Pedagogika va psixologiya fakulteti

KIRISH
Mavzuning dolzarbligi.
0‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yiI 20-apreldagi PQ-2909-son «Oliy ta’lim tizimini yanada nvojlantirish choratadbirlari to‘gcrisida»gi Qarori, 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-son « 0‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantmsh bo’yicha Harakatlar strategiyasi to‘gbarcha sohalarida tub islohotlaming amalga oshirilayotganligi yangidan-yangi yutuqlarga erishishni ta’minlamoqda. Shuningdek, mazkur faoliyatga oid boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarda belgilangan vazifalami amalga oshirishda ushbu kurs ishi muayyan darajada xizmat qiladi. Mustaqillik yillari tom ma’noda 0‘zbekiston Respublikasi ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy taraqqiyoti istiqbolini belgilash, jaiion hamjamiyati mamlakatlari safidan munosib o‘rin egallashga intilish yo‘lidagi keng ko‘lamli ishlarni amalga oshirish bilan kechmoqda.
O‘zbekistonning yangi taraqqiyot bosqichida boshlang‘ich ta’limni zamon talablari asosida rivojlantirish va uning vositasida o‘quvchilarni kamolotli qilib voyaga yetkazish muhim vazifalardan hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasinin “Ta’lim to‘g‘risida”gi Yangi Qonunida (2020 yil 23 sentyabr) boshlang‘ich ta’limning asosiy vazifasi sifatida o‘quvchilarning savodxonlik, bilim, malaka va ko‘nikmalar asoslarini shakllantirish belgilab qo‘yilgan.
Shu sababli maktab o‘quvchilarining ta’lim va tarbiyasida pedagogik konfliktlarning salbiy ta’siri bo‘lishi faraz qilinadi. Farovon hayot - mukammal tarbiyadan boshlanadi. Ma’lumki, yosh avlod tarbiyasi hamma zamonlarda ham muliim va dolzarb aliamiyatga ega bo‘lib kelgan. Ammo biz yashayotgan XXI asrda bu masala haqiqatdan ham hayot-mamot masalasiga aylanib bormoqda.
«Tarbiya qancha miikammaL bo‘lsa, xalq shuncha baxtli yashaydi» deb bejizga aytishmagan donishmandlar. Hozirgi qaltis davrda tarbiya mukammal bo’lishi uchun bu masalada bo’shliq paydo bo‘lishiga mutlaqo yo’l qo‘yib bo’lmaydi» - deydi muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev¹.
Shunday ekan, mamlakatimizda olib boriiayotgan izchil islohotlar, 0‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning ijtimoiy va ma’naviy-ma’rifiy sohalarga oid yoshlami tarbiyalashdagi 5 ta muhim tashabbusi, ilm-fan, texnika va texnologiyalaming tezkor rivojlanishi, xorijiy davlatlar oliy ta’lim muassasalarining filialiari va fakultetlarining ochilishi, me’yoriy-huquqiy ta’minotni takomillashtirish harnda moddiy-texnik sharoitlami yaxshilashga qaratilgan yurt istiqboli uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishga qodir,.tashabbuskor, shijoatli yoshlami tarbiyalash bilan bir qatorda pedagogika oliy ta’lim muassasalan bo‘lajak o‘qituvchilarining tashabbusiarini to‘g‘ri yo‘naltirgan holda, ularda konfliktologik jarayonlaxni bartaraf etishda yangi adabiyotlami joriy etish, rivojlantirish borasida ta’lim tizimiga izchil o‘zgartirishlar kiritilmoqda.
0‘zbekiston Respublikasini yanada nvojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasida «Jismonan sog‘lom. ruhiy va intellektual rivojlangan, mustaqil fikrlavdigan, qat’iy hayotiy nuqtayi nazarga ega, Vatanga sodiq yoshlami tarbiyalash, demokratik islohotlami chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini nvojlantirish jarayonida iilaming ijtimoiy faolligini oshirish1» kabi yo‘nalishlar belgilangaii bo‘lib, bu, o‘z navbatida, mazkur jarayonni tadqiqiy va tahliliy yo‘na!ishga ega bo‘lgan pedagogik tizim sifatida ko‘rib chiqish zaruratini izohlaydi.
Konflikt har bir inson hayotiga aloqador bo‘lgan o'ziga xos jarayon bo‘lib, hech bir inson o‘zini komil ishonch bilan konfliktli vaziyatlardan muhofaza qilinganman deb ayta olmaydi. Konfliktlar inson hayotining ajralmas qismi hisoblanadi, chunki har bir inson o‘z hayoti davomida konfliktlar bilan to‘qnash keladi. Konfliktlar tabiiy hodisa bo‘lib, konflikt bilan to’g’ri munosabat o‘rnatish inson tarbiyasi, uning shakllanishining zaruriy talablaridan biridir. Bolalik davrida o‘yinchoqlami talashish, birovlarga hasad qilish yoki o‘glil bolaiaming janjal qilib urishganini ko'p kuzatgansiz. Mana shunday konfliktlar keyinchalik oilada, er-xotin, qaynona-kelin, aka-opalar, yaqinlar, do‘stlar, ijtimoiy guruhlar, turli kampaniyalar 0‘rtasida, kasbiy faoliyatda, shuningdek pedagogik faoliyatda ham vujudga kelishi mumkin. Xo’sh, aslida konflikt nima, uni yengib bo‘ladimi, undan inson o‘zini ehtiyot qilishi mumkinmi, konfliktsiz yashashning tartib va qoidalari mayjudmi, ular nimalardan iborat? Ushbu savollar hammani qiziqtirishi tabiiy, albatta.
Mazkur kurs ishi o’sib kelayotgan yangi avlodni aynan konfliktlar bo‘yicha zamonaviy bilim va ko‘nikmalar bilan qurollantirishga bag‘ishlangan bo‘lib, konflikt jarayonlarida o‘zini idora qilish bo’yicha barcha zarur ilmiy-nazariy va amaliy ma’lumotlami o'zida mujassam etadi.
Konfliktologiya, yoki konfliktlar yechimi sohasi yangi rivojlanib kelayotgan va taraqqiy etayotgan fan sohalaridan biri bo‘lib hisoblanadi. Shu bois, konfliktologiya sohasining nazariy asoslari, uning milliy xususiyatlari, ijtimoiy o‘ziga xosliklari, konfliktlarning jamiyat hayoti bilan aloqadorligi, shaxslararo konfliktlar, konfliktlarning huquqiy aspektlari, mehnat jamoasidagi konfliktlar masalalari ko‘pchilik tadqiqotchilarni qiziqtiradi.