Pedagogikasi

41 И.Ж абборов Узбеклар Т. Шарк. 2008Й 214-бет
98

---

d o'ppi kashtachiligi o ‘zbek xalqining g'ururi hisoblanadi, yurtim izdagi 
har bir joyning d o ‘ppisi o ‘zaro farqlanadi. 0 ‘zbek m illiy shirinliklarini 
tayyorlaydigan ustalar qandolatchi, shirapaz, holvagar, shakarpaz deb 
atalgan. Shuningdek, qassoblik, oshpazlik, n o w o y lik kasblari ham
m ashhur b o ‘lgan. G ilam do‘zlik, kigiz bosish, savat va bo ‘yra to ‘qish 
ham amaliy san’atning noyob turlaridan hisoblangan.
M etall buyum larga o ‘yib naqsh ishlash kasbi - kandakorlik, m isdan 
turli buyum lam i yasash m isgarlik kasbi deb atalgan. Eng serhasham
badiiy amaliy san ’at kasbi zardo‘zlik hisoblangan. Z arb o f kiyim lar va 
zardo‘zlik kasbi haqida juda ham ko ‘p arxeologik va tarixiy m a’lum otlar 
m avjud b o 'lib , ular o ‘zbek xalqining uzoq tarixiy taraqqiyotida boy 
an ’analarga ega bo‘lgan xalq amaliy san ’ati m adaniy m erosim izning 
yorqin nam unalariga aylangan. X alq am aliy san ’ati kasb-hunar bilan 
cham barchas b og‘liq. Yuqoridagi m a’lum otlardan kelib chiqib, ota- 
bobolarim izdan 150dan ziyod hunar turlari bizgacha meros b o 'lib
kelganligiga am in b o ‘ldik.
O ilada farzandlam i hunarga qiziqtirish va o ‘rgatish m asalalari ham- 
ma vaqt dolzarb bo ‘lib kelgan. Buyuk allomalar, sharq m utafakkirlari, 
m a’rifatparvar ziyolilar tom onidan mehnat, hunar insonni har tom on- 
lam a ulug‘lovchi omil ekanligini ta ’kidlovchi fikrlari hozirgi kunda ham 
aham iyatlidir. Xalq pedagogikasining qator manbalarida, jum ladan xalq 
o g ‘zaki ijodining barcha janrlarida m ehnatsevarlik va hunar tarbiyasi 
haqida ko‘plab m a’lum otlarni olishim iz mumkin. M asalan:
- H unar zar, hunarsiz xor.
- Hunarli er xor b o ‘lmas, do ‘st-dushm anga zor boMmas.
- Hunari y o ‘q kishining mazasi y o ‘q ishining.
- Qunt bilan o ‘rgan hunar, hunardan rizqing unar.
- Bir yigitga yetm ish hunar oz.
- Tekin boylik axtarguncha o 'zingg a bop hunar top kabi 
m aqollardan tashqari ertaklarda ham xalq am aliy san ’atining biror turini 
o ‘ziga hunar qilib olish zarurati haqida gap ketadi. M asalan: