Pedagogikasi

39 Тохир Малик. «Иймонлашиш умиди.» - Т.: Янги аср авлоди, 2004.
93

---

TIRIKCHILIK
B ir kishi m a’ruzasida donolik bilan debdi: «A gar xastalansangiz 
albatta tabibga boring, chunki tabibning ham tirikchiligi bor. Tabib sizga 
dori buyuradi, siz bu dorini albatta sotib oling, chunki dorifurushning 
ham tirikchiligi bor. Ammo sotib olgan doringizni zinhor icha k o ‘rmang, 
chunki o ‘zingizning ham tirikchiligingiz bor.»
Shu m ajlisda go ‘rkov ham o ‘tirgan ekan, voizning keyingi gaplari 
unga yoqm ay, shart o ‘rnidan turib, debdi: « 0 ‘sha tabib yozib bergan, 
dorifurushdan sotib olgan doringizni albatta iching, chunki m ening ham
tirikchiligim bor.»
A lqissa, bu dunyoda ham m aning tirikchiligi bor. Tirikchilik deb 
o ‘zim izni har tom onga uramiz, tegirm on toshlari orasidan o ‘tishdan ham 
toym aym iz. K o ‘p holatlarda unutam izki, biz ta ’bir qiluvchi tirikchilik 
rizq o ‘lchovi bilan belgilab q o ‘yilgan. Bu belgi chegarasidan o ‘tish hali 
hech kim ga nasib etmagan. Qudsiy hadisda m arham at qilinadiki: «Ey 
Odam farzandi, agar senga ajratib q o ‘yilgan rizqqa qanoat qilsang, 
rizqing o ‘zi keladi va m endan ham m aqtov olasan. Bordi-yu, bu 
taqsim ga qanoat qilm asang, mol-dunyoni sening ustingga sulton, seni 
esa unga xizm atkor qilib qo'yam an...» 40
BILASIZMI?
Sayidlar, x o ‘jalar, xojalar va shayxlar kim ligini bilasizm i?
Sayid(lar) 
- «janob», «boshliq», «yetakchi», «rahnam o» m a’nosini 
anglatuvchi so ‘z. Ilgarilari arablarning qabila, qavm , guruh boshlig‘i, 
yetakchisi «sayid» deb atalgan. K eyinchalik payg'am barim izning qizi 
Fotim a v a kuyovi hazrat A lining o ‘g ‘illari Imom X asan va Imom 
X usaynning avlodlari «sayidlar», y a ’ni «payg'am barzodalar» deb atala 
boshlagan. 0 ‘rta O siyoda payg‘am barlar avlodlari sayidlarni «to ‘ra» deb 
atash odat tusiga kirgan.
«Xo‘ja(lar)» 
- forscha «xo‘jayin», «sohib» m a’nosini anglatuvchi 
so ‘z. Bu so ‘z haqida ikki xil fikr mavjud:
1. X o ‘ja la r dastlabki to ‘rt xalifa A bu Bakr, Um ar, U sm on va A lidan 
(A lining F otim adan boshqa xotinlaridan) tarqalgan avlodlar;
2. P ay g ‘am barim iz davridagi sarkardalam ing avlodlari.
Xoja 
- forscha «xo‘ja», «ega, egam» m a’nolarini anglatadi. 
T asavvufda M ovarounnahr tariqat m ashoyixlariga berilgan unvon. Bu 
unvon Y u su f X am adoniy (1048-1140) dan boshlab ishlatiladi. M asalan,