O’zbkiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi
Download 1.87 Mb. Pdf ko'rish
|
Qadimgi dunyo2
- Bu sahifa navigatsiya:
- Rim respublikasida ijtimoiy-siyosiy kurash Sitsiliyada qullar qo’zg’oloni
|
Mustaqil ish mavzulari
Klassik qulchilik munosabatlari Er. avv. III asrda Rim magistraturasi Rim harbiy qo’shini va uning tuzilishi Rim-karfagen urushlarining ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy oqibatlari Reyting savollari 1. Rimning birinchi provitsiyalari qaysi qatorda to’g’ri ko’rsatilgan? A)Karfagen, Attika B)Afina, Sitsiliya S)Karfagen, Korsika D)Korsika, Sardiniya E)Sardiniya, Frakiya 776 2. Rimliklar qachon Karfagen ustidan ilk bor g’alaba qildilar? A)er.avv. 261 yilda B)er.avv. 501 yilda S) er.avv. 398 yilda D)er.avv. 260 yilda E)er.avv. 268 yilda 3. Er.avv. 218 yilda qanday voqea sodir bo’ldi? A)2 puni urushi boshlandi B)3 puni urushi boshlandi S)rimliklar Karfagenga hujum qildilar D)gallar Rimga bostirib kirdilar E)2 puni urushi tugadi 4. Rim sharqqa yurish qilganida qaysi davlat bilan to’qnashdi? A)salavkiylar va Kushonlar bilan B)kushonlar va eftalitlar bilan S)salavkiylar va Makedoniya bilan D)Makedoniya va Parfiya bilan E)Salavkiylar va etrusklar bilan 5. Uchinchi Makedoniya urushi qachon boshlandi? A)er.avv. 162 yilda B)er.avv. 168 yilda S)er.avv. 218 yilda D)er.avv. 260 yilda E)er.avv. 163 yilda 6. Karfagen tor – mor qilingandan so’ng uning o’rniga qaysi provintsiya tuzildi? A)Afrika 777 B)Attika S)Sitsiliya D)Makedoniya E)Osiyo 7. Rimda soliq yig’ish ishlari bilan kimlar shug’ullanganlar? A)konsullar B)publikanlar S)senatorlar D)noiblar E)kvestorlar 8. Rimda suvoriylar qanday vazifalarni bajarar edilar? A)qo’shin ta’minoti, soliq yig’ish, harbiy ish bilan B)konsullarni saylash, soliq yig’ish bilan S)soliq yig’ish, noiblarni tayinlash bilan D)yerlarni ijaraga berish bilan E)qullar mehnatini nazorat qilish bilan 9. Gladiator o’yinlari dastlab qaerlarda tarqalgan? A)Attika, Rimda B)Kompaniya, Etruriyada S)Sitsiliya, Karfagenda D)Rodos, Tarentda E)Kampaniya, Karfagenda 10. Rimliklar qachon Fessaliyada Filipp IV qo’shinlarini engdilar? A)er.avv. 309 yilda B)er.avv. 501 yilda S)er.avv. 280 yilda D)er.avv. 197 yilda E)er. avv. 195 yilda 778 11. Rim va Karfagen o’rtasidagi raqobatning sababi nima edi? A) Messaniya hududlari uchun edi B) Sitsiliya hududlari uchun edi S) Parfiya hududlari uchun edi D) plebeylar davlati hududlari uchun edi 12. Rim va Karfagen o’rtasidagi savdo shartnomalari qachon imzolangan? A) er. avv. 328-305- yillar B) er. avv. 279-237- yillar S) er. avv. 509-387-yillar D) er. avv. 348,306-279- yillar 13. Rimliklar karfagenliklarni nima deb atar edilar? A) punilar B) gallar S) pretorlar D) kvestorlar 14. Kichik Osiyo podshosi Pergam nechanchi yil vafot etdi? A) er. avv. 133-yil B) er. avv. 155-yil S) er. avv. 134-yil D) er. avv. 130-yil E) er. avv. 150-yil 15. Qachon Rimda provinsiya noiblarining talon-tarojlari, suis’temollariga qarshi senator trubinlari tashkil qilindi? A) er. avv. 149-yil B) er. avv. 150-yil S) er. avv. 137-yil D) er. avv. 155-yil E) er. avv. 147-yil 16. Rim noiblari soliq yig’ish huquqini kimlarga topshirdi? A) xususiy kishilarga B) dehqonlarga S) qullarga D) amaldorlarga E) tadbirkorlarga 779 17. Mashhur yunon tarixchisi kim? A) Polibiy B) Tarkviniy Mag’rur S) Tarent D) Romul E) Rima 18. Polibiy qayerda birinchi marta senatorlikni qurdi? A) Rimda B) Bobilda S) Eronda D) Baqtriyada e) Turkiyada 19. Puni urushi qachon boshlandi? A) er. avv. 218-yil B) er. avv. 260-yil S) er. avv. 202-yil D) er. avv. 168-yil E) er. avv. 197-yil 20. Rimliklar er. avv. 149-yilda kimga qarshi urush e’lon qildi? A) Karfagen B) Yunoniston S) Osiyo D) Bobil E) Afrika 21. Karfagen rimliklar tomonidan necha yil qamal qilindi? A) 3 yil B) 7 yil S) 2 yil D) 5 yil E) 6 yil 22. Er. avv. 206-yillarda Rimning eng xavfli raqibi qaysi davlat edi? A) ellin Makedoniyasi B) kichik Osiyo S) Afrika D) Karfagen E) S va D 23. Gannibal necha yoshida rimliklarga qarshi kurashishga qasamyod qildi ? A) 11 yoshida B) 12 yoshida S) 15 yoshida D) 17 yoshida E) 10 yoshida 780 24. Er. avv.206 yillarda Bolqon qaysi davlatni Rimga qaram qildi ? A) Yunoniston B) Karfagen S) Bobil D) Eron E) B va D Rim respublikasida ijtimoiy-siyosiy kurash Sitsiliyada qullar qo’zg’oloni Rimning istilochilik urushlari natijasida er. avv. II asrda Italiya va Sitsiliyada qullarning soni keskin o’sdi. Qul asosiy ishlab chiqaruvchiga aylandi. Yirik quldorlik xo’jaliklari latifundiyalar o’rta quldorlik xo’jaliklari villalarda yuzlab, minglab qullar ishladi. Qulchilik manbalari urushlar, provinsiyalarda qarzi uchun qul qilish, dengiz qaroqchiligi va qullarni tabiiy ko’payishi edi. Rim huquqi qullarni buyum (jez), “so’zlaydigan qurol” (inshtrumentum vocale) deb hisoblar edi. Xo’jayinni mulki sifatida qul 781 huquqsiz edi. Xo’jayin uni jazolashi, o’ldirishi mumkin edi. Qullarni shafqatsiz ezilishi va xo’rlanishi ularni tez-tez qo’zg’olon ko’tarishga sabab bo’ldi. Qullar er. avv. 196-195-yillarda Etruriyada, er. avv. 185-yilda Apuliyada qo’zg’olon ko’tardilar. Rim jamiyati va davlati asoslarini titratgan qullarni qo’zg’olonlardan biri er. avv. 138-132 yillarda Sitsiliyadagi qul Evnoy o’zini “Antiox” deb atadi va yangi Suriya davlati tuzilganini e’lon qildi. Kengash va xalq yig’ini tashkil etilib, Enna shahri davlat markazi bo’ldi. Qo’zg’olonga Sitisiliyani janubi-g’arbi ham qo’shildi. Bu yerda qo’zg’olonchilarga kilikiyalik qul Kleon boshchilik qildi. Tezda Evnoy va Kleon birlashib Rim qo’shinlarini yanchib tashladilar. Kleon “podsho Antiox”ning strategi paydo bo’ldi. Rimliklar juda katta qiyinchiliklar bilan qo’zg’olonni er. avv. 132-yilda bostira oldilar. O’ttiz yildan keyin yana (er. avv. 104-101-yillar) Sitsiliyada qo’zg’olon ko’tarildi. Bu qo’zg’olonni bostirish uchun rimliklar orolga katta qo’shin yubordilar. Sitsiliyadagi qullar qo’zg’oloni bilan bir vaqtda Iberiya yarim orolida iber qabilalari rim hukmronligiga qarshi urush olib bordilar. Viriat boshchiligida luzitan qabilalari qo’zg’olonini bostirilishi yarim orolni to’la tinchlantirishga olib kelmadi. Ispaniyani shimoli-sharqiy qismidagi iber va kel’t-iber qabilalari rimliklarni haydab chiqarishga 782 qat’iy ahd qildilar. Bu harakatning tayanch markazi Numantsiya shahri edi. Luzitanlar qo’zg’oloni bostirilganidan so’ng Viriat o’ldirilib rimliklar katta kuch bilan qabilalarni uyushgan ittifoqini qarshiligini bostirishga kirishdilar. Besh yil davomida Rim qo’shini qo’zg’olonni bostira olmadi. Ochko’z, qobiliyatsiz harbiy boshliqlar davlat manfaatlaridan ko’ra talonchilikni afzal ko’rdilar. O’zlariga ittifoqchi bo’lgan qabila va mahalliy aholini qahr-g’azabini qo’zg’atdilar. Er. avv. 137-yilda rim qo’shini qurshovga tushdi, faqat kvestor Tiberiy Semproniy Grakxning ntensive san’ati tufayli rim qo’shini qirib tashlanmadi. Kvestor iberlarni talabi bilan rimliklarni Ispaniyadan olib chiqib ketishga va’da berdi. Ammo senat Tiberiy tuzgan shartnomani tasdiqlamadi va urushni davom ettirishga qaror qildi. Ispaniyaga eng yaxshi rim harbiy boshliqlari yuborildi va 15 oy davomida qo’zg’olonchilar bilan olib borilgan urush rimliklarning g’alabasi bilan tugadi. Download 1.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|