Патофизиология пищеварения и печени

Og’iz bo’shlig’ida ovqat xazm bo’lishining buzilishi

• Karies – tishning qattiq to’qimasi emirilib, unda bo’shliq hosil bo’lishi. Mexanizmi: mik-rob ta’siri va so’lak ajralishining buzilishi; Ca, F, P xamda A, B, C, D vitaminlar almashinu-vining buzilishlari
• Parodontoz (alveolyar pioreya) – tish ildizi atrofidagi to’qimaning surunkali yallig’lanishi. Milk uyiqlari hosil bo’ladi, ulardan yiring oqadi, abstsess rivojlanishi va tish qimirlashi kuzatiladi

• ІІ. Ovkat xazm kilish kanalini xarakat (motor) funksiyasining buzilishlari: 1) CHaynashni buzilishlari
• 2) YUtishni buzilishlari – disfagiya
• 3) Me’da diskineziyalari
• 4) Ichak diskineziyalari
• 5) O’t pufagi va o’t yullarining diskineziyalari
• 6)Defekatsiyani buzilishlari
• ІІІ. Xazm qilish va so’rilish funksiyasining buzilishlari:
• 1) maldigestiya sindromi
• 2) malabsorbsiyalar.

• Xlorid kislota, pepsin, shillikni sintezlanishini buzilishlari
• Xlorid kislota me’da shillik kavatini parietal xujayralari tomonidan ajraladi, sog’lom odamlarda bu xujayralar soni 1milliardtaga etadi. Uning sekretsiyasi murakkab mexanizmlar tomonidan boshkariladi, u uchta bir biriga bog’lik sekretsiya fazalarini o’z ichiga oladi: neyrogen (vagal), me’daga tegishli (gastrinli) va ichakka tegishli, u ingichka ichakni gormonlari va retseptorlarni ko’zg’alish yuli bilan regulyatsiya kilinadi.

• Xlorid kislotaning gipersekretsiyasi
• Gastoenterologik kasalliklar rivojlanishida muxim
• rol uynaydi. Kuyidagi xolatlarda kuzatilishi mumkin:
• a) koplovchi xujayralar massasini nasliy oshishi;
• b) adashgan nerv tonusini oshishi;
• c) me’daning antral kismini chuzilishi va uning bushatilishining buzilishi;
• d) gastrin sekretsiyasi oshganda;
• e) me’da shillik kavatini ECL – xujayralarini kupayishi (karsinoid sindromli bemorlarda).

• Me’da shillig’i me’da shillik kavatining kushimcha xujayralari tomonidan ajraladi. Me’da shilligi tarkibiga glikozaminoglikanlar va glikoproteidlar qiradi. N-atsetilneyramin kislotasi me’da shilligi tomonidan me’da shillik kavatini o’rab oluvchi suvda erimaydigan viskoz koplama xosil qilish xususiyatini ta’minlaydi. Me’da shillig’ini xosil bo’lishi uzluksiz amalga oshadi. Adreno- va xolinoretseptorlarni ko’zg’alishi, prostoglandinlar shillik xosil bulishiga stimullovchi ta’sir ko’rsatadi. SHillik xosil bo’lishida lizosomalarni stabilligi muxim rol o’ynaydi. Lizosomalarni gidrolazalari glikoproteinlarni degidratatsiyasini chaqiradi.

• Me’da gipersekretsiyasi uchun xarakterli:
• 1) Naxorda va ovqat iste’mol qilgandan keyin me’da shirasini mikdorini oshishi;
• 2) Giperatsiditas va giperxlorgidriya – me’da shirasida ummumiy kislotalik va erkin xlorid kislotaning miqdorining oshishi;
• 3) Me’da shirasining xazm qilish xususiyatining oshishi