Qarsffl muhandislik iqtisodiyotinstituti r. X. Ergashev qishloq xo‘ jaligi iqtisodiy oti

1 ga almashlab ekish maydoniga natural (ozuqa birligi) va pul (so‘m) ifodasidagi yalpi mahsulotning chiqishi;

1 so‘m/ishlab chiqarish xarajatlari va 1 kishi/soatga, yalpi mahsulotning chiqishi;

1 ga almashlab ekish maydoni va 100 ozuqa birligiga mehnat va moddiy-pul mablag‘lari xarajadari;

100 ozuqa birligining tannarxi;

1 ga almashlab ekish maydoni va 1 kishi/soatga olingan sof foyda;

ishlab chiqarish rentabelligi darajasini foizlarda ifodalangan moddiy-pul xarajatlariga sof daromad nisbati sifatida;

yerdan foydalanish koeffitsienti, almashlab ekish maydonining haydaladigan maydonga nisbati sifatida.

Taqqoslanadigan almashlab ekiladigan yer iqtisodiy bahosining mezoni — o‘simIikchilik mahsulotlarining, mahsulot birligiga eng kam mehnat va mablag¹ sarflab, ko‘p mahsulot chiqishi.

Intensiv va resurslami tejash texnologiyasining samaradorligini baholashda quyidagi ko‘rsatkichlar tizimidan foydalaniladi: qishloq xo‘jaligi ekinlarinmg hosildorligi, 1 ga ekinga pul ko‘rinishidagi yalpi mahsulotning chiqishi, 1 ga ekin ekishga mehnat va moddiy-pul mablag‘lari xarajat, qo‘shimcha mablaglami qoplash, mahsulot birligiga mehnat sarfi va tannarx, 1 ga ekin ekishdan sof foyda, rentabellik darajasi.
Intensiv va resurslami tejash texnologiyasining samaradorligini aniqlash uchun asos hosildorlikning o‘sishi, mahsulot sifatini awalgi yillardagiga yoki an’anaviy texnologiyadagiga solishtirgandagiga nisbatan yuqoriligi boladi.
Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishning turlicha texnologiyalarini baholashda, ulaming iqtisodiy samaradorligini aniqlash kerak boladi:
I_s=(Nb-T_b)X_h-(N₀-T₀)X₀,
bunda, N_b N_a - Is mahsulotni yangi va bazaviy variantlarda sotish bahosi, so‘m