O’zbekiston Respublikasida ko’p tarmoqlik fermerlik faoliyatini rivojlantirish bo’yicha olib borilayotgan chora-tadbirlar

Davlat mulki - boylikni oʻz vazifasini ado yetish uchun davlat tomonidan oʻzlashtirilishidir. Bu mulk davlat paydo boʻlishi bilan vujudga keladi, ammo uning maqsadi va miqyosi oʻzgarib turadi. U xususiy va jamoa mulkidan oʻsib chiqadi, yani ularga tegishli moddiy va manaviy neʼmatlar davlat tasarrufiga oʻtadi.
Xorijiymamlakatlarda davlat mulki, obekti bir-biridan farq qiliber xususiy mulk obektiga kiradi. Oʻzbekistonda Mulk toʻgʻrisidagi (1990y.)qonunga koʻra yer, suv, qazilmalar, oʻsimlik va hayvonot dunyosi davlat mulkidir. Davlat mulkining mavqei turli mamlakatlarning tanlagan yoʻliga bogʻliq. Hozir bozor iqtisodiyoti bosh, umuminsoniy yoʻl, ammo unga oʻtishning milliy xususiyatlari mavjud. Yangi iqtisodiyotga birdan oʻtilsa, davlat mulki keskin qisqaradi. Agar bu oʻtish sekin-asta borsa, davlat mulkining salmogʻi oʻzoq saqlanadi. Masalan, Vengriya, Chexoslovakiya va Polshada mulkni davlat tasarrufidan chiqarish tez bordi, Xitoyda esa davlat mulki saqlanmoqda.
Jamoa mulki-boylik yaratish maqsadida ayrim jamoalarga birlashgan holda olib borilgan faoliyat turidir. Bu mulk sharoitida barcha faoliyatlar jamoa tomonidan olib borilib uni jamoa boshqaradi. Mulkni rivojlantirish birlamchi boʻlib boshqa mulklardan farqi barcha aʼzolar birgalikda hamjihatlikdafaoliyat olib boradi. Jamoa mulki mehnatsiz rivojlanishniinkor yetadi va korporativ xususiy mulkdan farqi nafaqat mulkga, balki mehnatniham qoʻshilishib xizmat qiladi.
Jamoa mulkining afzalligi,mulk ishlab chiqaruvchini mulkdor qiladi. Bunda, yerga mulk egaligiishlovchilarningbarchasiboʻlib ular shu sohagatoʻgʻridan-toʻgʻri birikadi, yani xodimlar oʻz faoliyatini oʻzining mulki boʻlgan vositalarni harakatga keltiradilar. Mulk xodimlarning oʻzlariiniki boʻlganligi uchunmoddiy javobgarlik va manfaatdorlik kuchli boʻladi, mulk avaylab ishlatiladi va yaxshi samara beradi.
Jamoa mulki mayda mulk egalarining koʻngilli tarzda va oʻz manfaati yoʻlida turli jamoalarga birlashuvi orqali yuzaga keladi,uning subyekti esa jamoa azolaridir. Jamoa mulki obektining rivojlanishiikki yoʻl bilan olib boriladi: birinchi jamoaga yangidan aʼzo boʻlibkirgan kishilar tomonidan oʻz mulki bilanqoʻshilishi; ikkinchidanjamoa olgan daromadning bir qisminimoddiy resurslar olishga sarf qilibmulk obektigaqoʻshilish.
Kooperativ mulk – jamoa mulkining asosiy turi, turli kooperativlarga birlashgan kishilarning umumiy mulki boʻlib, mulk hissadorlikka asoslangan boʻlib, guruhiy mazmunga ega.
Ijaraga olingan korxona jamoasi mulki-ijarachilar jamoasi-oʻzi ishlab topgan mulk. Bunday korxonada mulk ikki qismdan iborat:egasiga qarashli mulk; jamoaga qarashli umumiy mulk.Ijaraga olingan korxonasubyekti ijarachilar jamoasi hisoblanadi. Jamoa korxona egasi oʻz mulkidan ham foydalanadi, lekin uni tasarruf eta olmaydi.