Qarsffl muhandislik iqtisodiyotinstituti r. X. Ergashev qishloq xo‘ jaligi iqtisodiy oti

Bob. Qishloq xo‘jaligini jahon, respublika iqtisodiyotidagi o‘rni va ahamiyati. Fanning predmeti, maqsadi, vazifasi hamda tadqiqot usullari


0‘quv maqsadi: Qishloq xo‘jaligining jahon iqtisodiyoti va respublika xalq xo‘jaligida tutgan o‘mini, qishloq xo‘jaligining o‘ziga xos hususiyatlarini, tarmoqning iqtisodiy-ijtimoiy ahamiyatini, erkin bozor iqtisodiyotini shakllantirish bosqichlaridagi o‘zgarishi, ularga ta’sir etuvchi omillami tahlil qilishni, qishloq xo‘jaligini rivojlantirishga qaratilgan hukumatning tashkiliy, iqtisodiy va ijtimoiy chora-tadbirlarini va qishloq xo‘jaligini rivojlantirish Kontseptsiyasini yoritish, tarmoqni rivojlantirishda ob’yektiv tabiat, jamiyat va iqtisodiy qonunlar, kategoriyalar talablarini e’tiborga olish zarurligini, «Qishloq xo‘jaligi iqtisodiyoti» fanining maqsadi, predmeti, vazifalarini va fanning mazmunini yoritishda qo‘llaniladigan tadqiqot usullarini o‘rgatishdan iborat.
Tayanch iboralar: moddiy ne’mat, mahsulotlar, ehtiyojlar, iqti­sodiy mustaqillik, qishloq xo‘jaligining xususiyatlari, xalq xo‘jaligi, yalpi ichki mahsulot (YalM), bozor iqtisodiyoti, ob’yektiv tabiat, fanning predmeti, tadqiqot usullari

1. 
   
   Qishloq xo‘jaligi jahon iqtisodiyotining, respublika xalq xo‘jaIigining muhim tarmog‘i
   

Qishloq xo‘jaligining jahon iqtisodiyotidagi о ‘mi keyingi yillarda keskin ortib bormoqda. Shuning uchun ham qishloq xo‘ja!igi mahsuloti ishlab chiqarishning asosiy omillari bo‘lgan yer, suv, mehnat resurslari va ulaming o‘ziga xos xususiyatlarini rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlar miqyosida o‘rganish muhim ahamiyat kasb etadi.

Qishloq xo‘jaligi moddiy ishlab chiqarishning asosiy va eng qadimgi tarmoqlaridan bin bo‘lib, ahohga oziq-ovqat mahsulotlari va sanoat uchun xom-ashyoning asosiy qismini yetkazib beradi. Qishloq xo‘jaligi asosan, ikkita yirik tarmoq - dehqonchilik va chorvachilikdan iborat. Bu ikki soha aholi uchun dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlari yetkazib beradi. Qishloq xo‘jaligi dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlarim dastlabki qayta ishlaydigan bir qancha tarmoqlami ham o‘z ichiga oladi. Iqtisodiy jihatdan faol aholining taxminan yarmi, kamroq taraqqiy etgan mamlakatlarda esa ko‘pincha 80 90 foizidan ortig‘i qishloq xo‘jaligida band. Rivojlanayotgan mamlakatlarda esa bu ko‘rsatkich 10 foizni tashkil etadi. Qishloq aholisining ijtimoiy muammolari, joylashishi qishloq xo‘jaligi bilan chambarchas bog‘liqdir. Bir qancha mamlakatlarda o‘rmon xo‘jaligi ham qishloq xo‘jaligi tarkibiga kiradi.
Qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishidagi natijalar Respublikamizni MDH ichida qishloq xo‘jaligi mahsulotlari ishlab chiqarishi yuqori darajada o‘sayotgan davlatlar qatoriga kiritish imkonini berdi. (1.1 rasm).

Yuqori о 'sish darajada	Tojikiston 7,7
Azerbayjon 5,7
O'rtacha o'sisk darajada _ _ BSarus 5,2 X	- Rpssiva 4.9 b'zbekiston 5,3
Armamslon*^
Pasto'sish darajada	• Qirg'tziston 1,8
Л 2 4	‘ . Mo dova 0,7 ^1 ' в + 8 10 12 1

1.