Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

Asosiy atamalar !ug‘ati
Fermentni faol markazi - ferment molekulasini substratni 
bogianishi va o'zgarishi uchun javobgar b oigan qismi. Faol markazni 
strukturasi, substratni kimyoviy tuzilishiga mos keiadi. Shuning uchun 
fermentlar ta’sirida spetsifiklik paydo boiadi.
189

---

Apoferment - fermentni oqsilli komponenti; apoferment koferment 
bilan birlashgandagina, fermentlik xususiyatiga ega boMadi.
Biokataliz - moddalami fermentlar ishtirokida o‘zgarishi.
Bioreaktor - tirik mikroorganizmlar, hujayra ekstraktlari yoki 
fermentlar ishtirokida biokimyoviy reaksiyalar o'tadigan qurilma (idish).
Biotexnologiya - ishlab chiqarishda tirik organizmlar va biologik 
jarayonlardan foydalanish.
Indutsibel (adaptiv) ferment - organizmda faqat u ta’sir etadigan 
substrat yoki uni analogi boMganidagina sintez bo‘ladigan ferment.
Konstitutiv ferment - substrat boMish yoki bo‘lmasligidan qat’i 
nazar, doimo organizmda uchraydigan ferment.
Koferment - fermentni oqsil boMmagan qismi, past molekular 
og‘irlikka ega boMgan moddalar (vitamin, nukleotid, metall ionlari). 
Apoferment bilan bog‘lanib, fermentlik xususiyatini oladi.
Mikroflora - ma’lum organ (masalan, yo‘g ‘on ichakda) yoki 
ekosistemada yashovchi mikroskopik organizmlar to‘plami.
Nanobioreaktorlar - nanoboMakchalar olish uchun ishlatiladigan 
tirik organizmlar.
NanoboMakchalar - uzunligi 1 nm dan 100 nm gacha diapozonda 
boMgan obyekt boMib, hech boMmaganda bir tomonini (eni yoki bo‘yi) 
uzunligi 100 nm dan oshmaydigan obyektlami ham nanoboMakchalarga 
kiritiladi.
Substrat - kimyoviy o‘zgarishi fennent ishtirokida amalga 
oshadigan modda.
Fermentlar - tirik sistemada yoki undan tashqarida kimyoviy reak­
siyalami o‘tishini ta’minlay oladigan oqsil tabiatli katalizatorlar. Genetik 
axborotni amalga oshishi va tirik organizmlarda sodii boMadigan barcha 
modda va energiya almashinuvi jarayonlari fermentlar ishtirokida o‘tadi,