Qarshi muhandislik iqtisodiyot instituti neft va gaz fakulteti «neft va gaz quduqlarini sinash»

 

 z 

 z
sn
). 
P
b
 = [ (P
pl
) 
min
 - 

j
 g( z
pl
 – z
cn
 )] e
- s
 , (4.7) 
bu yerda

j – 
tizma ichidagi suyuqlikni zichligi, kg/m
3
; z
sn
– bu suyuqlikni 
sathini tushish chuqurligi, m; (P
pl
)
min
– z
pl
chuqurlikda gazli gorizontni eksplutatsiya 
so‘ngida kutiladigan eng kichik qatlam bosimi, Pa; Z
s
– quduq chuqurligi, m;
0,034 

og
 (z
sn
 – z ) 
S = -------------------------- (4.8) 

s
 T
s
 
bu yerda 

s 
– gazni siqilish koeffitsienti; 

og 
– gazni havoga nisbatan nisbiy 
zichligi; T
s
– quduqdagi gazni o‘rtacha harorati, K;
Neftli quduqlarda himoya quvurlarini ezilishga P
sm
mustahkamligini 
hisoblash uchun (4.2.) – (4.4) formulani (4.1) shartga quyamiz: Ostki va o‘rta 
uchastkalarda 
R
sm
 

 k
sm
 g [ (k
a

b 
- 

 
j
) z + 

 
j 
z 
cn
] (4.9) 
Yuqori uchastka uchun
P
sm
 

 k
sm
 g [ (

p 
-

 
j
) z + 

 
j 
z
sn
] (4.10) 
Siqilib chiqishga moyil bo‘lgan tog‘ jins oraliqlarida 
P
sm
 

 k
sm
 g [ (

ob 
-

 
j
) z + 

 
j 
z
sn
] (4.10) 
(4.9) – (4.10) formulalar bo‘yicha hisoblarni amalga oshirib, quduqni 
chuqurligi bo‘yicha quvurlarni ezilishga chidamliligini zarur bo‘lgan qiymatlari 
bo‘yicha epyura tuziladi. Epyura bo‘yicha tizmani ostki qismiga yaqin P
sm
ni eng 
katta qiymati topiladi, so‘ngra belgilangan adabiyotdan quvurni mustahkamlik 
guruhi, devor qalinligi berilgan quvur diametri bo‘yicha aniqlanadi. Unda kritik 
bosim P
kr

P
sm.
Bunday quvurlardan tizmani ostki birinchi seksiyasi tashkil topadi. 
Yana shu adabiyotdan, shu mustahkamlik guruhli lekin devor qalinligi kichikroq 
bo‘lgan quvurni kritik bosimi P
kr
< P
kr
topiladi; ostki ikkinchi seksiya shu 
kuvvatlardan tashkil topadi. Ikkinchi seksiyani ostki kesimi P
kr
= P
sm
bo‘lgan 

---

36 
chuqurlikda joylashadi; bu chuqurlikni (4.8) – (4.9) tenglamani nisbatan echib 
topiladi; Ostki va o‘rta uchastkalar 
P
kr
 – k
sm
 

j
 g z
sn 
z 

 ------------------------- (4.11) 
k
sm
 g ( k
a 

b
 

j 
)
yuqorigi uchastka
P
kr
 – k
sm
 
