O'zbekiston tarixi

' 0‘zR MDA, 2456-fond, 1-ro‘yxat, 73-ish, 15-varaq va orqasi. 
640

---

«Polvon Ota»
1
, huddi shuningdek, Qashqadaryo viloyati Shahrisabz 
shahrining sobiq «Stalin» ko„chasida joylashgan «Hazrati Shayx» masjidi 
SSSR XK Sovetining 1945-yil 10-oktabrdagi 148 14- RS sonli qarori bilan 
ochilgan edi
2
. Shuning singari Xorazm viloyatidagi «Saidniyoz Sholikor» 
(Xiva hududida), «Oxunbobo» (Urganch tumanida), «Avaz bobo Eshon» 
(Urganch shahrida), «Said Ota» (Xonqo tumanida), «Rahimberdi Oxun» 
(Shovot tumanida), «Tutli» (Gurlan tumanida) kabi masjid va muqaddas 
qadamjolar Moskvada Sho„rolaming 1944-yil 6-dekabr, 1946-yil 10-mart, 
16-martdagi maxsus qarorlari orqali faoliyat ko„rsata boshlagan
3
. Bundan 
tashqari, Moskva ruxsat etgach, 0„zbekiston SSR XK Sovetining 1944-yil 
28-oktabr 1315-17/s qarori bilan Toshkent shahar Kirov tumanidagi «Mirza 
Yusuf» masjidi
4
, 28 oktabr 13/6-172 s qarori bilan Oktabr tumanidagi 
«Mahkama» Masjidi
5
, 28-oktabr 1318-174 s qarori bilan Qorasuv 
tumanidagi «Jo„rabek>> Masjidi
6
, 2-noyabr 1337-181/ s qarori bilan 
Andijon shahridagi «Devonaboy» Masjidi
7
va boshqa masjidlar ochilib, 
dindorlar ixtiyoriga berilgan. 1943-yilda SADUM tashkil qilingan paytda 
davlat ro„yxatidan o„tkazilgan masjidlar soni 8 ta bo„lib, Islom dini yo„lida 
xizmat qiluvchi xodimlar 1945-yilda 48 kishidan iborat
8
bo„lgan boisa, 
1960-yilga kelib qonuniy faoliyatda boigan masjidlar soni 75 taga
9
yetdi va 
diniy tashkilotlar xodimlari 641 kishiga
10
o„sdi. 1980-yilda respublikada 80 
ta masjid faoliyat ko„rsatdi. Ammo bu hisobga respublikada o„nlab va 
yuzlab yashirin faoliyat ko„rsatgan masjidlar va muqaddas qadamjolar 
kirmaydi. Shu narsa diqqatga loyiqki, qonuniy faoliyatda boigan masjidlar 
goh ko„payib va goh kamayib turgan. Chunki, Sovet hukumati diniy 
masalalarda o„zi yuritayotgan siyosatini davr va sharoit taqozosi bilan 
doimo o„zgartirib turgan, bugun qabul qilgan qarorini ertasi kuni inkor 
etgan, bugun u yoki bu masjidni