O'zbekiston tarixi

' 0‘zR. MDA, R-71-fond, 1-ro‘yxat, 1-shi, 11-varaq; Maqsud Matkarimov. Xorazm 
Respublikasi. Davlat tuzilishi, Nozirlari va iqtisodi.-Urganch, 1993, 14- bet.
173 

---

o„z manfaatlari yo„lida boshqarish uchun butun chora tadbirlarni ko„rdilar. 
V.I.Lenin boshliq bolsheviklar Sankt-Peterburg, Toshkent va boshqa 
shaharlarda davlat to„ntarishini amalga oshirib sho„ro hukmronligini 
o„matish uchun qanday noqonuniy va harbiy to„ntarishni amalga oshirgan 
bo„lsalar, Xivada ham huddi ana shunday usullar bilan o„zlarining mustabid 
tartib-qoidalari va boshqaruv tartibotlarini o„mata bordilar. Xalqning 
mahalliy o„ziga xos shart-sharoitlari, tarixiy an‟ana va milliy urf-odatlari 
e‟tiborga olinmadi, nazar-pisand qilinmadi. 
1920-yil mart-aprelning boshlarida Muvaqqat «inqilobiy hukumat» 
tarkibida nozirliklar tashkil qilindi. Hukumat rahbarlaridan ayrimlari ayni 
paytda nozirliklami ham bajardilar: Mulla Jumaniyoz Sultonmurodov 
Muvaqqat «inqilobiy hukumat» raisiligidan,tashqari xorijiy (tashqi ishlar) 
noziri boTdi; Odamoxun Ortiqov Muvaqqat «inqilobiy hukumat» raisining 
yordamchisi. Mulla Navro„z Ro„zi- boyev - Muvaqqat «inqilobiy 
hukumat»ning kotibi; Mulla 0„roz Xo„jamuhamedov - Muvaqqat «inqilobiy 
hukumat» kotibining yordamchisi; Matpanoboy Madrahimov - Moliya 
noziri; Shayxutdin Hasanov - Harbiy nozir. (Asli Yangi Urganchdan, millati 
tatar, 1918- yildan RKP (b) a‟zosi, 1919-yildan boshlab Petro-
Aleksandrovskdagi Xiva inqilobiy qo„mita a‟zosi bo„lib ishlagan); 
Polvonniyoz Xoji Yusupov - Oliy mufattish (davlat nazoratchisi) noziri, 
millati o„zbek, Yosh xivaliklar partiyasining a‟zosi, savdogar, Xiva jadidlari 
tarafdorlaridan; Eshonqori Jabborqulov - xalq xo„jaligi noziri. Ziyoli Yosh 
xivaliklar partiyasining a‟zosi, savdo-tijorat ishlari bilan shug„ullangan. 
Mulla Bekchon Rahmonov xalq madaniyati va maorif noziri. Millati o„zbek. 
Yosh xivaliklar partiyasining a‟zosi Bobooxun Salimov - adliya noziri. 
Millati o„zbek. Yoz xivaliklar partiyasining a‟zosi. Xiva xonining qozikaloni 
bo„lib ishlagan. 
Muvaqqat hukumat qoshida kundalik ishlami hal qilish bilan 
shug„ullanuvchi uch kishidan iborat hay‟at tashkil etildi. Lining tarkibiga 
Mulla Jumaniyoz Sultonmurodov - rais, Polvonniyoz Xoji Yusupov va 
Bobooxun Salimovlar muovin etib kiritilgan edi
1
. 
Muvaqqat «inqilobiy hukumat» o„z faoliyatini Xiva xoni va 
amaldorlarining 
mol-mulklarini 
musodara 
qilib, 
davlat 
ixtiyoriga 
o'tkazishdan boshladi va bu to„g„rida bir qator dekretlar e‟lon qildi: 
«Xonning mulki to„g„risida dekret», «Vaqf yerlarini boshqarish