Oziq-ovqat mahsulotlari texnologiyasi va sanoat uzumchiligi kafedrasi

Zanjirli uzatmalarning umumiy xarakteristikalari

Uzatmaning quvvati:

kVt

Xozirgi vaktda ishlayotgan uzatmalarda uzatilaetgan quvvatning qiymati bir necha ming kVt ga etadi. Birok katta quvvatga muljallangan uzatmalarning tannarxi tishli uzatmalarnikiga karaganda yuqori bo’ladi. Shuning uchun, ko’pincha, zanjirli uzatmalar quvvati 100 kVt gacha bo’lgan vallar orasida ishlatiladi. Uzatmaning tezligi:

bu erda z - yulduzcha tishlarining soni; t - zanjirning kadami, mm; n - yulduzchaning aylanish chastotasi, min^-1

Mashinasozlikda ishlatiladigan uzatmalarda v=10 m/s gacha, n = 500 min^-1 gacha bo’ladi.Shu bilan bir katorda, aylanish tezligi minutiga 3000 ga etadigan uzatmalar xam bor. Bunday xollarda zanjir elementlari tez yiyilib, zarbli dinamikaviy kuchlarning paydo bo’lishiga olib keladi.

Uzatmaning uzatish soni:

Mashinasozlikda foydalanilayotgan zanjirli uzatmalarda U ning qiymati uzogi bilan 10 ga etadi. Uzatish sonining qiymati bundan katta bo’lgan xollarda zanjirli uzatmalardan foydalanish nomakul. Uzatma FIK ning o’rtacha qiymati 0,96 - 0,98 oraligida bo’ladi.

Markazlararo masofa va zanjir uzunligi. Markazlararo masofaning eng kichik qiymati yulduzchalar oraligining kamida 30…50 mm bo’lishi xisobga olingani xolda aniqlanadi:

bu erda D_T1 va D_T2 – yulduzchalarning sirtki diametrlari.

Zanjirning chidamliligi etarli darajada bo’liishini ta’minlash maksadida

qilib olish tavsiya etiladi. Bunda uzatish soni ortishi bilan a ning qiymati kattalashuvini nazarda tutish lozim.Zanjirning uzunligi xuddi tasmaning uzunligini topishdagi kabi aniqlanishi mumkin. Odatda, zanjirning uzunligi kadamlar soni bilan belgilanadi, uning qiymati quyiagicha ifodalanadi:

L_t ning topilgan qiymati butun songacha yaxlitlanadi. Zanjirning uchlarini ulashga maxsus ulagagich zvenolar ishlatmaslik maksadida L_t qiymatining juft son bo’lishi tavsiya etiladi.L_t ning qiymati shu tartibda belgilangach, a ning qiymati L_t ga boglik ravishda kayta aniqlanadi:

Uzatmaning normal ishlashi uchun zanjir ma’lum darajada salki bo’lishi kerak. Buning uchun a ning qiymati taxminan (0,002..0,004)a kadar kamaytiriladi. Elementlarning eyilishi natijasida zanjirning uzunligi, kolaversa salkilik xam ortadi. Shuning uchun zanjirli uzatmalar loyixalashda ulardagi salkilikning me’yorida bo’lishini ta’minlovchi kurilma nazarda tutilishi lozim. Odatda, bunga tayanchlarning birini kuzgaluvchan kilish yoki aloxida taranglovchi yulduzchadan foydalanish bilan erishiladi.