O'zbekiston tarixi

1
 «Sovet O'zbekistoni» gazetasi, 1989-yil, 31-yanvar.
2
 Karimov I. 0‘zbekiston iqtisodiy islohotlami chuqurlashtirish yoiida. - Т.: 
0‘zbekiston, 1995, 210-bet. 
570

---

darajada markazlashgan tizim vujudga kelib, u hamma narsani 
Ittifoqning cheklangan tizimi doirasida, haqiqiy talabni hisobga olmagan 
holda, nimani va qancha miqdorda ishlab chiqarish kerakligini belgilar 
edi.
Bulaming hammasi qachondir tugashi kerak edi, chunki xom- ashyo 
resurslari cheklangan bo„lib, yopiq tizimda ishlab chiqarishni ichki 
resurslarga asoslangan holda rivojlantirish uzluksiz davom etishi 
mumkin emas edi. Bu narsa iqtisodiy hayotda turg„unlikkagina emas, 
balki texnika taraqqiyoti aynishiga hamda fan va texnika yutuqlarini, 
ilg„or texnologiyani qabul qila olmaslikka, jahon iqtisodiyotida ro„y 
berayotgan jarayonlardan orqada qolishga ham olib keldi»
1
.
Shunday qilib, 80-yillarda mamlakat juda katta va halokatli 
turg„unlik va bo„hron iskanjasida edi. Bu hoi aholining sotsial- iqtisodiy 
turmush sharoitiga ta‟sir ko„rsatmasdan qolmadi, albatta.
9- 
§. Xalqning ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli 
Sovet davri siyosati «hamma narsa inson uchun, insonning baxt-
saodati uchun» degan balandparvoz shiorlar pardasiga o„ralgan boiib, 
amalda tub yerli aholini har tomonlama tahqirlovchi va kamsituvchi 
mustamlakachilarga xos siyosatdan iborat edi.
0„zbekiston aholisining iqtisodiy va ijtimoiy ahvoli haqida fikr 
yuritgan pokistonlik Mavlon Ragib Hasan ulami «davlat qullari yoki 
davlat dehqonlari» deb ataydi. 0„zbekistonning iqtisodiy tuzumini - 
«mutlaq davlat feodalizmi», deb baholaydi. Odamlar o„z fikrlariga ega 
emaslar, o„zlariga ish va yashash uchun mahsulot tanlay olmaydilar. 
«Ular jamoa xo„jaliklari, davlat xo„jaliklari, fabrika va zavodlarga 
bogiab qo„yilganlar. Ular ishdan bo„shay olmaydilar, yangi hayot 
boshlash uchun boshqa yerga keta olmaydilar. Qo- choqlik uchun jazo 
darajasi oiimdir. Erkin mehnat bozori yo„q (mehnat birjasi), negaki erkin 
ishbilarmonlik va xususiy mulkchilik ham yo'qdir»
2
.
Bu bilan biz 1946-1985-yillarda ijtimoiy-iqtisodiy sohada qilingan 
ishlami e‟tibordan qochirayotganimiz yo„q. Albatta, bu yillarda ham 
aholining uy-joy bilan ta‟minlanishi, vodoprovod,