O'zbekiston tarixi
Xorazm tarixi. II-jild. /Mas’ul muharrir va nashrga tayyorlovchi M.Matniyozov/. -
Download 6.43 Mb. Pdf ko'rish
|
a Sagdullayev uzb tarix
|
1
Xorazm tarixi. II-jild. /Mas’ul muharrir va nashrga tayyorlovchi M.Matniyozov/. - Urganch, «Xorazm» tahririyat nashr bo'limi, 1997, 32-bet. 181 hatto bu oziq-ovqat mahsulotlari va yem-xashaklami vaqf yerlaridan tushadigan daromadlardan undirib olish lozimligini surbetlarcha ko„rsatib, o„z talabini qo„yadi. Albatta bu hoi xalqning ko„pchiligini g„azablantirdi. Xususan, hukumat rahbari Polvonniyoz Hoji Yusupov bunday haqoratga chiday olmay quyidagi javobni bergan edi: «Siz xotiijam bo„ling, men hukumat boshida o„tirgan vaqtimda, ko„p asrlardan buyon bo„lib kelgan vaqf hamon o„z o„mida boiib, madrasa, masjidlarda o„qib, yashab, xizmat qilib yurgan mulla va muazzinlarga muvofiq vaqfnoma berilib turiladi. Hamda, tarixlarda falon odam hukumat boshida oitirgan vaqtida ko„p asrlardan buyon boiib kelgan vaqflar barham topib, masjid va madrasalar xarob boiib qoldi - degan so„zni eshitmoqqa toqatim yo„q turur. Hozirdan sizga maium qilurman, siz bu ish haqida hech bir taraddud qilmang. Agar mundin ziyoda zo„rlik qilsangiz, men sizni ham, o„zimni ham oidurub, Xorazmda qo„ygan toia huquqli vakilni qilgan nomuvofiq harakatlariga toqat qilolmay o„zini oidirgan degan so„zni eshiturman» 1 . RSFSR va Kompartiyaning Turkiston va Xorazmdagi vakillarining asosan Yosh xivaliklardan tashkil topgan XXShR siga bosimi kuchaygandan kuchayib bordi. Yosh xivaliklar hukumati bunday bosim ta‟sirida dushman tuzogiga tushib aldanganliklarini anglab yetdilar. Bu hoi Yosh xivaliklaming milliy his, g„urur va ongining yanada o„sishiga sabab boidi. Natijada ular sho„ro- kommunistik bosqiniga qarshi milliy istiqlol va ozodlik uchun kurashga otlandilar. Yosh xivaliklar zimdan Sho„ro hokimiyati va bosqinchi kommunistlarga qarshi kurash olib borayotgan Junaidxon va boshqa istiqlol uchun oyoqqa turgan milliy-ozodlik kuchlari bilan aloqa o„matdilar va ularga yordam berdilar. Bu kurashni butun Xorazm xalqi qoilab-quwatladi. Markaziy Sho„ro hukumati Xorazmdagi voqealami ziyraklik bilan kuzatib bordi va o„lkada Sho„ro mustamlakachiligi istibdodini o„matishga qaratilgan o„z siyosatini ustomonlik bilan amalga oshirdi. U go„yo Xorazmdagi iyun-iyul fojialarining «aybdori» sifatida Rizo Shokirov va Dubyanskiylami vazifasidan bo„shatgan boidi. Ammo ulaming o„miga 1920- yil 19-oktabrdan e‟tiboran M.Safonov RSFSRning XXShR sidagi muxtor elchisi qilib yuborildi. U bilan birgalikda Turkfrontning 3 -Turkiston kavaleriya (otliq) polki ham bu yerga keldi. S.Safonov Farg„ona fronti qo„shinlarining Download 6.43 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|