Oʻzbekiston respublikasining soliq kodeksi (Yangi tahriri) Oʻzbekiston Respublikasining
-modda. Taqqoslanadigan rentabellik usuli
Download 4.81 Mb. Pdf ko'rish
|
Снимок экрана 2023—11—28 в 12.18.51
191-modda. Taqqoslanadigan rentabellik usuli
(1-q.) Taqqoslanadigan rentabellik usuli nazorat qilinadigan bitim tarafi boʻlgan shaxsda yuzaga kelgan operatsion rentabellikni taqqoslanadigan bitimlardagi operatsion rentabellikning ushbu Kodeksning 187-moddasida nazarda tutilgan tartibda aniqlangan bozor oraligʻi bilan taqqoslashni nazarda tutadi. (2-q.) Taqqoslanadigan rentabellik usulidan, xususan, axborot mavjud boʻlmaganda yoki yetarli boʻlmaganda foydalanish mumkin boʻlib, mazkur axborotga asoslangan holda taqqoslanadigan bitimlarning tijorat va (yoki) moliyaviy shartlarining zarur boʻlgan taqqoslash darajasi mavjudligi haqida asoslangan xulosa chiqarish hamda ushbu Kodeks 186-moddasi birinchi qismining 2 va 3-bandlarida koʻrsatilgan usullardan foydalanish mumkin boʻladi. (3-q.) Ushbu moddaning maqsadi uchun ushbu Kodeks 187-moddasining birinchi va ikkinchi qismlariga muvofiq aniqlanadigan operatsion rentabellikning quyidagi koʻrsatkichlaridan foydalanish mumkin: 1) sotish rentabelligi; 2) xarajatlar rentabelligi; 3) tijorat va boshqaruv xarajatlari rentabelligi; 4) aktivlar rentabelligi; 5) rentabellikning amalga oshirilayotgan vazifalar, foydalanilayotgan aktivlar hamda qabul qilinayotgan iqtisodiy (tijorat) tavakkalchiliklari va haq toʻlash darajasi oʻrtasidagi oʻzaro bogʻliqlikni aks ettiruvchi boshqa koʻrsatkichi. (4-q.) Rentabellikning aniq koʻrsatkichini tanlashda nazorat qilinadigan bitim tarafining faoliyat turi, ushbu taraf tomonidan amalga oshiriladigan vazifalar, foydalaniladigan aktivlar va qabul qilinayotgan iqtisodiy (tijorat) tavakkalchiliklari, tegishli rentabellikni hisob-kitob qilish uchun foydalaniladigan maʼlumotlarning toʻliqligi, toʻgʻriligi va ularni taqqoslash mumkinligi, shuningdek bunday koʻrsatkichning iqtisodiy asoslanganligi hisobga olinadi. (5-q.) Ushbu moddani qoʻllash maqsadi uchun rentabellik koʻrsatkichlaridan quyidagi xususiyatlar hisobga olingan holda foydalaniladi: 1) sotish rentabelligidan qayta sotuvchi bilan oʻzaro bogʻliq shaxslardan olingan tovarlarni keyingi qayta sotishda yoki qayta sotuvchi bilan bogʻliq boʻlmagan shaxslardan olingan tovarlarni u bilan oʻzaro bogʻliq boʻlgan shaxslarga keyingi qayta sotishda foydalaniladi; 2) tijorat va boshqaruv xarajatlarining yalpi rentabelligidan ushbu qismning 1-bandida koʻrsatilgan hollarda, agar quyidagi ikkita shart bir vaqtda bajarilsa, foydalaniladi: a) qayta sotuvchi tovarlarni olishda va keyingi qayta sotishda uzoq boʻlmagan vaqt davrida sezilarli boʻlmagan iqtisodiy (tijorat) tavakkalchiliklariga duch kelsa; b) qayta sotuvchining sotishdan olinadigan yalpi foydasi miqdori hamda u tomonidan amalga oshirilgan tijorat va boshqaruv xarajatlari miqdori oʻrtasida bevosita oʻzaro bogʻliqlik mavjud boʻlsa; 3) xarajatlarning rentabelligidan xizmatlar koʻrsatish va tovarlar ishlab chiqarishda foydalanilsa; 4) aktivlar rentabelligidan tovarlar ishlab chiqarishda (xususan, agar nazorat qilinadigan bitimlar koʻp sarmoya talab qiladigan faoliyatni amalga oshiruvchi shaxslar tomonidan amalga oshirilsa) foydalaniladi. (6-q.) Taqqoslanadigan rentabellik usulidan foydalanilganda rentabellikning bozor oraligʻi bilan nazorat qilinadigan bitimning quyidagi talablarga javob beradigan tarafining rentabelligi taqqoslanadi: 1) nazorat qilinadigan bitim tarafi ayni bir tovar bilan ketma-ket bajarilgan bitimlar boʻyicha olingan foydaga qoʻshgan hissasi nazorat qilinadigan bitimning boshqa tarafi qoʻshgan hissaga nisbatan kam boʻlgan vazifalarni amalga oshiradi; 2) nazorat qilinadigan bitimning tarafi nazorat qilinadigan bitimning boshqa tarafiga nisbatan kam iqtisodiy (tijorat) tavakkalchiliklarni qabul qiladi; 3) nazorat qilinadigan bitimning tarafi rentabellik darajasiga sezilarli taʼsir koʻrsatadigan nomoddiy aktivlar obyektlariga egalik qilmaydi. (7-q.) Agar nazorat qilinadigan bitimning tarafi ushbu modda oltinchi qismining 1-3- bandlarida nazarda tutilgan talablarga javob bermasa, rentabellikning bozor oraligʻi bilan taqqoslash uchun nazorat qilinadigan bitimning mazkur talablarga eng koʻp darajada javob beradigan tarafi tanlanadi. (8-q.) Agar nazorat qilinadigan bitim boʻyicha rentabellik ushbu Kodeksning 187- moddasida nazarda tutilgan tartibda aniqlangan rentabellik oraligʻi doirasida boʻlsa, soliq solish maqsadlarida nazorat qilinadigan bitimning narxi bozor narxlariga muvofiq deb eʼtirof etiladi. (9-q.) Agar nazorat qilinadigan bitim boʻyicha rentabellik rentabellik oraligʻining eng kam miqdoridan kam boʻlsa yoki uning eng koʻp miqdoridan koʻp boʻlsa, soliq solish maqsadlarida rentabellik oraligʻining oʻrtacha qiymati inobatga olinadi. (10-q.) Rentabellik oraligʻining oʻrtacha qiymatiga asosan soliq solish maqsadida nazorat qilinadigan bitimga doir foydaga (daromadga, tushumga) tuzatishlar amalga oshiriladi. (11-q.) Soliq solish maqsadida ushbu moddaning toʻqqizinchi va oʻninchi qismlariga muvofiq foydaga (daromadga, tushumga) tuzatishlarni qoʻllash, basharti bu budjet tizimiga toʻlanishi lozim boʻlgan soliq summasining kamayishiga yoki soliq toʻlovchining zarari summasi oshishiga olib kelmasa, amalga oshiriladi. Download 4.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling