O'zbekiston tarixi
0‘zR. MDA, R-38-fond, 2-ro‘yxat, 98-ish, 250-varaq
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
0‘zR. MDA, R-38-fond, 2-ro‘yxat, 98-ish, 250-varaq. 2 O'sha manba, 121-ish, 74-varaq. 3 0‘sha manba, 119-a-ish, 264-varaq va orqasi. 4 0‘zR. MDA, R-38-fond, 2-ro‘yxat, 119-a-ish, 264-varaq va orqasi. 147 Qamoqxonalarda hukm surgan aksilsanitariya ahvolini so„z bilan ifodalash qiyin boigan. Jalolobod Inqilobiy Qo„mitasi raisi Karimov 1921- yil dekabr oyida Turkiston Respublikasi Yustisiya xalq Komissari nomiga yozgan xatida qamoqxonalarda inson toqat qila olmaydigan darajada ogir vaziyat vujudga kelganligini maium qiladi. Uning ta‟kidlashicha, 30 ta mahbus saqlanishi lozim boigan xonalarda 200 tagacha mahbuslar joylashtirilgan 1 . Natijada xonalaming sanitariya ahvoli buzilgan. Mahbuslar iflos, zax yerlarda yotadilar, xonalar sovuq, isitilmaydi, ular oziq-ovqat maxsulotlari bilan yomon ta‟minlanganlar. Shu bois mahbuslar orasida har xil yuqumli va xavfli kasalliklar keng tarqalgan. Ular sovuq, ochlik va kasalliklardan qirilib ketmoqdalar 2 , deb yozgan edi Karimov. Turkiston ASSR qamoqxonalaridagi ogir vaziyatni shundan ham bilsa boiadiki, mahbuslar orasida har xil: vabo, tif, tuberkulyoz va boshqa kasalliklar ommaviy sur‟atda avj olib ketganligidan 1922-yil 20 fevralda RSFSR Xalq komissarlari Kengashi maxsus qaror qabul qilib, qamoqqa olinganlami bir joydan ikkinchi joyga ko„chirishni olti haftaga to„xtatgan edi. Mazkur qarorga Syurupa imzo chekkan 3 . Bunday ajal va jahannam sirtmogidan qutilish uchun mahbuslar iloji boricha qochib qutilish payida boiganlar. Turkiston Respublikasi qamoqxonalaridan 1921-yil iyun oyidan 1922-yil may oyiga qadar 623 mahbus qochgan. Jami boiib 1922-yilda 664 mahbus qamoqxonalardan qochgan boisa, 1923-yilning o„n oyi - yanvardan oktabrga qadar bu ko„rsatkich, 899 kishini 4 tashkil etgan. Bulardan tashqari istiqlolchi kuchlar ham qamoqxonalarda azobda boigan o„z orqadoshlarini ajal sirtmogidan qutqarish choralarini ko„rganlar. 1921-yil 29-yanvarda 200 kishidan iborat vatanparvarlar Farg'ona qamoqxonalariga hujum uyushtirib «Ishchi- tuzatish uyi» deb nomlangan qamoqxonadan 150 kishini ozod etganlar 5 . 1922-yil 28-yanvardan 29 yanvarga o„tar kechasi esa 300 kishi atrofidagi istiqlol jangchilari Farg„ona qamoqxonalaridan 145mahbusni qutqarganlar, qamoqxona soqchisi Goncharovni oidirib, 4 ta otni olib qochganlar va qamoqxonaga o„t qo„yganlar f '. Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|