Q. Yu. Nazirov kamondan oʻq otish

Kamonchilarning maxsus jismoniy tayyorgarligi xususiyatlari: 
Maxsus jismoniy tayyorgarlik (MJT) toʻgʻridan-toʻgʻri vosita fazilatlarini 
rivojlantirishga, jismoniy effektlarni shakllantirishga va tanlangan sport turiga xos 
boʻlgan harakat qobiliyatlarini yaxshilash hamda takomillashtirishga qaratilgan. 
Maxsus jismoniy tarbiya vositalari asosiy va maxsus tayyorlangan mashqlar majmui 
hisoblanadi. Ularning asosiylari otishmaning oʻzini oʻz ichiga oladi. Maxsus 
tayyorlangan mashqlar kamondan otish bilan bogʻliq holda maxsus fazilatlarni 

---

85 
(jismoniy va aqliy va boshqalarni) rivojlantirishga qaratilgan boʻlib, asosan rezina 
tasma bilan bajariladigan ham alohida elementlarni, ham bir butun sifatida otishni 
taqlid qilishning turli xil kombinatsiyalaridan iborat. Statistik kuchga chidamlilikni 
oʻrgatishning asosiy usuli — bu kamonni ushlab turish muddatini va qatʼiy dam olish 
intervallarini qatʼiy tartibga solish usuli hisoblanadi. 
Albatta kamonchini sport mashgʻulotlariga tayyorlash, unda samarali ishtirok 
etish uchun uning umumiy tayyorgarligini (jismoniy, texnik, taktik, nazariy va 
boshqalar) shakllantirishdan iborat. Har xil turdagi mashgʻulotlar natijasida toʻplangan 
potensialni toʻliq va samarali amalga oshirish uchun otuvchi psixologik jihatdan tayyor 
boʻlishi kerak, chunki u olingan bilim, koʻnikma va koʻnikmalarni keskin, baʼzan 
oʻzgaruvchaniligi, kamonchi uchun yangi va kutilmagan holatlarga olib kelishi 
mumkin. Bu shuni anglatadiki, bunday vaziyatlarga doim tayyor boʻlishi kerak.
Shunga oʻxshash murakkablik vaziyatlarni hal qilish uchun psixologik 
tayyorgarlik mavjud boʻlib, kamonchining sport faoliyati uchun eng muhim shaxsiy 
fazilatlari, uning mahsuldorligini taʼminlaydigan aqliy jarayonlar shakllanadi va 
takomillashtiriladi, kamonchilar esa eng samarali texnika va usullarga oʻrgatiladi. 
Uzoq muddatli mashgʻulot jarayoniga va har qanday darajadagi musobaqalarda 
qatnashishga aqliy tayyorgarlik holatlarini yaratish va qoʻllab-quvvatlash uchun ruhiy 
holatni oʻz-oʻzini tartibga solish muhim sanaladi.
Sportchining psixologik tayyorgarligi quyidagilarni taʼminlaydi: 
 uzoq muddatli oʻquv jarayoniga psixologik tayyorgarlik; 
 musobaqalar faoliyatiga umumiy psixologik tayyorgarlik;
 muayyan musobaqaga maxsus psixologik tayyorgarlik; 
kamonchining ruhiy holati va xatti-harakatlarini simptomatik boshqarish va oʻzini 
oʻzi boshqarish.