Q. Yu. Nazirov kamondan oʻq otish

III.3. Jismoniy tarbiya va sport taʼlim muassasalarida kamondan oʻq otish
darslari. 

---

32 
Kamondan otish — bu aniqlik bilan nishonga kamondan otish sport turidir. 
Musobaqa qoidalariga koʻra koʻproq ball toʻplagan sportchi yoki jamoa gʻolib 
hisoblanadi. 1900 yildan beri Olimpiya sport oʻyinlariga qoʻshilgan. 
Oʻq otishning sport turi sifatida oʻziga xos xususiyati sportchilar bilan 
ishlashni 
sport 
mahoratini 
oshirish 
darajasidan 
boshlab 
maksimal 
individuallashtirishdir, bu sport anjomlarini individual sozlash zarurati, psixikaning 
individual xususiyatlari, biomexanikasi va taktik sezgirligi bilan bogʻliq. Ishni tashkil 
qilishda mashgʻulotlar va musobaqalar paytida sportchilar va boshqalarning 
xavfsizligini hisobga olish kerak. Bu oʻquv jarayonini tashkil etishning oʻziga xos 
xususiyatlarini tushuntiradi. 
"Kamondan otish" sport turi boʻyicha sport mashgʻulotlari dasturi Oʻzbekiston 
Respublikasi Prezidentining 2021 yil 17 iyundagi PQ-5149-sonli “Kamondan otish 
sport turini yanada rivojlantirish va ommalashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi 
qaroriga muvofiq tuzilgan; Vazirlik tizimidagi sport maktablarining ishini tartibga 
soluvchi huquqiy hujjatlar, sport maktablari uchun namunaviy oʻquv-rejasi loyihasi, 
sport maktablari uchun namunaviy sport mashgʻulotlari dasturi, shuningdek, 
murabbiylarning koʻp yillik ilgʻor tajribalarini sarhisob qilish va kamondan otish 
nazariyasi, metodologiyasi, amaliyoti va tarixi yoʻnalishlari boʻyicha ilmiy izlanishlar 
natijalarini tahlili asosida tayyorlangan. 
Dastur uzoq muddatli mashgʻulotlarning quyidagi bosqichlarida oʻq otuvchilarni 
tayyorlash jarayonini tashkil etish va rejalashtirishni tartibga soladi: 
- boshlangʻich tayyorgarlik bosqichi; 
- tayyorgarlik bosqichi (sport ixtisoslashuvi bosqichi), 
- sport mahoratini oshirish bosqichi; 
- oliy sport mahorati bosqichi. 
Birinchi va ikkinchi oʻquv yilining boshlangʻich tayyorgarligida, sport mahoratini 
oshirish guruhlarida mashgʻulotlar tashkil etilgan oʻquv jarayoni doirasida oʻtkaziladi, 
zarur nazariy bilimlar berilib maʼlum hajmdagi oʻquv yuklamalari bajariladi. Ularning 
bosqichma-bosqich 
ortib 
borishi, 
oʻzlashtirilgan 
harakatlar 
majmuining 

---

33 
murakkablashishi va ularni vaziyatda qoʻllash, turli shakllangan taktik koʻnikmalar va 
tayyorgarlik bosqichlari boʻyicha maxsus maʼlumotlar berib boriladi. Sport mahoratini 
va oliy sport mahoratini oshirish guruhlarida oʻquv-mashq jarayonining asosiy shakli 
shaxsiy rejaga asoslanib ishlashdir. 
Sport mashgʻulotlari ikkita fan boʻyicha amalga oshiriladi — "Klassik kamon" va 
"Murakkab kamon". Sportchilarning tanasi va shaxsiyatiga maqsadli taʼsir 
koʻrsatadigan mashgʻulot yukini bosqichma-bosqich taqsimlash muayyan zarur 
maqsadlarga erishishga qaratilgan: 
Sogʻliqni mustahkamlash, jismoniy va ruhiy fazilatlarni rivojlantirish darajasini 
oshirish, ularning yosh imkoniyatlariga muvofiq va ushbu sport turining oʻziga xos 
xususiyatlarini hisobga olgan holda. 
Maksimal va barqaror sport natijalariga erishish uchun otish texnikasi va 
taktikasining asosiy elementlarini oʻzlashtirish. 
Musobaqalarda kamondan otish texnikasi va taktikasi samaradorligini 
aniqlaydigan murakkab va aniq harakatlarni amalga oshirish asosidagi maxsus aqliy 
fazilatlarni rivojlantirish va takomillashtirish. 
Otishmani uchun zarur boʻlgan va umum-eʼtirof etilgan axloq, fuqarolik va sport 
etikasi normalariga mos keladigan shaxsiy fazilatlarni shakllantirish. 
Kamonning qismlarini, ishlatishda xavfsizlik choralari, oʻq otish joylarida oʻzini 
tutish qoidalari va ularning bajarilishini avtomatik darajasiga oshirish. 
Kamondan otishga qiziqish va ongli munosabatni shakllantirish, buning asosida 
sport mahoratini oshirish uchun zamin yaratadigan sport rejimiga rioya qilishni 
shakllantirish. 
Ushbu maqsadlarga erishish uchun oʻzaro bogʻliq va bir-biriga boʻysunadigan 
aniq yoʻnaltirilgan vositalar, usullar va munosabatlardan foydalanish kerak. 
Materialni tanlash va tizimlashtirish murakkablik, uzluksizlik va oʻzgaruvchanlik 
tamoyillariga asoslangan. 

---

34 
Dasturning boʻlimlari oʻzaro bogʻlangan boʻlib, ularning mazmuni mehnat, 
mudofaa, sport va boshqa ijtimoiy foydali faoliyatga tayyor, barkamol insonlarni 
tarbiyalashga qaratilgan. 
Muayyan holatlardan kelib chiqqan holda, trenerlar oʻz xohishlariga koʻra 
dasturning alohida mavzulari bilan tanishish vaqtlariga zarur oʻzgartirishlar kiritishlari 
mumkin. Biroq, maʼlumotlarning toʻliq hajmini oʻrganish va oʻzlashtirish muhimdir.