Q. M. Murodov, D, Q, Murodova

Javob:
;
42-masala. Yutilmaydigan komponent R ning cho„qqisidan 
(namuna kiritilgandan 1,5 minut) keyin xromatogrammada K va M 
birik-malarining cho„qqilari mos ravishda 8,5 va 9,6 minut o„tganda 
paydo bo„ldi. K va M birikmalarining cho„qqilari asoslarining eni mos 
ravishda 0,36 va 0,39 minut. Kolonkaning uzunligi 35,8 sm, statsionar 
fazaning hajmi 0,5 ml. Harakatli fazaning oqim tezligi 1,0 ml/min. 
Hisoblang: a)Kolonkaning nazariy tarelkalar soni; b) plastinkaning 
nazariy ekvivalent balandligini (bu qiymat nimani tavsiflaydi; v) K va 
M birikmalarining tutilish koeffitsieyntlari (ko„rsatkichlari); d)K va M 

---

36 
komponentlarining 
taqsimlanish 
koeffitsiyentlari; 
e)K 
va 
M 
birikmalarining selektivlik koeffitsiyentini aniqlang.
Javob: 
⁄
43-masala. K va M moddalarning xromatografik kolonkalari naza-
riy tarelkalar soni 100 bo„lgan holat uchun ajratish to„liq bo„lishini 
hisob-lang. Bunda, taqsimlash koeffitsiyentlari mos ravishda 5,0 va 15,0
ga teng, yutilmaydigan komponentning tutilish hajmi 2,5 ml, statsionar 
fazaning hajmi 1, 5 ml. Ushbu moddalarni miqdoriy aniqlash uchun 
yetarli bo„lgan nazariy tarelkalar sonini hisoblang (
= 1). 
Javob: ajratish to„liq bo„ladi; N = 44. 
44-masala. Agar tutilish hajmlari mos ravishda 100, 130 va 150 
ml bo„lsa, K va M, K va T moddalarini ajratish uchun zarur bo„lgan 
kolonka uzunligini toping (
= 1). Yutilmaydigan komponentning 
tutilish hajmi 5 ml ni tashkil qiladi. 
Javob: L=27,3 sm (K va M ni ajratish uchun) va L= 13,3 sm (K va 
T ni ajratish uchun). 
45- masala. Xromatografik kolonka uzunligi 1 m ga teng bo„lgan 
va nazariy samaradorligi 104 ga teng bo„lganda α- va β-xolestanning 
tutilish vaqti mos ravishda 4025 va 4100 s. ga teng. Cho„qqilarni 
ajratish qancha-ga teng? Agar ajratish qiymati 1 ga teng bo„lsa, bunday 
cho„qqilarni ajratish uchun zarur bo„lgan nazariy tarelkalar sonini 
hisoblang. Balandlik, ekvivalent nazariy tarelkalar 0,1 mm ga teng 
bo„lganda ko„rsatilgan ajratishni ta‟minlaydigan kolonka talab qilinadi?
Javob: 
46-masala. Ushbu eritilgan moddaning bir qancha xromatografik 
kolonkalar qo„llanilgan vaqtdagi tutilish koeffitsiyenti 0,1 ga teng. 
Kolonkadagi harakatchan fazaning hajmi-2,0 ml, harakatsiz fazaning 
hajmi-0,5 ml. Agar harakatchan fazaning oqim tezligi 10 ml/min ga teng 
bo„lsa, sig„im koeffitsiyenti va
ni toping.
Javob: 

---

37 
47-masala. Xromatografik kolonkada M moddaning ajratish 
koeffi-tsiyenti 10 ga, K moddaniki esa 15 ga teng. Harakatsiz faza 
hajmi-0,5 ml, harakatchan faza hajmi-1,5 ml, harakatchan faza oqim 
tezligi 0,5 ml/min ga teng. Har bir komponentning tutilish hajmi, 
tutilish vaqti va tutilish koeffitsiyentini aniqlang.
Javob:
 
48-masala. Harakatsiz fazaning hajmi 2,0 ml bo„lgan kolonkada 
olingan xromatorgarmmalardagi qo„shni cho„qqilarning tutilish hajmlari 
mos ravishda 10,8 va 13,2 ml ga teng. Usha harakatsiz faza hajmi 0,1 ml 
ga teng bo„lganda, shu cho„qqilar uchun tutilish hajmi qiymatlarini 
hisoblang. Ikkala kolonka uchun harakatchan faza hajmi 1,8 ml ga teng. 
Bir kolonkani ikkinchisiga almashtirganda selektivlik qanday o„zgaradi?
Javob: 
selektivlik o„zgarmaydi. 
49-masala. 1,5 ml harakatsiz faza va X modda saqlagan I 
kolonkaning tutilish koeffitsiyenti 0,5 va tutilish hajmi 25ml. Agar 
harakatchan faza hajmi bir xil, harakatsiz faza hajmi 3,0 ml II kolonkaga 
o„zgartirsak tutilish hajmi necha marta o„zgaradi.