O'zbekiston tarixi

 Qosimov Yo‘Ichi. Qora ko'zoynak bilan yozilgan tarix. - Namangan, 1993, 
28-bet. 
49 

---

e‟lon qilishig„a haqlari borlig„in hech kim inkor qila olmasa kerak. Bizdan 
vakil chaqirilg„an edi va yoxud biz bu ishni ertaroq ko„ramiz deb ko„rishurda 
o„rinsiz, ham musulmon manfaatiga xilofdur. Sakkiz oydan beri yerli 
Turkistonning muxtoriyati haqinda so„ylab kelib, kelubda bugun 
muxtoriyatga qarshi chig„alar va yoxud tasdiq etmasdan mone‟ boiuvg„a 
ekan, bu ish musulmonlaming butun origa va i‟mon va e‟tiqodlarig„a qarshi 
bolta chopadigan so„z bo„lajakdur. Musulmonlar bukun muxtoriyat e‟lon 
qilar ekan, buning ila hech kimning huquqiqa tegmaslar, bu bilan Turkiston 
Rossiyadan aslo ayrilmay, balki uning bir mustaqil a‟zosi bo„lib qoladi. 
Turkistonda yashagan rus, yahudiy, armani va boshqa har millatga o„zining 
haqi berilar. Ular ham Turkiston muxtoriyatining teng huquqli bir a‟zosi 
bo„lib yashajaklar. 
Turkistonliklar... qon to„kilishidan saqlanub, mumkin qadar sabr 
qilurlar. Faqat shuni xotiradan chaqarurg„a yaramaydirki, Samarqanddan 
kelgan bir vakil qurultoyda aytdi: - «Turkistonning yeri - bizning tanimiz, 
suvi - qonimizdir... Kimda kim bu ikkisiga tegadurg„on bo„lsa, bizning 
tanimiz bilan qonimizga tuqulg„on bo„lajak», - dedi. 
Shu boisdan Turkiston xalqining huquqiga tajovuz qilinaversa, buning 
oxirida shunday ko„ngilsiz voqealar bo„lurg„a mumkindurki, bu voqealar 
oldinda so„ng„g„i Toshkent voqealarining (Toshkentdagi 
1917- 
yil Oktabr voqealari nazarda tutilmoqda - mualliflar) kichkina bir 
koianka bo„lib qoluvchi ehtimollarida yo„q tuguldir»
1
. 
Kun tartibidagi endigi bosh muammo Turkiston musulmonlari IV 
qurultoyi qabul qilgan va ilgari surgan g„oyalaming hayotga tadbiq etilishida, 
o„lkadagi keng mehnatkashlar ommasining bu qaror va g'oyalarini qo'llab-
quwatlashida, Turkiston muxtoriyati atrofida birlashib uning orqasidan faol 
ergashuvida qolgan edi.