzaning texnologik xaritasi Faoliyatning mazmuni Ish jarayoni bosqichlari vaqti o’qituvchi talaba 1 bosqich. Kirish (15 daqiqa) 1.1. O’quv fanining nomini ayta-di, predmetning dastlabki umu-miy tasavvurini beradi. Uslubiy va tashkiliy tomonlari, talabalar bilimlarini baxolash mezonlarini va fan strukturasini tanishtiradi. (1-ilova) 1.2. Mazkur fanning o’rgani-ladigan mavzulari bo’yicha nazariy va amaliy mashg`ulotlar, ularning uzviyligi xaqida qisqacha ma`lumot beradi. Asosiy adabiyotlarning ro’yxati bilan tanishtiradi. (2-ilova) O’quv dasturini talabalarga tanishtiradi. 1.3. Ma`ruza darsining maqsadi va o’quv faoliyati natijalarini aytadi. Talabalarni aqliy xujumga tortish uchun jonlantiruvchi savollar beradi. (3- ilova). Tinglaydi va yozadi Mavzu nomini yozib oladilar Savollarga javob beradi 2 bosqich. Asosiy jarayon (55 daqiqa) 2.1.Ma`ruza rejasining barcha savollari bo’yicha vizual materialni namoyish qiladi. (4- ilova) Mavzuning asosiy joylarini yozib olishlarini so’raydi. Faollashtiruvchi savol-javob o’tkazadi. 1. Jahon xalqlarining geografik joylashuvi. 2. Jahon xalqlarining antropologik, lingvistik, klassifikatsiyasi 3. Jahon xalqlarining xwjalik – madaniy tiplari, tarixiy etnografik oblastlar Javoblarni to’g`rilaydi va xulosalaydi. 2.2.Mavzuning tayanch iboralari kerakli tushuncha va iboralar qo’shiladi. Javoblarni to’g`rilaydi va xulosalaydi. (5-ilova) 2.3. Talabalarga erkin fikr aytishga ruxsat beriladi va ularni rag`batlantiradi. Tinglaydi, o’rganadi, Yozadi, aniqlaydi, savollar beradi. Asosiy joylarini yozadi Savollarga javob beradi Xar bir tayanch tushuncha va iboralarni muxokama kiladi. Yozadi. Javob beradi 3 bosqich. Yakuniy bosqich (10 daqiqa) 3.3. Mavzu bo’yicha umumiy xulosa qiladi. 3.4. Talabalarning bilim va ko’nikmalarini baxolaydi. 3.3.Navbatdagi mashg`ulotda ko’riladigan masalani e`lon qiladi, va mustaqil tayyorgarlik ko’rishlarini so’raydi. 3.4. Talabalarga uyga vazifa qilib: (1).“Etnografiyada madaniyat tushunchasi” mavzusida esse yozib kelish; (2).Mustaqil ishlash uchun mavzular taklif etiladi; (3).Kelgusi mavzu e`lon kili-nadi va unga tayyorlanib kelishni aytadi. (4). O’zini-o’zi nazorat qilish uchun savollar beradi. (6- ilova). (5). Tavsiya etilgan adabiyotlarni o’rganishga beradi. tinglaydi Mustaqil ishlash uchun topshiriqni yozib oladi Dokladlar mavzusiga tayyorlanadi. 33 1-Ilova (1.1) Vizual materiallar «Etnologiya» fani bo’yicha talabalarni o’zlashtirishlarini baholash mezonlari № Fanning bo'limi mavzui, ma'ruza rejasi Ma`ruza yoki seminarga ajratilgan soat Belgilangan ball 1-ORALIQ NAZORAT 1 Etnologiyaning mohiyati va asosiy tushunchalari, tarixi va istiqbol ywnalishlari 2 3 2 Dunyo xalqlari va wzbeklarning an`anaviy mashg`ulotlari, xwjalik faoliyati 2 3 3 Jahon xalqlari klassifikatsiya tamoyillari 2 3 4 Avstraliya va Okeaniya xalqlari 2 3 5 Polineziya, Yangi Zelandiya, Melaneziya, Yangi Gvineya, Mikroneziya xalqlari 2 3 JAMI 10 15 2-ilova(1.2) Foydalaniladigan darsliklar va wquv qwllanmlari rwxati: Arutyunov S.A. Narodi i kul`turi: razvitie i vzaimodeystvie. - M.: Nauka, 1989. Bromley Yu.V. Sovremennie problemi etnografii.-M.: Nauka, 1981. Bwriev O., Shoymardonov I., Nasriddinov Q. Wzbek oilasi tarixi. -T.: Wqituvchi, 1995. -128 b. Jabborov I.M. Wzbek xalqi etnografiyasi. -T.: Wqituvchi, 1994. Jabborov I.M. Jahon etnografiyasi asoslari. -T.: Yangi asr avlodi, 2005. Jabborov I.M. Wzbeklarning turmush tarzi.-T.: Wqituvchi, 2003. Mastyugina T.M., Perepelkin L.S. Etnografiya. Narodi Rossii: istoriya i sovremennoe polojenie. M.: TsINO obshestva "Znanie" Rossii, 1997. - 320 s. Tishkov V.A. Ocherki teorii i politiki etnichnosti v Rossii. - M.: Russkiy mir, 1997. - 532 s. Tokarev S.A. Istoriya zarubejnoy etnografii. - M.: Vissh. shkola, 1978. - 352 s. Shoniyozov K. Wzbek xalqining shakllanish jarayoni-T., 2001. 34 2–ilova (1.3) 1 2–ilova (1.4) MAVZUNING TAYaNISh IBORALARI Til klassifikatsiyasi . Til sızsiz eng mushim etnik alomatlaridan biridir. Uning asosida xalqlarning tarixiy aloqalari, qardoshligi, kelib chiqishi yagonaligi aniqlanadi. Tilshunoslikda 2 ta usul bilan tillar klassifikatsiyalanadi: Morfologik va gеnekologik etnografiyada gеnekologik klassifikatsiya keng qıllaniladi. Er yuzidagi aholi 2 mingdan ortiq tillarda gaplashsada olimlar ularni 10 ta til oilasiga birlashtiradilar. Antropologik klassifikatsiya . Dunё xalqlari 4 ta irqqa bılinadi. Evropeoid, mongoloid, negroid, avstralo-veddoid. Đrqlar insonning tashqi belgilari asosida ajratiladi. Tanasi rangi, sochining xususiyatlari, rangi, kızining tuzilishi, kalla suyagining tuzilishi, burnining shakli, birinchi, ikkinchi va uchinchi darajali badan tuklarining kıp ёki kam ekanligi va boshqalar asosiy Download 5.01 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|