baxshi [I; 180], yor-yor
[II; 45],
issiq-sovuq [II; 235], salom [III; 430] va
sh.k. Shuningdek,
bandak I (I; 78), beshik (I; 108),
go‘shanga (I; 202), dam solmoq (I; 206), yog‘och
oyoq (I; 267), jig‘a (I; 283), zebigardon (I; 303), irim
(I; 333),
sayil (II; 11), xo‘ja (II; 345), charlar (II; 356)
kabi bir qancha etnografizmlarga keltirilgan illustrativ
misollar yangi izohli lug‘atda o‘zgartirilgan.
Izohli lug‘atlarning lug‘at maqolasida so‘zlik
ma’nosiga muvofiq keluvchi illustrativ misollarning
soni ham turlicha. Xususan, izohlanuvchi birlikdan
keyin beriladigan gap shakldagi illustrativ misollar
miqdoriga ko‘ra ikki xil ekanini ta’kidlash lozim. Bu-
lar: 1) sarlavhada chiqarilgan leksemaning lug‘aviy
ma’nosini ochib berishga xizmat qiluvchi gap shakl-
1
Қўзиев У. Ўзбек тилидаги изоҳли луғатларда ўзлашма
сўзлар: Фил.фан.бўйича фалс.док. (PhD) дис. aвторефера-
ти. – Фарғона, 2018. – Б. 18.
idagi bitta illustrativ misol; 2) ikki va undan ortiq gap
shaklidagi misol-sitatalar. Har ikki ko‘rinishdagi mi-
sollar izohli lug‘atlarning ikkisida ham ko‘plab uchra-
ydi.
Ikki jildli izohli lug‘atda
beshkokil – beshkokil qiz
(I; 108),
boychechak – boychechak aytmoq (I; 127),
yig‘i – yig‘i boshlamoq (I; 350), yo‘qlamoq – chaqa-
loqni yo‘qlab bormoq (I; 355) kabi etnografik lekse-
malarga birikmali (so‘z birikmasi yoki qo‘shma fe’lli)
illustrativ misollar keltirilgan. Ushbu o‘rinlarda so‘z
birikmasi ko‘rinishidagi misol-sitatalar etnoleksema-
lar semantikasini oydinlashtirishga emas, balki ularn-
ing grammatik imkoniyatlarini ifodalashga ko‘proq xi-
zmat qilgan.
Ikki jildli izohli lug‘atda bosh so‘z sifatida keltiril-
gan
Do'stlaringiz bilan baham: |