Philological research: language, literature, education filologik tadqiqotlar

эдим... 
Ҳа... койима муҳаббат... бу дард узоқ сафарга 
чиққан карвон каби аллақаерларда из 
қолдир-
ди... Севгим сароб... Ҳей-й. (У. Носир, Атлас)
Жим қолиш усули ҳар бир ёзувчи ижодида ўзи-
га хос тарзда намоён бўлиши мумкинлигини шои-
ра Зулфия ижоди юзасидан олиб борган тадқиқот-
лар жараёнида кузатганмиз.
2
Масалан:
1. Асар матнида мулоҳазаларнинг баён этилиш 
жараёни бирдан тўхтатилади, аммо китобхон ёки 
тингловчига унинг мазмуни аён бўлади: Ҳарорат, 
бу сенми, муқаддас, ноёб ўт, ҳарорат? / Овоз-
лар, оҳанглар, меҳмонлар, 
мезбонлар…/ Ким 
солган бу эзгу одатлар чўғини дилларга? (1.10).
2. Матндаги иккинчи даражали бўлган эле-
ментлар ташлаб юборилади ва жим қолинади: 
Кўзим тушди олма гулига, / Дедим, тақсам энг 
гўзал бирин- / 
Сўйлаб берса… менинг чеккамда, 
/ Дилбарлигин, гўзаллик сирин (1.15).
3. Воқеаларнинг кейинги ривожини тасаввур 
қилиш ва ҳис этиш учун ўқувчи ёки тингловчига 
имкон берилади: Елда қўшиқ, кўприкда шуъла, / 
Бахт-ла тепди 
икки ёш юрак…/ Ой сўзлади юл-
дузни тўплаб, / Севги тонги ҳақида эртак (1.19).
4. Шоиранинг мулоҳазани охиригача давом эт-
тириш истаги бўлмаган пайтда ҳам жим қолинади: 
Гулзорда сайролмас бойқушлар, зоғлар, / Баҳор 
қушлари боз 
елпигай қанот… (1.36).
5. Жим қолиш ёрдамида лирик қаҳрамон-
нинг оғир руҳий ҳолати ифода этилади: Узоқ… 
узоқларда эркам, у боғбон, / У ерда на гул бор, на 
гулгун баҳор (1.36).
6. Шоира томонидан жим қолиш усули ўқувчи-
2 
Каримов С. Зулфия асарлари лингвостилистикаси. – Са-
марқанд: СамДУ нашри, 2006. – Б. 151-153.

---

10
Тилшунослик • Языкознание • Linguistics
ни бўлажак воқеага руҳий тайёрлаш жараёнида 
қўлланилади: Тоғ ортига ўтиб кетди кун, / Се-
кин чўкди тоза,