O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz filologiya 1/4/1 2023 245
Download 1.27 Mb. Pdf ko'rish
|
12-88-PB
- Bu sahifa navigatsiya:
- O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz FILOLOGIYA 1/4/1 2023
- Tadqiqot metodologiyasi
|
O‘ZBEKISTON MILLIY
UNIVERSITETI XABARLARI, 2023, [1/4/1] ISSN 2181-7324 FILOLOGIYA https://science.nuu.uz/ Social sciences O‘zMU xabarlari Вестник НУУз ACTA NUUz FILOLOGIYA 1/4/1 2023 - 301 - Bizning nazarimizda olimlar o‘zbek tili leksikasini qo‘llanish doirasini aniq ko‘rsatishgan, sohaga tegishli so‘zlarni terminologik qatlam sifatida talqin etilgan, chegaralangan leksikani maxsus so‘zlar tashkil qilishi bu o‘z navbatida sohalar doirasida muloqot manbai hisoblangan terminlar ekanligi ilmiy tomondan aniqlashtirilgan. Tadqiqotda 3000 ta nemischa, o‘zbekcha, ruscha va niglizcha agrar terminlari [8] hamda I.I.Senyaginaning (1987) “Nyemesko-russkiy selskoxozyaystvennыy slovarь”[12] idagi 110000 mingta agrar terminlarni leksikografik ifodalanishiga e’tibor qaratildi. Tadqiqot metodologiyasi. Hozirgi zamonaviy lingvistikada termin kategoriya sifatida tadqiq qilinmoqda. Qadimgi ilmiy tadqiqotlarda kasbiy so‘zlar va umumistemoldagi so‘zlar o‘rtasidagi farq har qanday kontextda aniq va tushunarli bo‘lgan. Bunga farqli o‘laroq kognitiv lingvistik tadqiqotlarda soha tiliga tegishli so‘zlar ham noaniq va ko‘p ma’noli bo‘lishi mumkinligi, ular sohaga tegishli matnlarda va muloqot jarayonida aniqlik va bir ma’noliylikka erishadi. Ta’kidlanishiga ko‘ra, soha so‘zlari soha tiliga doir kontekstga kiritilishi va qo‘llanishi natijasida sohaga oid tushunchalar tizimiga ham kiritilib, termin sifatida belgilab qo‘yilishi lozim bo‘ladi. Aksariyat insonlar shisha idish (die Flasche) so‘z (birikamasi)ni ma’lum soha tiliga oid so‘z, termin deb emas, balki umumadabiy tilga doir oddiy so‘z deb bilishadi [5]. Sohaga tegishli terminlarni zamonaviy adabiyotlarda quyidagi tasvir orqali ko‘rishimiz mumkin . 2-jadval Sohaga tegishli leksikaning strukturasi Termin va yarim terminlar qatorida sohaga oid leksikaning tarkibiy qismi sanaluvchi soha so‘zlarining ekspressiv dubleti ham mavjud deb qaralgan. Mazkur dublet so‘zlar oddiy soha so‘zlaridan tavsifiy jihatdan farq qilib, ular sohaga doir muloqot jarayonida aniq bir ma’noni emas, balki boshqa bir ekspressiv, kutilgan yohud kutilayotgan ma’no- mazmunni ifodalash uchun qo‘llanadi [13]. Download 1.27 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|