Q. D. Davranov, B. S. Aliqulov nanobiotexnologiya

Tashuvchi oqsil - transmembrana oqsili o‘zini fazoviy strukturasini 
o ‘zgartirib, moddalarni membrananing lipidli qavatidan o‘tishini 
ta’minlovchi oqsil.
Oqsil-retseptor - hujayra membranasida lokalizatsiya bo‘lgan 
spetsifik oqsil bo‘lib, u signalli moddalar (ligandlar) bilan bog‘lanib, 
ular uzatadigan tashqi signalni qabul qilish xususiyatiga ega.
Biopolimerlar - strukturalari bir xil bo‘ I gan past molekular 
birikmalar (monomerlar) dan tashkil topgan, tirik organizmlami 
struktura qismi bo‘lgan va ularni hayotiy jarayonlarida muhim rol 
o‘ynaydigan yuqori molekulali tabiiy birikmalar (oqsillar, nuklein 
kisiotalar, polisaxaridlar va ulami hosilalari).
Kanal hosil qiluvchi oqsillar 
- o‘zini fazoviy strukturasi 
o ‘zgarganda kanallar shakllantiruvchi oqsillar. Bu kanallar orqali ionlar 
va boshqa organik moddalar o‘tib turadi.
Oqsillami modifikatsiyasi - polipeptidlami kimyoviy o‘zgarishi; 
molekulani 
fragmentlarga 
boMinishi; 
polipeptidlami 
alohida 
fragmentlarini yangi molekulaga tikilishi; oddiy oqsillami xilma-xil 
moddalar 
bilan 
birikib, 
murakkab 
oqsillar -
glikoproteinlar, 
lipoproteinlar, metalloproteinlar va boshqalar hosil qilishi; polipeptid 
tarkibidagi alohida aminokislotalarni kimyoviy o‘zgarishi (oksidlanishi, 
disulfid va vodorod b o g iar hosil qilishi).
Monomerlar - strukturasi o‘xshash va o‘zaro bir-birlari bilan 
munosabatga kirishib, yuqori molekulali birikmalar - polimerlar hosil 
qiluvchi monomerlar.
Nanobiosensor - sun’iy nanoqurilma bo‘lib, undagi retseptorlar 
sezgir qavat (antitanalar, fermentlar va h.k.) to‘g‘ridan-to‘g‘ri biologik 
materialda ma’lum komponent borligiga reaksiya qiladi. Bunda u ushbu 
moddani konsentratsiyasi bilan funksional bog‘langan signalni tiklaydi. 
Nanobiosensor konstruksiyasi bo‘yicha bir-biri bilan mustahkam

---

kontaktda turgan ikki - biokimyoviy va fizik o‘zgartiruvchilardan 
tashkil topgan qurilma.