O'zbekiston tarixi

1
 0‘zR MDA, R-1714-fond, 5-yozuv, 1163-ish, 7-30-33-varaqlar.
2
 O'sha manba, 1164-ish, 1-2, 14-varaqlar.
3
 O'sha manba, 1168-ish, 13-14, 32-33-varaqlar.
4
O'sha manba, 1169-ish, 7-39^0-varaqlar.
420

---

tuzumining ichki mohiyatidan kelib chiqadigan siyosiy, ijtimoiy hodisa edi. 
Chunki, sho„rolar faqat zo„rlik, qirg„in, bosqin va kuch ishlatish 
orqaligina mustamlakachilik tartib-qoidalarini o„z qo„llarida tutib turishlari 
mumkin edi. Xalq ommasining milliy istiqlol va ozodlik uchun kurashiga 
esa shu xalq orasidan yetishib chiqqan, vatanga, millatga fidoiylar 
boshchilik qiladilar. Shu boisdan ham mustamlakachilar xalqning ana shu 
ongli, tashkilotchi va obro„li fidoiylarini vaqti-vaqti bilan qatag„on qilib 
turmasdan o„z maqsadlarini amalga oshira olmaydilar. Buni biz 
sho„rolaming o„z maxfiy xizmat korchalonlariga bergan to„g„ridan to„g„ri 
ko„rgaz- masidan ham yaqqol ko„ramiz: «Siyosiy raqiblaming hammasi 
qamalgan bo„lish haqida ham qayg„urish lozim. 
Mahalliy aholi ixlos qo„ygan g„animlarimizni og„dirib olmoq yoki 
kaltaklamoq zarur. Ulami qandaydir qonunni buzganlikda ayblab qamash 
yoki baxtsiz hodisa atalmish bahonai sabab bilan yo„q qilib yubormoq 
kerak»
1
. 
Sho„ro hukumati Turkistonda 20-30-yillardagi jang maydonida milliy 
istiqlolchilarga qarshi bir daqiqa bo„lsa-da, qirg„inbarotni to„xtatmagani 
holda aholi o„rtasida sho„rolar tomoniga o„tganlarga umumiy afv e‟lon 
qilinadi, deb tilyog„lamalik qildi, ularga hatto mansab va unvonlar ulashdi. 
Ammo ma‟lum bir muddat o„tgach Sho„rolar tomoniga o„tgan 
«ishbilarmonlar»ni birma-bir «yaganalab» bordi. Sho„rolar qo„llagan mantiq 
yo„li oddiy, sodda va tushunarli edi, u ham bo„Isa, o„z milliy birligiga 
xiyonat qilib biz tomonga o„tganlarga ishonib bo„lmaydi, ulami tez- tez 
almashtirib, tozalab turmoq kerak. Aslida 20-yillarda to„qib maxsus 
uyushtirilgan «0„n sakkizlar guruhi», «Inog„omovchilik», «Qosimovchilik», 
«Badriddinovchilik», «Ko„r kalamushchilik» kabi o„nlab «ish»lar 30-
yillardagi ommaviy qatag„onliklar uchun o„ziga xos tayyorgarlik edi. 
Jumladan, sho„rolar davrida yozilgan adabiyotlarda «18 lar guruhi» 
0„zbekiston Kompartiyasi saflarida aksilpartiyaviy gumh sifatida baholandi. 
Go„yoki bu guruhga a‟zo bo„lgan va davlat hamda partiya tashkilotlarida 
mas‟ul lavozimlarda ishlab kelgan Fayzulla Xo„jayev, Inomjon Xidiraliyev, 
U.Ashurov, R.Rahimboboyev, M.O„rinxo„jayev, Hojiboyev, Saidjonov, 
Rahmat Rafiqov, Eshonov, Mirkomilov va