Qaraqalpaq tilin oqitiw metodikasi

1.Atli’qlardi’n’ sepleniwi degenimiz ne? 
2.Seplik jalg’awlari’ni’n’ xi’zmeti nede? 
3.Qaraqalpaq tilinde qanday seplikler bar? 
4.Wolardi’n’ qanday sorawlari’ bar? 
5.Seplik jalg’awlari’ ayti’p berin’ 
6.Seplik jalg’awlari’ni’n’ jazi’li’wi’ qanday? 
7.Atli’q so’z woylap tap, seple. 
8.Atli’qlar birlik ha’m ko’plik sanlarda qalay tu’rlenedi? 
9.Jay seplik, tarti’mli’ seplik degen ne? 
Atli’q jasawshi’ qosi’mtalar u’stinde islegende, da’slep sol wo’zinin’ da’slepki 
ma’ni menen wog’an qosi’mta qosi’lg’annan keyingi ma’nisi arasi’ndag’i’ 
wo’zgeshelikti, ayi’rmashi’li’qti’ sali’sti’ri’w kerek boladi’. Bul keyingi 
temalardi’ duri’s tu’siniwge mu’mkinshilik jasaydi’. 

---

Do’rendi atli’qlardi’ ha’m wolardi’n’ qosi’mtalari’ boyi’nsha sabaqli’qta, 
do’rendi atli’qlardi’ tabi’w ha’m qosi’mtalari’ni’n’ asti’n si’zi’w, atli’q 
jasawshi’ qosi’mtalari’n ayi’ri’w ha’m ma’nisin ayti’p beriw, berilgen so’zlerde 
qosi’mtalardi’ tabi’w, analiz yetiw, berilgen qosi’mtalardi’ qosi’p yekinshi 
ma’nisi atli’q so’zlerdi jasaw qusag’an shi’ni’g’i’wlar berilgen. 
Sabaqta so’zlerdi morfologiyali’q jaqtan tallap, wolardi’n’ keynine 
qosi’mtalardi’n’ jazi’li’w ni’zamli’qlari’n tu’sindirip bari’w, wolar boyi’nsha 
kishkene qag’i’yda jasap, buni’ sa’ykes analiz tiykari’nda woylani’lg’an 
sorawlar ja’rdemi menen woqi’wshi’lardi’n’ wo’zlerine isletiw mu’mkin. 
Woqi’wshi’ qosi’mta arqali’ do’regen yekinshi so’zdin’ ma’nisi, sorawi’, 
qanday tu’sinikti bildiretug’i’nli’g’i’, grammatikali’q belgisi haqqi’nda toli’q 
bilimge iye boli’wi’ sha’rt. Bulardi’ tek bilip g’ana qoymay, woqi’wshi’lar 
wolardi’ da’lilley alatug’i’n bolsi’n, woni’ wo’zi qollana alatug’i’n da’rejege
yerissin. 
Kelbetlikti 
woqi’ti’wdi’ 
da 
wolardi’n’ 
leksikali’q 
ma’nisi 
menen 
grammatikali’q ma’nisine baylani’sli’ wo’zgeshelikti tani’w kerekligin, woni’n’ 
kelbetlik predmettin’ ko’binese si’n-si’pati’n bildirgen baylani’sli’ so’zler 
bolg’anli’qtan, woni’ atli’q so’zler menen baylani’sta u’yretken maqul. 
Kelbetlikti u’yreniw boyi’nsha gu’rrin’ wo’tkergende, wolardan ko’p na’rse 
talap yetilmeydi. Da’slepki shi’ni’g’i’wlarda ga’p ishinen kelbetlikti tawi’p 
(a’lbette, sorawlar arqali’), woni’ basqa so’z shaqaplari’nan ayi’ra biliwine, 
wog’an duri’s soraw qoya biliwine ha’m qanday so’z shaqabi’ menen 
baylani’sli’ boli’p keliwin itibarg’a ali’w za’ru’r. 
Kelbetliktin’ jasali’wi’ temasi’n wo’terde qaraqalpaq tilinde so’zlerdin’ 
jasali’wi’ boyi’nsha woqi’wshi’lardi’n’ alg’an bilimi tiykar yetip ali’nadi’ da, 
wolar u’stinde bir qansha sabaq wo’tkergennen keyin, taxtag’a ko’rsetpeli 
quraldi’ ildirip sxema u’stinde jumi’s islenedi, tu’sindiriledi. 
Woqi’wshi’lardi’n’ kelbetlik boyi’nsha u’yrengenlerine su’yene woti’ri’p, 
kelbetliktin’ da’rejelerin de tu’sindiriwge boladi’. Bul jerde woqi’wshi’lar 
da’rejeni tu’siniwge qi’ynaladi’. Sonli’qtan mi’sallar arqali’, da’reje degennin’ 
ne yekenligi haqqi’nda tu’sindirilip, sabaqta terminnin’ ma’nisin ashi’w joli’ 
menen baslasa da boladi’. Keyingi praktikali’q jumi’slar tu’rli formalarda 
wo’tkeriledi. 1.Ha’r qi’yli’ temalarda shi’g’arma, bayanlar jazdi’ri’p, bulardi’ 
qollani’w na’tiyjesin ko’riw, bul ushi’n aldi’ menen ta’biyatqa sayaxat 
uyi’mlasti’ri’w, su’wretler berip, bularg’a qadag’alaw jasaw. 
2.O’zleri woqi’g’an a’debiy shi’g’armalardan, sinonim kelbetliklerdi 
tawdi’ri’p, qollani’li’p turg’an ga’pi menen ko’shirtip jazdi’ri’w. 
3.Berilgen kelbetliklerdin’ sinonimlerin tapti’ri’w, wolardi’n’ qanday wori’nda 
qollani’wi’ yekenligin aytti’ri’w ha’m qollani’p ko’riw. 
4.Mug’allim ta’repinen tayarlang’an kespe qag’azlar isletiw t.b.