O„zbekiston respublikasi xalq ta‟limi vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

75 

 

III BOB BO‟YICHA XULOSALAR 

 

Yozuvchi  “Oq  kema”da  qo‟llagan  folklordan  ijodiy  foydalanish  usulini  

o‟zining  ilk  romani  bo‟lmish  “Asrga  tatigulik  kun”da  ham  sinab  ko‟rdi. 

Yozuvchining o‟ziga xos bu  uslubi ushbu asarning muvaffaqqiyatini  ta‟minladi. 

Adib  bu  rivoyatlarni  shunchaki  keltirish  yo„lidan  bormay,  ularning  har  birida 

zamonamizning  imkoniyat  boshiga  solgan  muammolari  talqiniga  e‟tibor  qaratdi. 

Rivoyatlar  ifodalagan  ma‟nolar  shu  qadar  zamonaviyki,  ular  kishi  hayotida  duch 

keluvchi  turli-tuman  murakkab  vaziyatlarga,  muammolarga  javob  bo„la  oladilar. 

Shu  jihatdan  asardagi  qadim  rivoyatlar  yangi  zamon  kishilarining  ma‟naviy-

ahloqiy kamolotida belgilovchi ahamiyat kasb etadi. 

 

Aslida,  qoliplangan  har  bir  hikoya-voqelik  roman  ichida  har  bir  romanga 

mavzu bo„lgulik. Ammo yozuvchi roman yozish yo„lidan emas, insonni kashf etish 

yo„lidan boradi. Oddiy Kazangap, to„pori Edigey, vaysaqi Sobitjon, sodda Edilboy 

Daroz,    jafokash  Zarifa,  milliy  tuyg‟ulari  jo„sh  o„rgan  Quttiboyev,  hatto  Qoranor 

vositasida ulkan ijtimoiy-siyosiy, ma‟naviy-ruhiy muammolarni ko„taradi!

1

.  

 

Asarda keltirilgan ikki rivoyat ikki xil g‟oyani targ‟ib etishga yo‟naltirilgan. 

Birida  vijdonsiz  junjanglar  tomonidan  manqurtga  aylantirilgan  yigitning  qismati 

yoritilsa, ikkinchisida qari otin Raymali og‟a va endigina o‟n to‟qqizni qoralagan 

Begimoyning fojeali muhabbati tarannum etiladi.