Qarsffl muhandislik iqtisodiyotinstituti r. X. Ergashev qishloq xo‘ jaligi iqtisodiy oti

R_d= QYAM:QX:T_m+X_q+X_s -Ix 100,
bunda, QYAM - qo‘ shimcha yalpi mahsulot
QX - agrotadbirlami o‘tkazish bilan bog‘liq qo‘shimcha xarajatlar, so‘m
T_m - o‘tkaziladigan tadbiming ta’sir muddati, yil
Xq - qo‘shimcha hosilni yig‘ishga xarajatlar, so‘m
Xg - olingan qo‘shimcha mahsulotni sotish xarajatlari, so‘m
Qishloq xo‘jaligi ekinlari navlarini iqtisodiy baholashda asosiysi - hosildorlik, sermehnatlilik va mahsulot birligi tannarxi, 1 ga ekindan va 1 s hosildan sof foyda, rentabellik darajasi bo‘lgan ko‘rsatkichlar kompleksidan foydalaniladi. Yangi navlaming samaradorligi ulami xo‘jalikda ekiladigani bilan solishtirib aniqlanadi.
Mevali ekinlar navlarining iqtisodiy samaradorligini aniqlashda ulaming ko‘p yillik ekanligi, mevalami realizatsiya qilish uzoq vaqtga cho‘zilish mumkinligi va bu saqlash usullari hamda muddatiga ta’sir qilishi hisobga olinadi. Shuning uchun mevali daraxtlar va uzum navlarini baholashda qo‘yilgan kapitalning qoplanishida ekin ekish, parvarishlash, saqlashdagi yo‘qotishlar, 1 s mevani saqlash hisobiga sof foyda va saqlash rentabelligi darajasi kabilar hisobga olinadi.
Sof foyda mahsulotni realizatsiya qilingandan tushum va uni ishlab chiqish, saqlash va sotishga ketgan xarajatlar orasidagi farqqa teng.
Mahsulotning realizatsiyasidan tushgan daromad quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi, so‘m:
YAD =U,X,+U₂X₂+U₃X₃,
bu yerda, T{T₂T₃ -1, II, III tovar navlariga mos holda mahsulot hajmi,
ts
XjX₂X₃ -1, П, III tovar navlariga mos ravishda sotish narxlari, so‘m.
Mevalami ishlab chiqarish xarajatlari mahsulotlami yetishtirish, saqlash va sotish xarajatlaridan yig‘iladi, so‘m: