Passiv diffuziya Yengilashtirilgan diffuziya

Oziq muhit qo’uilgan asosiy talablar.

1. 
   Tiniq bo’lishi
   
2. 
   Steril bo’lishi
   
3. 
   Yengil o’zlashtirishi
   
4. 
   Ma’lum tarkibli azotli, uglevodli, vitamonli moddalarga ega bo’lishi
   
5. 
   Izotonik
   
6. 
   Ma’lum yopishqoqlik va oksidlanish qaytarilishi balansiga ega bo’lishi kerak.
   Asosiy oziq muhitlar
   

Mikroorganizmlarning ko’psonli talablardan kelib chiqan holda oziq muhitlar ham turli tuman bo’ladi, ma’lum bakterya turlar uchun maxsus muhitlar mavjud. Ularning bir qismini labarotoriya sharoitida ekishdan oldin tayorlanadi. Har yili yangi-yangi quruq oziq muhitlar zavodlarda tayorlanmoqda.
Bular mikrobiologiyaning eng kerakli talabini qoldirib kelmoqda. Bu oziq muhitlar uzoq muddat saqlanadi, standart tarkibiga ega. Oziq muhitlar tabiiy va sun’iy muhitga bo’linadi. Tabiiy oziq muhit sifatida ivitilgan zardob, sut, tuxum, muskul to’qimasidan foydalaniladi.
Sun’iy oziq muhitlar har xil substratlarning aralashtirib hosil qilinadi, bu mikroorganizmlarning u yoki bu talabini qondiradi. Bundan asosan bakteriya, metabolizmining ba’zi jihatlarini o’rganish uchun ishlatiladi. Oziq muhitlar o’zining zichligiga ko’ra suyuq , yarim suyuq va qattiq muhitlarga bo’linadi. Yarimsuyuq va qattiq muhitlar 0,3-0,7 %, ko’pincha 1,5-2,0% agar qo’shib tayyorlanadi. Agar tolasimon bo’lib dengiz suv o’tlaridan olinadi. Tarkibi (70-75%) polisaxaridlar, ( 2-3%) oqsillarga asosiy qismi yuqori molekulali agoroza va agaropeptindan tashkil topgan. Qizdirilganda suvda eriydi , uy sharoitida qotadi. Bakteriya ishlab chiqariladigan fermentlarga chidamli. Bunday xususiyatlari uchun mikrobiologik amaliyotga keng qo’llaniladi. Qattiq oziq muhitlarni tayyorlash uchun jelatin (10-15%li), ivitilgan qon zardobidan ham foydalaniladi.
Bakteriologlarning ehtiyoj va talablariga ko’ra oziq muhitlar beshta asosiy guruhlarga bo’linadi:
Birinchi guruh- universal (oddiy) muhitlar.
Bularga go’sht peptonli bulyon (GPB) va go’sht peptonli agar (GPA) kiradi. O’zining oziq tarkibi bilan ko’pgina bakteriya turlarining ekish uchun yaroqli hisoblanadi.