Педагогика ва психологияда инновациялар
Download 123.32 Kb. Pdf ko'rish
|
administrator, Pedagogy-2021-10-8
№9 | 2021
52 Boshlang'ich maktabda adabiy o'qish ta'limining zamonaviy sifati o'quvchilarning asosiy kompetentsiyalarni egallash darajasi - ta'lim jarayonida mustaqil harakat qilish, olgan bilim va ko'nikmalaridan amaliy mashg'ulotlarda va kundalik hayotda foydalanish uchun belgilanadi: kitob o'qish o'z-o'zidan; o'z-o'zini tanlash va kitob tarkibini uning elementlari bo'yicha aniqlash; turli xil ma'lumot manbalari (lug'atlar, ma'lumotnomalar, shu jumladan elektron ommaviy axborot vositalari) bilan ishlash. Dunyoning ko’plab rivojlangan mamlakatlarida o’quvchilarning o’qish madaniyatini kreativ faoliyatga aylantirish uchun “O’qish kundaligi” yoki hisobot tarzida “O’qish jurnali”lari yuritiladi. Germaniyada “Lesetagebuch”, Fransiyada “Carnet de Lecture”, Possiyada “Читательский дневник”, Amerikada “A book Lover’s” jurnallarida boshlang’ich sinflardan boshlab o’quvchilarning o’qigan asarlari, uning janri, ijobiy va salbiy qahramonlari, asar haqida sevimli va tanqidiy fikrlari yozib boriladi. Ushubi o’quvchi kundaligi tayyor holatda chiqarilgan maxsus daftar ko’rinishida yoki oddiy daftarga ham kerakli uctunlarni o’quchilarning yoshiga moslab, qo’l yozma usulda ham yozdirish mumkin. “O'quvchilarning kundaligi”ning ma'nosi shundaki, u o’quvchi qachon va qanday kitoblarni o'qiganini, ularning rejasi nima ekanini eslashi mumkin. Bola uchun bu bir xil oddiy varaq bo'lishi mumkin: masalan, yozgi ta'tildan keyin maktabga keladigan darsdan tashqari o'qish darslarida, bolaning kunlik yozgan ma’lumotlari yordami bilan qaysi kitoblarni o'qiganini, kitobning qahramonlari kim ekanligini va hikoyaning mohiyatini eslashi mumkin. [9] Bolalar kitobxonligini shakllantirishda maktab hamda ota-onalar zimmasiga nihoyatda murakkab va mas'uliyatli vazifa yuklanadi. Buning uchun ota-onalarning o'zi ham yuksak didga ega va ma'rifatli va bilimli bo'lishlari kerak. Ma'lumki, bola kitob o'qishni bilgan taqdirdagina, kitob uning ma'naviy hayotida muhim rol o'ynaydi. Kitob bolaning ma'naviy boyishi uchun uni ma'naviy, aqliy, estetik o'sishga yo'llashi zarur. Maktab o’qituvchilari bilan hamkorlikda kutubxonalarga kitob o’qish daqiqalqrini tashkil etish, kutubxonachilar bilan mustahkam aloqa o’rnatish katta ahamiyatga egadir. [10] Axborotni haqiqiy foydalanish uchun olish, qayta ishlash, saqlash va uzatish vazifasi. AKTdan ta'lim sohalarida ta'lim olish vositasi sifatida foydalanish u qadar katta ahamiyatga ega emas o'quvchilarning o'rganish, o'qitish vositalari va o'qish madaniyatida katalizator bo'lib xizmat qilgan. Shu sababli, Ko’pgina xorijiy mamalakatlarda XX asr avlodini "raqamli tug'ilgan" deb belgilashadi. [11] Hozirgi kunda yosh avlod hayotida kitoblarning o'rni o'zgarib bormoqda, chunki ulardan foydalanishga ham axborot texnologiyalari, ham televizor ta’sir ko'rsatmoqda. Ko'pincha o'quvchilar ma'lumot manbai sifatida kitob o'rniga shaxsiy kompyuterdan foydalanadilar. Ammo bilim, tasavvur, fikrlash va mulohaza yuritish mantiqi, ona tiliga muhabbat, mantiqiy va obrazli fikrlash qobiliyati faqat o'qish orqali tarbiyalanishini azaldan bilishadi. O'qish uchun, kitobxon bo'lish uchun ─ bu yuksak san'at, u ko'p o'qishi kerak. Bolalar uchun badiiy kitob - bu kichik o'quvchi aql va qalb bilan anglaydigan alohida dunyo. Kitob bola hayotiga iloji boricha erta kirib borishi juda muhimdir, chunki u diqqatni, kontsentratsiyani rivojlantirishda, aqliy, axloqiy va boshqalarni tarbiyalashda ajralmas hisoblanadi. O’quvchilarning kitob o’qishlari uchun qiziqarli o’yinli elektron kitoblar, ko’proq Elektron kutubxonalardan, ovozli audio-kitoblardan foydalanish ham samarali natija beradi. O’quvchi audio kitoblardan foydalanish tartibi, vaqtini o’qituvchi rahbarligida berilgan kitoblarni sayohatga chiqqanda ota-onasi nazorati bilan o’qisa maqasadga muvofiq bo’ladi. Aksariyat o’quvchilar keyinchalik kutubxonalardan yoki o’zining shaxsiy kutubxonalaridan kitob o’qishga ishtiyoqmand bo’lib qoladi. O’qish madaniyati (kitob mutolaasi) da eng muhim omil – qiziqish sanaladi. Asar syujetining qiziqarliligi, bayon etish usulining sodda, ravonligi bolalarni kitobga bo’lgan e’tiborini tortadi. SHu sababli boshlang’ich sinf o’quvchilarini kitob o’qishga majburlash emas, balki ularda kitob o’qishga bo’lgan qiziqishni shakllantirish hamda tizimli ravishda rivojlantirib borish zarur. ПЕДАГОГИКА ВА ПСИХОЛОГИЯДА ИННОВАЦИЯЛАР | ИННОВАЦИИ В ПЕДАГОГИКЕ И ПСИХОЛОГИИ | INNOVATIONS IN PEDAGOGY AND PSYCHOLOGY Download 123.32 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling