Pa’ninen lekciya

1.5. U’sh ku’sh ten’salmaqlilig’i haqqindag’i teorema

Statika ma’selelerin sheshkenimizde, to’mendegi u’sh ku’sh teoremasi ju’da’ qol keliwi mu’mkin. Teorema: Eger erkin denege o`zara parallel bolmag’an u’sh ku’shler ta’sir etse, ol ten’salmaqliliq jag’dayda bolsa, bul ku’shler bir tegislikte jatadi ha’m olardin’ ta’sir siziqlari bir noqatta kesilisedi.

Dalil: Teoremag’a ko`re bul ku’shler parallel bolmag’anliqlari ushin, olardan ekewi qa’legen A noqatta kesilisedi, olardin’ ten’ tasir etiwshisi di payda qilamiz.
Endi denege tek eki ku’sh tasir etpekte, yag’niy ku’shi ha’m ku’shi. Lekin bul erkin dene eki ku’sh ta’sirinde ten’salmaqliliq jag’dayda boliwi ushin 1 aksiomag’a tiykarlanip bul ku’shler bir tuwri siziqta jatiwi kerek, jo`nelisleri qarama qarsi, san ma’nisleri (modulleri) o`zara ten’ boliwi sha’rt, sog’an ko`re bul u’shinshi ku’shtin’ tasir sizig`i a’lbette sol A noqattan o`tedi. Teorema isbatlandi.


Tekseriw ushin sorawlar

1. Qanday ko`p mu’yesh ku’sh ko`pmu’yeshi delinedi?

2. Ku’shtin’ ko’sherdegi proyeksiyasin tu’sindirin’.
3. Ku’shtin’ tegisliktegi proyeksiyasi qanday aniqlanadi?
4. Kesilisiwshi ku’shlerdi geometrik qosiwdi tu’sindirin’.
5. Kesilisiwshi ku’shler sistemasinin’ geometrik ten’salmaqliliq sha’rti qanday?
6. Qanday dene absolyut qatti dep ataladi?
7. Ku’sh neshe faktor menen aniqlanadi?
8. Qanday ku’shler sistemasi ekvivalent sistema delinedi?
9. Qanday ku’sh berilgen ku’sh sistemasinin’ ten’ ta’sir etiwshisi delinedi?
10. Statikanin’ tiykarg’i aksiomalarin ta’riyplen’.
11. U’sh ku’sh teoremasi neden iba’rat?
12. Qanday dene erksiz dene delinedi?
13. Baylanis reaksiya ku’shi dep nege aytiladi?
14. Baylanistan bosatiw aksiomasi ne?
15. Sferik, silindrik sharnirli baylanis reaksiyalari qanday boladi?