O’zbkiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

Xronologiya va davrlashtirish

An'anaviy Xitoy tarixnavisligi fanida Xitoy tarixini sulolalar bo’yicha davrlashtirish xarakterlidir. Shunga ko`ra, afsonaviy «besh imperatorlar» davridan so’ng, «uch sulola» Sya, Shan-In va Chjou davrlari boshlandi. An'ana bo’yicha Chjou davri Chunsyu va Chjango davrlarini o’z ichiga olgan ikki qism G`arbiy Chjou (er.avv XI-VIII asrlar) va Sharqiy Chjou ( er.avv VIII-III asrlar) ga bo’linadi. Sin sulolasi (er.avv. III asr) o`rniga hukmronlik vaqti g`arbiy va sharqiy davrlarga bo’linadigan Xan sulolasi keladi. Sulolaviy davrlashtirish hozirgi tadqiqot talablariga javob bermaydi. Shu sababli jamiyat taraqqiyotini ishlab chiqarish kuchlari va mehnat qurollari, tayyorlangan asosiy buyumlar bo’yicha jamiyat taraqqiyotini bosqichlarga bo’ladigan arxeologik davrlashtirishdan foydalanamiz. Demak, Xitoyda «uch sulola»dan oldingi davr neolit davriga to’gri keladi. Shan-In davrida qadimgi Xitoy jamiyati jez davriga kiradi. Chun-syu davri (er.avv. VI-V asrlar) oxirida qadimgi Xitoyda temir davri boshlanadi.

Qadimgi Xitoy tarixini jamiyatning ijtimoiyiqtisodiy taraqqiyoti mezoni asosida qo’yidagi davrlashtirishni ko’rish mumkin:

1. 
   Ibtidoiy jamoa tuzumining yemirilishi va ilk davlatlarning vujudga kelishi. (er. avv. II ming yillik
   

)

2. 
   Er. avv. VIII-III asrlarda qadimgi Xitoy
   
3. 
   Xitoyda birinchi markazlashgan davlat-Sin
   

imperiyasi (er. avv. 221-207-yillar)

4. 
   Qadimgi Xitoy I-III asrlarda.