chorbog‘gina,
Ichidagi chechamiz
oppoqqina.
Chechajon, tezroq chiqing, kutib qoldik,
Oppoq nonlar olib chiqing yumshoqqi-
na
3
.
Xalq qo‘shiqlari nazariy jihatdan ek-
spromt holatda bo‘ladi. “Ekspromt...tayyor-
ijodiy improvizatsiyaning bir ko‘rinishi, biron
narsa-hodisa haqida
hech bir tayyorgarlik-
siz, shu paytning o‘zidayoq aytilgan yoki yo-
zilgan she’r”
4
. Qo‘shiqlarning bunday xusu-
siyatga ega ekanligi ularning hayotiyligi bois
kishi ongiga tez o‘rnashishi, ta’sir kuchining
yuqoriligi bilan izohlanadi.
Yuqoridagi parchada
“chorbog‘gina”,
“oppoqqina”, “oppoq”, “yumshoqqina”
epitetlari qo‘shiq
qofiyalarining izchilligini
ta’minlagan bo‘lsa, “oppoqqina”, “oppoq”
so‘zlari orqali ishtiqoq san’ati qo‘llangan.
“
Chechajon, tezroq chiqing, kutib qoldik”
misrasida qo‘llangan
“Chechajon” undal-
masi nido san’atiga misol bo‘la oladi.
Xulosa sifatida shuni e’tirof etish lozim-
ki, xalq og‘zaki poetik
ijodining badiiyatini
ta’minlovchi xilma-xil san’atlar qo‘shiqlarn-
ing estetik ta’sirchanligini oshirishda muhim
ahamiyat kasb etganligi kuzatildi. Umu-
man olganda, qo‘shiqlarga xos musiqiylik,
ohangdorlikni ta’minlashga
xizmat qiluv-
chi vositalar uning poetikasiga jozibadorlik
baxsh etganligi aniqlandi.
RESUME. The article analyzes the use of visual means of poetic art, which serve to give
musicality, melody to seasonal ritual songs, such as “Yo Ramadan”, “Barot came”, “Boy-
chechak” from children’s folklore.
РЕЗЮМЕ. В статье дается анализ применения
изобразительных средств
поэтического искусства, которые служат для придания музыкальности, мелодичности
сезонным ритуальным песням, таким как “Йо Рамадан”, “барот пришел”, “Бойчак” из
детского фольклора.
1
Navoiy Alisher. Xamsa. Hayrat ul-abror. – Toshkent: G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at, 1989. – B.118.
2
Mutalipova M.J. – Тoshkent: Xalq pedagogikasi, 2015. – B. 58.
3
Aytuvchi: Gulchehra Xafizova. 1951 yilda tug‘ilgan. Surxandaryo viloyati, Boysun tumani, Bodomzor mahallasi. Yozib oluvchi:
Esanov Alijon. Yozib olindi: 2021 yil.
4
Quronov D. Adabiyotshunoslik lug‘ati/D.Quronov, Z.Mamajonov, M.Sheraliyeva. – Toshkent: Akademnashr, 2013. – B. 364.