Philological research: language, literature, education filologik tadqiqotlar

ларни гапиришга?!” мисолини олайлик. Жумла 
тўлалигича аёл зотига тегишли улуғ фазилатлар-
га урғу бериш ҳамда бунга зид турувчи орсизлик, 
андишасизлик, уятсизликка қарши, аёл жинсига 
мос ҳаракатланиш даъватини ифода этмоқда. 
Бунда аёл семемасидаги ҳаё, номус, андиша ва 
уят семаларининг биринчи планга ўтиб фаоллаш-
ганини кўриб турибмиз. 
Актуал маънони таҳлил қилиш, ўз навбатида, 
денотатив белгилардан яна бир ҳосила маъно-
нинг қай тахлит ўсиб чиқишини аниқлашга ёрдам 
беради. Маънонинг актуаллашувига, шу каби, ок-
казионал ифодаларни ҳам мансуб қилиш мумкин. 
Ҳолбуки, бундай ифодалар кўчма маъно орқали 
нутқда ёрқин, образли номларни ҳосил қилади. 
Гарчи И.А.Стернин образли ифода янги маънони 
ҳосил қилмайди, деб таъкидласа-да, бу қарашга 
қўшилиб бўлмайди. Негаки битта сўзнинг кўч-
ма маъноси табиий равишда ҳосила маънони, у 
билан бирга эса ҳосила номни юзага келтиради. 
Агар шундай бўлмаганида эди, нутқда окказионал 
номлар: лақаб, тахаллус ва шу сингарилар пайдо 
бўлмас эди.
Айтилганларга кўра, белгининг маъносини уч 
хилда текшириш мумкин: 1) тил тизимига тегишли 
умуммажбурий, умуммеъёрий аҳамиятли маъно; 
2) белгининг долзарб маъноси, денотатнинг фаол 
қисми; 3) хусусий маъно. 

---

19
Тилшунослик • Языкознание • Linguistics
RESUME: the article analyzes the semantic nature of denotation. The similarities and differences between 
the referent and the denotation are explained.
РЕЗЮМЕ: в статье анализируется семантическая природа денотата. Объясняется сходства и раз-
личия между референтом и денотатом.
Philological research: language, literature, education
2022; 5-6(5-6)
Qabul qilingan sana: 08.11.2022
Nashr etilgan sana: 28.11.2022
ISNN: 2181-1741 (Print); ISNN: 2181-1725