O’zbkiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

Finikiya

Er. avv. II ming yillik oxiri I ming yillik boshlarida Sharqiy o’rtayer dengizi qirg`og`i shaharlari qayta tiklandilar. Vayron qilingan Sidon shahri qayta qurildi, bu shahardan ko’chgan bir qism aholi Tir shahrini egallab, uni qayta quradi. Shundan so’ng barcha finikiyaliklar o’zlarini umumlashgan holda nomlana boshladilar. Sharqiy o’rtayer dengizi qirg`og`ida finikiyaliklar xalqaro savdoda yetakchi o’rinni egalladilar. Shuningdek Misrning tashqi savdosida birinchi o’rinda edilar. Finikiya shaharlarida kemasozlik, dengizchilik yuqori darajada rivojlanadi. Finikiyaliklar O’rtayer dengizi havzasida o’zlarining o’nlab koloniyalarini barpo qiladilar. Tir va Sidon shaharlari bu yo’nalishda faol harakat qiladilar. Er. avv 1100 yilda Tir Shimoliy Afrikada o’z koloniyasi Utikani barpo qiladi. Taxminan shu vaqtda Tir shahri Ispaniyada Gades koloniyasini tashkil qiladi. Finikiyaliklar G`arbiy Sitsiliya, Sardiniya, Malta va Balear orollarini ham egallaydilar. Tir va Sidon shaharlari birlashib yagona davlat tuzadilar. Tir-Sidon podsholigi podsho Xiram (Er. avv. 969-936-yillar.) davrida gullab-yashnaydi. Finikiya shaharlari Tir, Sidon va Bibl tranzit savdo bilan shug`ullanib, Misr va Bobilda ishlab chiqarilgan mahsulotlarini Yunonistonga, yunon hunarmandchilik mahsulotlarini Sharqqa sotadilar. Finikiya kemalari yo’l-yo’lakay dengiz qaroqchiligi bilan ham shug`ullanganlar.