O`zbekiston respublikasi xalq ta`limi vazirligi navoiy Davlat Pedagogika Instituti
marosimdagi ma`ruzasi. XXI asr gazetasi. 2010 yil 8-dekabr. 2-3 betlar
Download 463.71 Kb. Pdf ko'rish
|
2-sinf matematika darslarida masalalar yechishni orgatish metodikasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Bitiruv malakaviy ishining maqsadi
- Tadqiqotning nazariy ahamiyati
- Tadqiqotning amaliy ahamiyati
- Bitiruv malakaviy ishini yozish jarayonida
- Bitiruv malakaviy ishining ob`yekti
- Bitiruv malakaviy ishining vazifalari
- Bitiruv malakaviy ishining yangiligi
- Bitiruv malakaviy ishining ilmiy farazi.
- Bitiruv malakaviy ishining tuzilishi
marosimdagi ma`ruzasi. XXI asr gazetasi. 2010 yil 8-dekabr. 2-3 betlar.
12 oshirishda o`qituvchining pedagogik mahorati, o`z ustida ishlashi, malakastini oshirish, uzoq va davomli ishlarni amalga oshirish bilan bog`liq. Boshlang`ich sinf o`qituvchilari avvalombor ijodkor va ishbilarmon, qobiliyatli, milliy urf odatlardan xabardor, diniy hamda dunyoviy bilimlarni mukammal biladigan ma`naviy barkamol inson bo`lishi kerak. Shuningdek Vatanga sodiq, e`tiqodli, erkin va ijodiy fikrlaydigan, talabchan va adolatli, odobli bo`lmofi darkor. Boshlanfich sinf o`qituvchilariga dars samaradorligi ni oshiruvchi, ko`rgazmali qurollar hozirlashlari, fanlar orasidagi aloqadorliklarni taminlab yo`lga qo`yishlari, kichik yoshdagi o`quvchilarga bilim ko`nikma va malakalani singdirishdek mas`uliyatli vazifalar yuklatilgan-ki buning zamirida ko`plab mashaqqatli mehnat , ijodkorlik izlanish yotadi. Mustaqilligimizning dastlabki kunlaridanoq siyosiy, ijtimoiy, huquqiy, madaniy-ma’naviy va ilmiy hayotimizda ko’plab yangiliklar, umumbashariy jarayonlar bilan bog’liq ijobiy o’zgarishlar sodir bo’ldi. Fan va texnika olamida turli-tuman ajoyib kashfiyotlar yuz bermoqda. Ijtimoiy hayot sohalarida sodir bo’layotgan voqea-hodisalarni to’g’ri talqin qilishda, murakkab pedagogik jarayonlarning yechimini topishda ko’pincha ilmiy atamalarni to’g’ri anglab yetish muhim ahamiyat kasb etadi
Mana shunday jarayonlarni, yangiliklarni tahlil qilishda, ajdodlarimiz tomonidan yaratilgan ma’naviy, madaniy, diniy merosimizni avaylab, bilim va ko’nikmalarini yosh avlodga taqdim etishda, yangicha mantiqiy fikrlash malakasini shakllantirishda pedagogikaning ahamiyati salmoqlidir. Ijtimoiy voqea-hodisalarni, hayotda sodir bo’layotgan yangiliklarni tushunib olish va uni himoya qilish uchun esa zamonaviy fan bilan tanishish zarur. Ma’lumki, har bir mustaqil fan o’zining predmeti va metodologik asoslariga egadir. Matematika o`qtish ham boshqa fanlar kabi avvalo jamiyatning talab va ehtiyojlari asosida vujudga keldi. Shu sababli ta’lim-tarbiya jarayonini ijtimoiy hayotning ajralmas qismi deb qarash lozim, chunki ta’limiy va tarbiyaviy ishlarni olib bormasdan turib, jamiyatni, uning rivojlanishini tasavvur qilish qiyin. Hozirgi kunda matematika
13 o`qitish ta’lim-tarbiyaning maqsadi va vazifalari, davlat ta’lim standartlari, ta’lim va tarbiyaning usullari, tashkil etish shakllari, o`quvchilarning tafakkurlarini shakllantirish umuman uning qonuniyatlari haqida bilim, ma’lumot beradigan fanga aylandi. Uzlkusiz ta`lim kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy tarkibiy qismlaridan biri bo`lib, malakali raqobatbardosh kadrlar tayyorlashning asosi bo’lib, ta’limning barcha turlarini: maktabgacha ta’lim, umumiy o’rta ta’lim, o’rta maxsus, kasb-xunar ta’limi, oliy ta’lim, oliy o’quv yurtidan keyingi ta’lim, kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash, maktabdan tashqari ta’limni, DTSni, kadrlar tayyorlash tizimi tuzilmasi va uning faoliyat ko’rsatish muhitini o’z ichiga oladi» Uzluksiz ta’lim tizimi inson va jamiyatning turli xil ta’limiy ehtiyojlarini qondirishi, bilimlarning qadr-qimmati va mavqeini ko’tarish uchun keng imkoniyatlar yaratib berishi, shuningdek iqtisodiyotning o’zgaruvchan ehtiyojlari sharoitida umumta’limiy, umummadaniy, kasbiy va ilmiy asosda mutaxassislar tayyorlash yo’li bilan fundamental bilimlar berib shaxsni ijtimoiy himoya qilishni ta’minlashi kerak. “Vatanimizning kelajagi, xalqimizning ertangi kuni mamalkatimizning jahon hamjamiyatidagi obro` etibori avvalombor farzandlarimizning ulg`ayib qanday inson bo`lib hayotga kirib borishiga bog`liqdir. Biz bunday o`tkir haqiqatni hech qachon unutmasligimiz kerak”-degan edi Prezidentimiz. 1
Uzluksiz ta’limni isloh qilish yo’nalishlari sifatida ta’lim tizimining kadrlar salohiyatini tubdan yaxshilash, davlat va nodavlat ta’lim muassasalarining har xil turlarini rivojlantirish, majburiy umumiy o’rta ta’limdan o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limiga o’tilishini ta’minlash, ta’limni boshqarish tizimini takomillashtirish, ta’lim jarayoni va kadrlar tayyorlash sifatiga xolis baho berish tizimini yaratish, ta’lim va ilm-fan bilan bog’liq chet el hamda xalqaro tashkilotlar bilan hamkorlikni kengaytirish kabilar belgilandi.
1 Karimov I.A. “Yuksak manaviyat-yengilmas kuch’ Toshkent “Manaviyat” 2008 yil 4 bet 14 Mamlakatimizda boshlangich sinflarda matematika o`qitish umuman maktab matematika kursini o`zlashtirishning dastlabki bosqichi sifatida qaraladi, shu sababli boshlang`ich sinflarda ishlashda o`rta maktabda matematika o`qitishda ko`zda tutiladigan umumiy masaalalarni hisobga olish va bu masalalarni hal etishda boshlang`ich ta`limning ahamiyatini to`g`ri baholash kerak, O`rta maktab matematika dasturiga taalluqli ko`pgina masalalalar boshlang`ich sinflardayoq shu darajada mustahkam o`zlashtrilishi kerakki, bunda ular o`quvchilar ongida butun umr saqlanib qolsin, keyingi sinflarda mufassal qarab chiqishga tayorgarlik ko`rish maqsadidagina kiritiladi yoki biror malaka va ko`nikmalarni shakllantirish jarayonida fikrlash qobiliyati darajasini oshirish imkoniyatiga ega bo`lish uchun kiritiladi.
Mustaqillgimizning dastlabki yillaridanoq butun mamalakat miqyosida talim tarbiya, ilm -fan, kasb hunar o`rgatish sohalarini isloh qilishga nihoyatda katta zarurat sezila boshlandi. Busiz jamiyatimizning biror bir sohasini o`zgartirishga erishib bo`lmaydi. 1
Maktabning boshlang`ich sinflarida bolalar matematika sohasida dasturda nazarda tutilgan bilimlar, uquv va ko`nikmalarning ma`lum hajmini ongli ravishda va mustahkam egallab olishlari haqida gap borganda yuqorida aytib o`tilgan mulohazalarni hisobga olish kerak. Boshlang`ich ta`limning muhim masalalaridan biri o`quvchilarda ongli va mustahkam hisoblash malakalarini shakllantirish edi va shunday bo`lib qoladi. Matematika kursi o`quvchilar kuchi yetadigan darajada o`quv materialini umumlashtirishni, o`rganilayotgan matematik faktlar asosida umumiy prinsip va qonuniyatlarni tushunishni, qarab chiqilaetgan hodisalar orasida mavjud bo`lgan bog`lanishlarni tushunishni nazarda
tutadi. Bu,
asosan amallarning xosssalarini,ular orasidagi mavjud bog`lanishlarni o`rganishaga, bolalarda shakllanayotgan amaliy uquv va ko`nikmalarning asosi bo`lgan matematik munosabatlar va bog`lanishlarga taalluqlidir. Nazariya amaliy uquv va
1 Karimov I.A. “Biz kelajagimizni o`z qo`limiz bilan quramiz” Toshkent “O`zbekiston” 1999 y 95 bet 15 ko`nikmalarni egallashga yordam beribgina qolmay, nazariya va amaliyotning qarab chiqilayotgan masalalari orasida
matematik munosabatlarni o`rnatishga,matematika o`qitish samaradorligini oshirishga o`qituvchiga yordam beruvchi asosiy vositalardan biridir. O`quvchilarga egallangan bilim, uquv va malakalarini turli xil sharoitlarda qo`llanishga o`rgatishga o`qitishning maxsus masalasi sifatida qarash kerak.Bu- o`quvchilarni politexnik tayorgarligiga qaratilgan ishning boshlanishidir. Shu bilan birga bilimlarni qo`llanish ham bolalarning o`quv ishlari samaradorligini oshirishninng muhim vositalaridan biridir.Bilim, uquv va malakalarning to`la qiymatli o`zlashtirilishiga ularning uzgaruvchi sharoitlarda mustakil kullanishi natijasidagina erishish mumkinligini psixologlar isbotlashdi. Bolalarning maktabda boshlang`ich sinflardan keyingi sinfga o`tishida albatta vujudga keladigan qiyinchiliklar ko`p darajada aynan ana shu asosda bartaraf etilishi mumkin. Va aksincha, o`qituvchi har tomonlama bilimlarga maxsus e`tibor bermasa va bolalarni bir xil turdagi savollarga, topshiriqlarga, ifodalarga, masalalarga o`rgatib qo`ysa, bu 5-sinfda fanlar bo`yicha o`qitishiga o`tishdagi murakkablikni yanada orttiradi. ` Bu masala bolalar bilim qobiliyatlrini o`stirishning ancha umumiy masalasi bilan uzviy bog`langan.Boshlang`ich maktabdayoq bolalarda kuzatish va taqqoslash, solishtirilayotgan xodisalardagi o`xshashlik va farq qiladigan belgilarni ajratish, tahlil, sintez, umumlashtirish, abstraksiyalash,aniqlashtirish kabi amallarni bajarish uchun ko`p ish qilingan bo`lishi kerak Bolalar mantiqiy fikrlash qobiliyatini shakllantirish masalasi bilan ularda to`g`ri, aniq, qisqa matematik nutqni o`stirish masalasi uzviy ravishda bog`langandir.Bu boshlang`ich ta`limning muhim
masalalaridan biridir. Rivojlanayotgan ta`lim haqida gapirganda ish faqat bilish qobiliyatlarini (idrok,xotira,tafakkur,tasavvur,nutq)rivojlantirishdangina iborat,deb o`ylash xato fikrdir. Matematika bilan shug`ullanish faqat xotira va tafakkurni shakllantirib qolmay,balki bolalarning mehnat tarbiyasi maktabi ham bo`ladi.U mehnat qilishga
16 odat qilishni va mehnatga ehtiyojni tarbiyalash bo`yicha doimiy sistemali ishlash uchun material beradi, tafakkur intizomini va mehnatni aniq tashkil etishni , fikrning bir joyga tuplanishini, aniqlikni talab qiladi. Bu sohada o`qituvchidan juda ko`p narsa talab qilinadi. O`qituvchi o`quvchilarning ishini ularning o`quv faoliyati har birini qoniqtiradigan qilib yo`naltirib, pedagogik taktga ega bo`lishi va mezonini sezishi kerak. Buning uchun dastavval bolalarda uzviy ravishda mustaqillikni o`stirish,o`qitishi jaraayonida ularning mustaqil ishlashlariga bo`lgan talabni asta sekin orttira boorish zarur, bunda tavsiya etiladigan savol va masalalar boladan ma`lum kuchlanishni talab qilsada, unga kuchi yetadigan darajada bo`lishi kerak. Sanab o`tilgan hamma masalalarni yechish mazmuni samarali tanlanganda, uni bayon qilish o`ylangan sistemada bo`lganda va o`qitishining tegishli usul va shakllarini hamda o`qitish vositalarini bilib tanlab olganda amalga oshiriladi. Bu masalalarni hal qilish faqat ta`limning oldiga qo`yilgan masalalarni hisobga olish bilan bogliq bo`lmay, balki o`qitishining boshqa hamma elemntlari orasidagi o`zaro bog`lanishlarni to`g`ri baholash bilan bog`liq bo`ladi.Keyingi paragraf amaliy jihatdan juda muhim bo`lgan o`zaro bog`lanishlarni qarab chiqishga bag`ishlangan. Bolalar mantiqiy fikrlash qobiliyatini shakllantirish masalasi bilan ularda tug’ri, aniq, qisqa matematik nutqni ustirish masalasi uzviy ravishda bog’langandir.Bu boshlang’ich ta`limning muhim masalalaridan biridir. Tafakkurning dastlabki muhim xususiyati voqelikni umumlashgan holda aks ettirishdir. Tafakkurning ikkinchi muhim xususiyati bog`lanishlarni bevosita aks ettirishdir. Tafakkurning uchinchi xususiyati so`z orqali narsa va hodisalar o`rtasidagi muhim munosabatlarni aks ettirishdir. 1
Boshlang`ich matmatika kursining asosiy materiali natural sonlar va asosiy kattaliklar matematikasidir. U bilan birga (imkon bulsa,unga bogliq xolda)
1 Goziyev.E Tafakkur psixologiyasi.T-1990 yil. 11 bet. 17 ko`rstarkibiga algebraik va geometrik mazmundagi masalalar ham kiritilgan. Dasturda ko`rsatilganidek,boshlang`ich matematika kursi maqsadga muvofiq ravishda tanlangan sistema asosida ochib beriladi.Bu asosiy qoidalr kursining asosiy mazmunini qarab chiqishda hisobga olinishi kerak. Mazkur paragrafda bayon qilishni qulaylashtirish uchun arifmetik, algeraik va geometrik bo`limlarining mazmuni dasturda va amalda o`qitishida bir biri bilan o`zaro bog`liq holda qarab chiqilsa-da bu masalalarning mazmunini alohida qarab chiqamiz. Butun boshlang`ich ta`lim jarayonida bolalarda natural son va arifmetik amallar haqidagi tushunchalarni shakllantirish ishlari olib boriladi. Boshidanok bu ish tushunchalarni amaliy qullanishning turli usullarini qarab chiqish bilan,bolalarning sonlarning ba’zi xossalarini, unli sanoq sistemasini, arifmetik amallarni va ularga asoslangan hisoblash usullarini o’zlashtirishiga yo’naltirilgan ish bilan o’zaro bog’liq holda amalga oshiriladi.Bu ishning natijasida bolalardasturga kiritilgan nazariy harakterdagi masalalarni ham, urganilgan nazariy masalalarni ham amaliy va o’quv masalalarini hal qilishga tadbiq etish malakalarini ongli va mustahkam egallashlari hamda og’zaki va ezma hisoblashlarni bajarishlari ham kerak. Bunda nazariya va amaliyot dasturning arifmetik qismi ustida ishlash davomida birgalikda va bir-biri bog’langan bo’lishi kerak.Umumiy maktab ishida dasturni amalga oshirish tajribasini ko’zatishlar dasturning aynan shu muhim talabi ko’pincha buzilishini ko’rsatdi. Bu, masalan, og’zaki hisoblash malakalarini shakllantirishda o`qituvchilar ko’pincha bolalar ongiga bajarilgan amallarning nazariy asosini etkazish zarurligini esdan chiqariladi, ularni hisoblash vaqtida xato qilinganda o`quvchilar nazariyaning yo’l quyilgan xatoning sababini tushunib olishga va uni mustaqil tuzata olishga yordam beruvchi nazariy masalalarni qarab chiqishga qaytarishga o’rgatmaydilar.Bunda aynan ongli uzlashtirish ishonchli, to’g’ri va tez hisoblashning haqiqiy mustahkam kunikmalari aniqlanishi mumkin bo’lgan asosdir.
18 Nazariya va amaliyotni ularning yagonaligida qarashga bo’lgan talabning buzilishi matematika darslarida ko’pincha bolalarga nazariy harakterdagi masalalar mavhum shaklda berilishida, tegishli ta`riflar, qoidalar vahokazolar, ularning amaliy tadbiqidan ajralgan holda o’rganilishida namoyon bo’ladi. Bunda quyidagicha holatlarni ham uchratish mumkin: o`quvchilardan dasturda umuman ko’zda tutilmagan, ikki bolalar ancha keyin o’zlashtirishi kerak bo’lgan ifodalarni bilish talab qilinadi.Masalan, o`qituvchi 1-sinfda «Sonlar qo`shishda qanday ataladi?»degan savolga to`liq javob berishni talab qilganda ish shunday bo’ladi. Matematik terminologiyani bu
tarzda bilishni umuman talab
qilib bo’lmaydi.(Muhimi shundaki, o`quvchilar tegishli so’zlarning ma`nosini o`qituvchi foydalanganda tushunishlari va sekin-asta bu terminlarni o’z nutqlariga kirita borishi kerak)O`qituvchi 2-sinfda o`quvchilardan ayirish amali qo`shish yordamida qanday qilib tekshirilishi mumkinligini tushuntirib berishni ( bu uchinchi yil o`qitishi materialidir) talab qilganda ham shunday bo’ladi va hokazo. O`quvchilarning suniy yuklanishiga olib keluvchi shunga uxshash uslubiy xatolarga yul qo`ymaslik uchun I-IV sinfdagi arifmetik material ustida ishlashning butun sistemasini aniq tasavvur qilib olish, nazariyaning dasturda ko’zda tutilgan elementlarining ahamiyati va o’rnini tushunib olish muhimdir. Boshlang`ich matematika kursida nomerlash va arifmetik amallar ustida ish konsentrik ravishda tuziladi. Dasturda bolalar bilan ko’rib chiqiladigan sonlar sohalarini asta -sekin kengaytirish sistemasi ko’zda tutilgan (tayerlov davri o’nlik- yuz-ming-ko’p xonali sonlar), bunda bu mavzularning har birini o’rganishda sonning yangi sohasini qarab chiqish bilan bilan birga bolalarning nomerlash va sonlar ustida amallar bajarishda ilgari egallagan bilimlarini asta sekin kiritish (eki chukurlashtirish, sistemaga solish,umumlashtirish)kuzda tutilgan. Bolalarni sonlar va arifmetik amallar bilan tanishtirish matematikadan dastlabki darslarda berilgan ikki buyum to’plamlarining birlashmasiga, ikki to’plam elementlari orasida moslik o’rnatishga va buyumlarning berilgan to’plamlarii qismini o’rnatishga amaliy mashq qilish bilan tayorlanadi.
19 Bolalar to’plamlar ustida amallar bajarishdan asta-sekin buyumlar sanog’iga utadilar, natural qatorning dastlabki unta soni bilan (ularning nomi,tartibi bilan) tanishadilar, sonlarni taqqoslashni,ularning yig’indisi va ayirmasini topishni o’rganishadi. Avval bu buyumlar to’plamlari ustida tegishli amallarni bajarish va ikki to’plamni birlashtirish natijasidan to’plamning bir qismini olib tashlaganda hosil bo’lgan to’plam elementlarini sanash asosida qilinadi, keyin esasonlar ustida bajariladigan amallarning ba’zi usullaridan foydalanish bilan (bittalab va guruhlab qushib sanash hamda ayirib sanash va boshqalar) asmalga oshiriladi. 10 ichida qo`shish va ayirishni o’rganishda, keyin esa yuz ichida qo`shish va ayirishni o’rganishda bolalar amallarning xossalaridan foydalanishga ( yig’indining o’rin almashtirish xossasi, sonni yigindiga va yig’indini songa kushishning turli usullari,yig’indidan sonni ayirish va sondan yig’indini ayirishga) asoslangan, shuningdek qo`shish bilan ayirish orasidagi bog’lanishni tushunish asosida tanishadilar. Bunda yuqorida aytib o`tilganidek, bu xossalarni va hisoblashlarning turli xil usullarini qarab chiqish bilan bog’li butun ish hisoblashlarni samarali qilish masalasiga bo`ysunadi. Birinchi yil o`qitishining hisoblash ko`nikmalarini shakllantirishdagi muhim vazifasi bolalarning 10 ichida qo`shish va ayirishning jadval hollarini shunday o’zlashtirishki, bunda bir xonali sonlarni qo`shishda va ikki xonali sonlarni tez og’zaki hisoblash ko`nikmalarini shakllantirishda avtomatik tarzda hisoblash imkoniyatlari taminlansin. Dasturga berilgan tushuntirish (o’qtirish)xatida qo`shish va ayirishning jadval hollari mashqlar natijasida bolalar tomonidan yoddan o’zlashtirilishi ta`kidlanadi va shuning uchun bolalarga ularni eslab qolishga oid ko`rsatmaning o’z vaqtida yaratilishi katta ahamiyatga ega.Shuningdek, har kuni mashq qilish ishini ham olib borish zarur, usiz istagan narsaga erishish mumkin emas. O`quvchilarning fikrlash faoliyatini faollashtirish hamda tafakkurni shakllantirishning mazmuni quyidagilardan iborat:
20 • Yangi bilimlarni o`zlashtirishda va ularni amalda qo`llanishda fikrni mustaqil ravishda ishlatish; •
Bilib olish qobiliyatini rivojlantirish (ya`ni, matematik tadqiqot metodlarini va ularni yangi masalalar echishga tadbiq qilish malakalarini o`zlashtirish); •
Har tomonlama psixik rivojlanish, ya`ni iroda sifatlarining tashkil topishi, aqliy mehntga bo`lgan qiziqishning rivojlanishi, o`quv faoliyati sababalarini anglash va hokazolar. 1
Ta`lim jarayonida fanlararo aloqadorlik ta`limda muammolilikni, kasbga yo`nalganlikni, uzviylik prinsiplarini amalga oshirishning muhim omili bo`lib, o`quvchilarda tizimli bilimni shakllantiradi va shu asosda ilmiy dunyoqarashni takomillashtiradi. Fanlararo aloqadorlik didaktik prinsip sifatida ham, shuningdek ta`lim mazmunini amalga oshirishning didaktik sharti sifatida ham gavdalanishi mumkin.
Bitiruv malakaviy ishining maqsadi-o`quvchilarning har tomonlama rivojlanishi uchun muhim bosqich bo`lgan boshlang`ich sinf matematika darslarida masalalarni yechishni tashkil etishning didaktik asoslarini va uni hal etishning tegishli shart-sharoitlarini asoslab berishdan iboratdir. Tadqiqotning nazariy ahamiyati-tadqiqot jarayonida amalga oshirilgan maxsus adabiyotlarning sharhi va matematika darsligi mazmunini tahlil qilish natijasida ilgari surilgan nazariya, g`oyalar, chiqarilgan ilmiy xulosalar boshlang`ich sinf o`quvchilariga matematik bilimlar berish borasidagi umumiy va xusuiy metodika masalalarini boyitishga hamda zamonaviy dars shakllarini tashkil etishga xizmat qiladi. Tadqiqotning amaliy ahamiyati-boshlang`ich sinf
o`quvchilarining matematik bilim ko`nikma va malakalarini shakllantirishda, ilmiy tadqiqot natijalaridan va ularga asoslangan holda ilgari surilgan xulosalar, tavsiyalardan
1 R.A.Habib.O`quvchilarning matematik tafakkurini shakllantirish. T-1971 y.111-bet 21 matematika o`qitish jarayonida, sinfda va sinfdan tashqari tadbirlarda, shuningdek o`quvchilarda matematik qobiliyatni shakllantirishga qaratilgan ta`limning barcha shakllarida boshlang`ich sinf o`qituvchilari foydalanishlari mumkin.
o`qituvchilarning ish faoliyatini kuzatish, ularning metodik ko`rsatmalarini o`rganish, gazeta jurnallar va boshqa axborot olish imkoniyatlaridan shuningdek matbuot
materiallaridan foydalangan holda o`quvchilarda matematik qobiliyatlarini o`stirish to`g`risida ko`plab ma`lumotlar to`pladim. Shuningdek hamkasblarim bilan hamkorlikda bu borada ko`plab uslubiy tavsiyalar ishlab chiqdim. Ushbu ilmiy tadqiqot ishida tavsiya etilgan ko`rsatmalardan ta`lim tarbiya jarayonida boshlang`ich sinf o`qituvchilarining foydalanishlari ijobiy natijalarga erishish uchun muhim omil bo`lib xizmat qiladi.
sinflaridagi ta`lim tarbiya jarayoni. Bitiruv malakaviy ishining predmeti-boshlang’ich sinf matematika o`qitish jarayonida turli masalalarni yechishni tashkil etishning shakllari, vositalari, metodlari.
•
Boshlang’ich sinflarda matematika o`qitishni hozirgi zamon talablari asosida yangi axborot va pedagogik texnologiyalardan foydalangan holda tashkil etish usullarini ishlab chiqish. •
O`quvchilarning soda va murakkab masalalarni yechishga oid ko`nikma va malakalarini shakllantirishni tashkil etishning yaxlit tizimni ishlab chiqish. •
asosida sodda va murakkab masalalarni yechishni tashkil etishning samarali yo`llarini aniqlash. •
usullarda yechishni tashkil etishga oid uslubiy tavsiyalar yaratish. •
O`quvchilarning matematik tafakkur va qobiliyatlarini rivojlantirishga xizmat qiluvchi turli masala va didaktik o`yinlar ishlab chiqish. 22 • Bolalarning matematik bilimlarini rivojlantirish yo`llarini topish. Bitiruv malakaviy ishining yangiligi. •
2-sinfda matematika o`qitish jarayonida soda va murakkab masalalarni yechishni tashkil etishning axamiyati va mavqei belgilandi; •
usullarda yechishni tashkil etishning ma`lum tizimi ishlab chiqildi; •
O`quvchilarga masalaning qisqacha shartini tuzishga oid tushunchalar berish amalgam oshirildi; Bitiruv malakaviy ishining ilmiy farazi. Agarda:
•
Boshlang`ich sinflarda matematikadan masalalarni turli xil usullarda yechishni tashkil etish didaktik tamoyillar asosida amalga oshirilsa; •
Boshlanfich sinf o`quvchilarining matematika faniga qiziqishlarini ta’minlash maqsadida soda va murakkab masalalarni yechishni pedagogik texnologiyalar mohiyatidan kelib chiqqan holda tashkil etilsa, o`z samarasini beradi;
Bitiruv malakaviy ishining tajriba olib borish ob`yekti-Navoiy shahridagi №3 umumta`lim maktabi. Bitiruv malakaviy ishining tuzilishi. Kirish, ikkita bob, beshta paragraf, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan iborat.
|
ma'muriyatiga murojaat qiling