Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz quduqlarini sinash»

 
2.2. Himoya quvurlari sonini va ularni tushirish
chuqurligi tanlash. 
Quduq konstruksiyasini loyihalashni boshlash, chuqurlik ortishi bilan qatlam 
bosimini anomallik koeffitsienti va bosimni yutilish indeksi grafigi tuzishni tavsiya 
etiladi. Bu grafiklar yordamida birinchi variantni qiluvchi konstruksiyani. 
k
a
≤ 

o
< k
n
– shart orqali amalga oshiriladi. Agar burg‘ilash jarayonida ostda 
yotuvchi oraliqlar uchun nisbiy zichligi yuqori bo‘lgan yuvuvchi suyuqlik 
ishlatilganda, yuqorida yotuvchi biror qatlam bu yuvuvchi suyuqlikni yutsa yoki 
yuvuvchi suyuqlikni zichligi ostki oraliq uchun kichik qilib tanlanganda yuqorida 
yotuvchi biror qatlamda suyuqlik oqimi tezlashish ro`y berishi mumkin. Buning 
uchun yuqori qatlam uchun yuvuvchi suyuqlikni shunday tanlash zarurki, yuqorida 
yotuvchi qatlamlarda yutilish ham, suyuqlik oqimi ham, hosil bo‘lmasligi kerak, 
so‘ngra yuqori qatlamlarga himoya quvurlari tushiriladi, ya’ni izolyasiya qilinadi. 
Izolyasiya qilishni eng keng tarqalgan usuli – himoya quvuri tushirilgan 
quvur orti bo‘shlig‘i qotuvchi eritma bilan to‘ldiriladi. 
Masalan, burg‘ilash ishlari loyihalanadigan N rayonda anomallik koeffitsienti 
k
a
va bosim indeksi k
n
ni o‘zgarish harakteri quyidagi 5-rasmda ko‘rsatilgan. 
Qatlam bosimi anomallik koeffitsienti (1), bosimni yutilish indeksi (2), 
yuvuvchi suyuqlikni nisbiy zichligi (3) quduq konstruksiyasini variantlari (ungda) 
grafigi. 

---

14 
Burg‘ilash jarayonida tahminan 350 m chuqurlikkacha zichligi 0,98 dan kam 
bo‘lmagan yuvuvchi suyuqlikni ishlatish mumkin, 2250 m chuqurlikkacha 

o
= 1,10 
dan kichik bo‘lmagan. 400-700 m oraliqda joylashgan o‘tkazuvchan gorizontdan 
suyuqlik oqimi ro`y berishi mumkin. 2250 m dan yuqori bo‘lgan oraliqni burg‘ilab 
o‘tishda 

o
≥1,5 bo‘lishi tavsiya etiladi, chunki 2370 m chuqurlikda suyuqlik oqimini 
hosil bo‘lishi ro‘y berishi mumkin bo‘lgan ob’ekt qoplamasi bor. Lekin bunday 
suyuqlikni 0-350 m va 900-1000 m oraliqda tog‘ jinslarida yutishi kuzatiladi. Bunday 
murakkabliklarga yo‘l quymaslik uchun 2200 m chuqurlikkacha himoya tizmasi 
tushirish maqsadga muvofiqdir. YUqori oraliqlar izolyasiya bo‘ladi va faqat shundan 
keyin 

o 
= 1,6 gacha yuvuvchi suyuqlikni nisbiy zichligi oshiriladi. Yuqoridagilarni 
solishtirib, shunday kelishimiz mumkinki, berilgan holat uchun quduqqa uchta (3b) 
himoya tizmasini tushurishga to‘g‘ri keladi. 
Quduq konstruksiyasini birinchi varianti shunday bo‘ladi.