Өзбекстан Республикасы Жоқары ҳәм орта арнаўлы

7-tema. Operatsiyaliq sistemalar. MS DOS operatsiyaliq sistemasi haqqinda

tu`sinik. Norton Commander (NC) programmasi

Reje:

1. Operatsiyaliq sistema haqqinda tu`sinik

2. MS DOS operatsion sistemasi

3. NC programmasi haqqinda tu`sinik

Operatsion sistema (OS) komp`yuter menen paydalaniwshi arasinda baylanis

ornatip, komp`yuterdin` tiykarg`i qurilma dereklerinin`, qosimsha qurilmalardin` jumisin

basqaradi. OC programmalardi operativ yadqa ko`shirip ha`m bul programmalardin`

talaplarin orinlap, jumisin ta`miyinleydi. Programma o`zinin` waziypasin orinlap

bolg`annan son` operativ yadti odan tazalaydi, yag`niy paydalaniwshi islewi ushin

operativ yadtan ken` orin ajiratadi. OC komandalari tiykarinda paydalaniwshi diskke at

qoyiw, fayllardan nusqa ko`shiriw, ekranda kataloglar izbe-izligin aliw, erikli

programmalar, printer, displey menen tikkeley islew mu`mkinshiligine iye boladi.

A`dette IBM RS komp`yuterlerinde Microsoft Corporation firmasinin` MS DOS yamasa

onin` variantlari RS DOS, DR DOS, NOVELL DOS, COMPAST DOS ha`m basqa

operatsion sistemalar ornatiladi. Ha`zirgi ku`nge shekem MS DOS OC nin` bir neshe

versiyalari bar bolip, onin` son`g`i versiyalari alding`ilarina salistirg`anda kem-kemnen

jetilistirilip kelinbekte.

Operativ yadta informatsiya ha`m paydalaniwshilar programmasi boladi. Usi

programma arqali protsessor informatsiyani qayta isleydi ha`m sheshimin qaytadan

operativ yadqa jazadi. :lken ob`emdag`i informatsiyalar menen islegende u`lken

siyimliliqtag`i yad kerek boladi. Sonliqtan informatsiyalar ha`m programmalar sirtqi

yadta saqlanadi. Kirgiziw du`zilisi olardi operativ yadqa alip beriwdi ta`miyinleydi.

Sonin` ushin operatsion sistemanin` ja`ne bir jumisi bul protsessordin` kirgiziw-shig`ariw

du`zilisinin` ha`m sirtqi yadtin` jumisin parallel  alip bariw.