Oziq-ovqat kimyosi

 
 
 

---

158 
Mavzu bo‘yicha tayanch iboralar 
Konservantlar, antibiotiklar, ozuqaviy antioksidantlar,
antioksidlovchilar, yog‘larni oksidlanishi, nutritsevtikalar, 
parafarmatsevtikalar, probiotiklar. 
Takrorlash uchun savollar 
1. Konservantlarga tarif bering? 
2. Oziq-ovqat 
mahsulotlarini 
saqlashda 
konservantlarni 
ahamiyatini aytib bering? 
3. Konservantlarga misollar keltiring? 
4. Antioksidantlarga tarif bering? 
5. Antioksidantlarga misollar keltiring? 
6. Biologik faol qo‘shimchalarga tavsif bering? 
7. Biologik faol qo‘shimchalarni klassifikatsiyasini aytib bering? 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

159 
XII BOB. OZIQ-OVQAT MAHSULOTLARINING XAVFSIZLIGI
 
12.1.Oziq-ovqat mahsulotlarining xavfsizligi 
12.1.1. Oziq-ovqat xavfsizligini nazorat tizimi 
 
Oziq-ovqat mahsulotlarini xavfsizligi murakkab muammo bo‘lib, 
olimlardan, ishlab chiqarish mutaxassislaridan, sanitariya epidimologiya 
xizmati xodimlaridan bu muammoni yechish bo‘yicha ko‘p ishlarni talab 
qiladi. 
Oziq-ovqat xavfsizligi muammosini dolzarbligi yil sayin oshib 
bormoqda. Xomashyo va mahsulotlarni xavfsizligini ta’minlash 
insonlarni sog‘lig‘ini va genafondini saqlashni asosiy omili hisoblanadi.
Oziq-ovqat mahsulotlarini xavfsizligi deganda, ularni inson 
iste’mol qilganda sog‘lig‘iga zarari yo‘qligi tushiniladi.
Oziq-ovqat mahsulotlari bilan inson organizmiga zararli moddalar 
tushishi mumkin. Shuning uchun oldimizda mahsulotlarni sifatini 
nazorat qilish ma‘suliyatini oshirish muammosi yotadi. 
1970 yillarni boshida mahsulot xavfsizligini ta’minlash maqsadida 
xavfli omillarni kritik nazorat nuqtasi konsepsiyasi (XOKNK) ishlab 
chiqildi. 
Konsepsiyaga 
ko‘ra 
XOKNKni 
mas’uliyati 
ishlab 
chiqaruvchilarga yuklatiladi. Boshqa tarafdan u ishlab chiqruvchilarga 
mahsulotlarni nazorat qilish samarasini oshirish, shu bilan birga oziq-
ovqat mahsulotlar xavfsizligini ta’minlash yotadi.
XOKNKni yuzaga chiqarish 2 ta asosiy tadbirni o‘z ichiga oladi: