O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi abdulla qodiriy nomli jizzax davlat pedagogika instituti

 

 O’quvchilarga  yagona  talablar  qo’yish.  Sinf  jamoasining  jipslashuvida 

muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Yagona  talablar  o’quvchilarda  javobgarlik 

munosabatini,  yuksak  o’zaro  talabchanlikni  tarbiyalashga,  ularda  yuksak  axloqiy 

odatlarni  tarkib  toptirishga,  mustaxkam  an’analar  yaratishga  yordam  beradi. 

---

 

22 

Yagona  talablarni  ishlab  chiqishda  o’quvchilarning  o’zaro,  sinf  rahbari, 

o’qituvchilar, ota-onalar qatnashishlari mumkin.  

Bolalarni komil inson qilib tarbiyalashda faqatgina oila     maktab    mahalla 

tizimida  amalga  oshiriladi.  Maktabning  oila  va  jamoatchilik  bilan  aloqalarini 

qo’yish  muhim  va  shartdir.  Shuning  uchun  ham  ota-onalar  pedagogik  metodik 

tashviqotlarni  olib  borish,  maktab  ota-onalar  ishtirokini  ta’minlash  ayniqsa 

muhimdir.  

 

Maktabdagi  ko’p  sifatlarga  oilaviy  tarbiya  orqali  asos  solinadi.  Lekin 

oilaning o’zi komil insonni tarbiyalay oladimi? Maktab tarbiyasi oilaviy tarbiyani 

to’ldiradi. Ota-onalar bilan aloqalari tuzilishi maktab tarbiya ham, oilaning hayotiy 

tarzida  ham  salbiy  ta’sir  ko’rsatadi.  Maktab  mahalla  qumitalari  orqali  ayrim 

oilalarga,  ta’sir  ko’rsata  oladi.  Ayniqsa,  Vazirlar  mahkamasining  2002  yil  16 

maydagi  162-sonli  qarori  bilan  mahalla  pedagog  lavozimining  tashkil  etilishi,  bu 

aloqalarni yanada va samarali bo’lishiga olib kelmoqda. Mahallaning va ota-onalar 

bilan hamkorligi yanada kuchaymoqda. Pedagogika xududdagi yoshlar va voyaga 

yetmaganlar orasida xuquqbuzarlik va jinoyatchilikning oldini olish borasida katta 

ishlar olib bormoqda.  

 

Maktabning 

ota-onalar 

bilan 

hamkorligini 

mustahkamlash 

xaqida 

maktablarda  ota-onalar  qumitalari tashkil etiladi.  Unga  maktab  direktori  raxbarlik 

qiladi. Xar bir sinfda ham ota-onalar qumitasi tashkil etiladi. qumitalar o’quv yili 

boshida  butun  o’quv  yili  uchun  tuziladi. 2003 yilda  Respublikamizda  ota-onalar 

qumitasi xaqida  yangi  Nizom  qabul  qilinib, tarbiviy  hamkorlik  mazmun-mohiyati 

boyitildi.  

 

Ota-onalar  qumitasi  ota-onalar  yig’ilishida  3-5  kishidan  iborat  qilib 

saylanadi.  Sinf  ota-onalar  qo’mitasi  raisi maktab  jamoasiga  a’zo qilinadi.  Maktab 

ota-onalar  qo’mitasi  a’zolari  soni  maktabni  katta-kichikligi,  o’quvchilar  soni,  ish 

sharoitiga  qarab  ota-onalar  umumiy  yig’ilish  qarori  bilan  belgilanadi.  qo’mita 

a’zolari maktabning muhim masalalarini ham etishda ko’maklashadi.  

 

Maktabning  oila  va  jamoatchilik  bilan  hamkorligini  tashkil  etish  borasida 

sinf rahbarlarining o’rni kattadir.  

---

 

23 

 

Ota-onalar uchun maslahatlar ham uyushtirish mumkin.  

 

Umummaktab  ota-onalar  yig’ilishi  yiliga  3-4  marta,  sinf  ota-onalari 

yig’ilishi sorak davomida 1-2 marta chaqirilib turiladi.  

Oila  jamiyatning  boshlang’ich  ijtimoiy  bo’g’inidir.  U  o’zida  a’zolarining 

ehtiyojlari, qiziqishlari, mayllari, tarbiyasi va boshqa ijtimoiy faoliyat turlarini aks 

ettiradi. Ota-onalarning o’z hayot turmush tarzlari bola shaxsida ilmiy dunyoqarash 

asos  ma’naviy-axloqiy,  nafosat,  mehnat  va  boshqa  ijtimoiy  omillar  shakllantirish 

maqsadida tizimli ta’sir ko’rsatish jarayoniga oila tarbiya deyiladi.  

 

Oilalar  respublikamiz  shahar  va  qishloqlarining  yagona  ijtimoiy  iqtisoy 

umumiyligi  asosida  rivojlanadi.  Ayni  paytda  oilaviy  va  oilaviy  tarbiya  o’zining 

milliy  xususiyatlariga  ham  egadir.  Oila  tarbiyasi  o’z  milliy  va  demografik 

xususiyatlari bilan bir-biridan o’zaro farqlanadi. Oilaviy tarbiyada oilaning moddiy 

faoligi  madaniy-ma’naviy  saviyasi,  oila  azolarining  tarkibi  ham  alohida 

ahamiyatga egadir. 

 

Oilaviy  tarbiyaning  o’ziga  xosligi  shundaki,  u  bolalarga  ota-onalar,  qon-

qarindoshlik,  avlod-ajdod  hislatlarini  uzatadi,  davomiyligini  saqlaydi,  farzandni 

shaxs sifatida shakillantirishga va hayotga tayyorlaydi.  

 

“Oilaviy  tarbiya  doimo  o’zining  murakkab  va  ko’p  qirraligi  bilan  va 

serjilovligi  bilan  ajralib  turadi”  -  deb  takitlaydi.  Har  bir  oila  o’ziga  xos  bir  olam, 

olam  ichidagi  va  birga  olamga  sig’magan  olam,  u  tarbiya  ishida  o’ziga  xos, 

xususiyatlarini o’zida namoyon qiladi. Ana shuning uchun ham oilaviy tarbiyaning 

hammaga maqul tushadigan yo’l – yo’riqlari mavjud emas.  

 

O’zbek xalqining milliy xususiyatlari: axloqiy, o’z-o’zini boshqarish, milliy 

tuyg’u  milliy  madaniyat,  milliy  kiyinish  va  yurishda  o’z  aksni  topadiki,  o’zbek 

oilasining tuzilishi va shaxslararo o’rganishda bularni chetlab o’tish mumkin emas. 

O’zbek  tuzilishiga  quyidagi  sifatlar  xosdir:  qarindoshchilik,  bir  oilada  birgalikda 

yashaydi.  

 

Estetik  tarbiyani  singdirishda  oilaning  asosiy  vazifalari,  funksiyalari 

quyidagilardan iborat:  

 

---

 

24 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.2.3. - chizma 

 

Nafosat  tarbiyasini  shakllantirishda  iqtisodning  funksiyasi..  Bolalarning 

aqliy,  jismoniy,  axloqiy,  estetik  tarbiyasini  tug’ri  shakllantirishda  kishilik 

jamiyatida  iqtisod  ham  muhim  omillardan  birini  egallaydi.  Boshlang’ich  sinf 

ukituvchisi  uz  uquvchilarining  komil  inson  bulib  yetishlarida  barcha  tarbiyaviy 

ishlarni olib borishlariga javobgarbir.