Philological research: language, literature, education filologik tadqiqotlar

kelinko‘rdi etnoleksemasi ham uchraydi: 
kelinko‘rdi – turkiy xalqlarda, jumladan, o‘zbeklar-
da nikoh to‘yining ertasiga kuyovning qarindoshlari, 
qo‘ni-qo‘shnilari ishtirokida o‘tkaziladigan yangi ke-
linchakni ko‘rish odati [O‘TIL-5, II; 346]. Yuqorida 
izohlangan har ikkala leksemalar bir etnografik ja-
rayon nomini ifodalaydi. Biroq ularga berilgan izohlar 
shu jarayon, urf-odat haqida aniq, to‘liqroq ma’lumot 
berishi yoki bera olmasligi jihatidan farqlanadi. Tabii-
yki, besh jildli izohli lug‘atda so‘zlik qilib berilgan yan-
gi etnoleksema va unga berilgan izoh ushbu an’ana 
haqida aniqroq ma’lumot berishi bilan ajralib turibdi. 
Shuningdek, har ikki izohli lug‘atda so‘zlik sifatida 
uchraydigan 
kesmoq va kestirmoq leksemalari 
lug‘at maqolalariga e’tibor qarataylik. 
Kesmoq lek-
semasi polisemantik leksema, u anglatgan ma’no-
lardan biri etnografik an’ana nomini ifodalashi bayon 
qilingan. Dastlabki izohli lug‘atda kesmoq leksemasi 
anglatgan etnografik ma’no “xatna qilmoq” [O‘TIL-2, 
I; 381] deya izohlangan. 
Xatna qilmoq birikmasi 
esa diniy atamaligi, “musulmonlar va ba’zi xalqlarda 
o‘g‘il bolalar jinsiy a’zosining uch qismi terisini qis-
man kesish yoki kestirish”, “shunday tadbirni amal-
ga oshirmoq” [O‘TIL-2, II; 320] ma’nosiga ega ekani 
ta’kidlab o‘tilgan. 
Kestirmoq leksemasi izohi o‘rnida 
kesmoq leksemasining bir nechta ma’nolariga ishora 
qilingan [O‘TIL-2, I; 382]. Besh jildli izohli lug‘atda bu 
ikki leksema so‘zlik qilib berilgan. Bunda kesmoq lek-
semasi etnografik leksema sifatida kam qo‘llanishi va 
aynan kestirmoq shaklida nutqda ko‘proq uchrashi 
bayon qilinib, kestirmoq leksemasi ma’nosiga havo-
la qilinadi. Ilk izohli lug‘atdan farqli o‘laroq kestirmoq 
leksemasi etnografizm deya beriladi va “xatna qilm-
oq” izohi bilan ta’minlanadi. 
Besh jildli izohli lug‘atda etnoleksemalarni 
izohlashda erishilgan yutuqlardan yana biri bir guruh 
etnografizmlar polisemantik xususiyatga ega ekani 
ta’kidlanib, ular qo‘shimcha izohlar bilan ta’minlan-
gan. Masalan,