Polyarimetriya. Issi qlik nurlanishi va ularni xarakteristik asi
Download 495.86 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 8. Stefan – Bolsman qonuni.
7. Absolyut qora jism.
Absolyut qora jismning nurlanishini nazariy tushintirish fizika tarixida misli ko‟rilmagan darajada katta ahamiyatga ega bo‟ladi- u energiya kvanti tushinchasining kashf etilishiga olib keldi. ƒ(ω,T) funksiyasining ko‟rinishini nazariy keltirib chiqarish uchun juda ko‟p urinishlar uzoq vaqt masalaning umumiy echilishini bera olmadi. Stefan (1879) eksperimental natijalarni analiz qilib, istalgan jismning R e energiyaviy yorituvchanlik absalyut temperaturasining to‟rtinchi darajasiga proporsional degan xulosaga keladi. 8. Stefan – Bolsman qonuni. Lekin keyingi aniq o‟lchashlar uning xulosasida xato borligini ko‟rsatadi. Bol‟sman (1884) termodinamik mulohazalarga asoslanib, absalyut qora jismning energiyaviy yorituvchanligi uchun quyidagi ifodani nazariy yo‟l bilan topdi: R e = 0 T)dù ƒ(ù, =σT 4 (11) Bu erda σ – o‟zgarmas kattalik, T- absalyut temperatura. Shunday qilib, Stefanning qora bo‟lmagan jismlar uchun qilgan xulosasi (u absalyut qora jismlar bilan eksperiment o‟tkazmagan) , faqat absolyut qora jismlar uchungina o‟rinli bo‟lib chiqdi. Absalyut qora jismning energiyaviy yorituvchanligi bilan absalyut temperatura orasidagi (11) munosabat Stefan – Bol‟sman qonuni deb atalgan. Doimiy kattalik σ– konstantasini Stefan – Bol‟sman doimiysi deb ataladi. Uning tajribaviy qiymati σ=5,67·10 -8 Vt/m 2 K 4 ga tengligi aniqlangan. Vin (1893) termodinamikadan tashqari yana elektromagnit nazariyadan ham foydalanib, spektral taqsimot funksiyasi quyidagi ko‟rinishga ega bo‟lishini ko‟rsatdi: ƒ(ω,T)=ω 3 F(ω/T) (12) bu erda F- chastotaning temperaturaga nisbatining noma‟lum funksiyasi. φ(λ,T)= (2πc/λ 2 )ƒ((2πc/λ),T) (13) formulaga asosan φ (λ,T) funksiya uchun quyidagi ifoda hosil bo‟ladi: φ(λ,T)=(2πc/λ 2 )(2πc/λ) 3 F(2πc/λT)=(1/λ 5 )φ(λ,T) (14) bu erda φ(λ,T)-λT ko‟paytmaning noma‟lum funksiyasi (14) munosabat φ(λ,T) funksiyaning maksimumi to‟g‟ri kelgan λ m to‟lqin uzunligi bilan temperatura orasidagi bog‟lanishni keltirib chiqarishga imkon beradi. (14)ni λ ga nisbatan differensiyallaymiz: dφ/dλ=(1/λ 5 )Tφ (λ,T)-(5/λ 6 )φ (λ,T)=(1/λ 5 )[λTφ (λT)-5φ (λ,T)] (15) kvadrat qavs ichidagi ifoda biror φ(λT) funksiyani beradi. φ(λ,T) funksiyaning maksimumiga mos kelgan λ m to‟lqin uzunligi uchun (15) ifoda nolga aylanishi lozim: (dφ/dλ) λ = λm =(1/λ m 5 )φ(λ m T)=0 (16) Tajribalardan kelib chiqadiki, λ m ≠ ∞ da φ (λ m T) =0 shart bajarilishi lozim. Oxirgi tenglamaning λ m * T noma‟lumga nisbatan echimi biror sonni beradi. Biz uni b harfi bilan belgilaymiz. Shunday qilib, Vinning siljish qonuni deb ataluvchi Tλ m =b (17) Munosabat hosil bo‟ladi. konstanta b ning eksperemental qiymati quyidagiga teng: b=2,90·10 7 A 0 grad=2,90·10 3 mk . grad. Download 495.86 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling