Punktuasiya lotincha punctum so‘zidan olingan bo‘lib, nuqta

Nuqtali vergul
Nuqtali vergul quyidagi hollarda ishlatiladi:

1. 
   Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplarda: Biroq o‘sha qalqib turgan, behalovat yillarda mamlakatga iloji boricha ko‘proq paxta kerak edi; har qarich yer hisobda edi. (O‘.Usmonov.)
   
2. 
   Murakkab qo‘shma gap qismlari nuqtali vergul bilan ajratiladi: Odam kasr jadvaliga o‘xshaydi, odamning o‘zi kasr surati bo‘lsa, maxraji esa o‘zi haqidagi fikridir; maxraj kattalashgani sari, surat shunchalik kichiklashadi. (L.Tolstoy.)
   
3. 
   Raqam yoki harflar orqali belgilangan numerativlar bilan ko‘rsatilgan sanaluvchilar oxiriga nuqtali vergul qo‘yiladi:
   

Assimilyasiya ikki xil bo‘ladi:
a) to‘liq assimilyasiya;
b) to‘liqsiz assimilyasiya.


Tire
Tire quyidagi o‘rinlarda qo‘yiladi:

1. 
   Ega va kesim orasida: Mehnat – hurmatning toji. (Maqol.)
   
2. 
   Umumlashtiruvchi bo‘lak uyushiq bo‘laklardan keyin kelganda: Uning ichida nim rang toyibi, pushti rang husayni, har donasi yong‘oqday keladigan kattaqo‘rg‘on – hammasi shig‘il pishgan.
   
3. 
   Ajratilgan bo‘laklarni ajratishda: Uning Xolbek degan tengdoshi – o‘ng ko‘zi bilan qulog‘ining orasida danakday qora xoli bor bola – bir kuni Avazning butun oshiqlarini qoqlab yutib oldi. (P.Qodirov.)
   
4. 
   Kiritma gaplarni chegaralash uchun: ...Asal va Samad – o‘g‘lining ismi shunday ekan – bizning yo‘l uchastkamizda qolishdi. (Ch.Aytmatov.)
   
5. 
   Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplarda: Qaring bor – barakang bor. (Maqol.)
   
6. 
   Ko‘chirma gapli qurilmalarda ko‘chirma gapni muallif gapidan ajratish uchun: “Do‘stingga yo‘liqqan vaqtingda egilib, ochiq chehra bilan ko‘rish, - deb aytadi Suqrot Hakim, - yaxshi so‘z bilan uning ko‘nglini ko‘tar”. (“Oz-oz o‘rganib dono bo‘lur”.)
   
7. 
   Dialoglarda har bir ko‘chirma gapni birini ikkinchisidan ajratish uchun:
   

- Niyatlari yaxshi-yu, lekin bizda ham tashvish ko‘p-da, - dedi. – Rayijrokomga uchradilaringizmi?
- Avval siz bilan kelishib, keyin uchrashamiz.
- Bu yerlar yaylov, har bir qarichi hisobli.
- Chorvangiz yaylovda o‘tlayveradi, odamlarning nasibasi boshqa, - kulib e’tiroz qildi Nasimxon. (P.Qodirov.)